วงจรอเิ ลก็ ทรอนิกส์เบือ้ งต้น วงจรอเิ ลก็ ทรอนิกส์เบื้องต้น ดา้ นความรู้ 1 . อเิ ลก็ ทรอนิกส์และวงจร • อปุ กรณอ์ ิเล็กทรอนกิ ส์ เป็นอปุ กรณท์ ่ีผลติ ขนึ้ มาจากสารกึง่ ตวั นาแตล่ ะ 2 . แผ่นวงจรพมิ พ์และการสร้างแบบลายวงจร • แผ่นวงจรพมิ พ์ เป็นแผน่
ฉนวนท่ีสรา้ งขนึ้ มาจากวสั ดหุ ลายประเภท เช่น อพี อกซี เร • การสร้างแบบลายวงจรพมิ พถ์ ือเป็นส่งิ สาคญั ตอ่
การทางานของวงจร การสร้างแบบลายวงจรพมิ
พ์ลงบนแผ่นวงจรพมิ พ์ 1. กาหนดวงจรท่ตี อ้ งการสรา้ งแบบลายวงจรพิมพ์ พรอ้ มทงั้ เตรยี มอปุ กรณต์ า่ งๆ แตล่ ะตวั ท่ตี อ้ งการใชง้ านใน ชุดอุปกรณ์อเิ ลก็ ทรอนิกส์และ C5 C3 +VS R2 R1 = 13 kW R4 RL (ก) วงจร-VSสญั ลกั ษณ์ (ข) ชดุ วงจรอิเลก็ ทรอนิกส์ (ค) แผน่ วงจรพมิ พด์ า้ นวางอปุ กรณ์ (ง) แผน่ วงจรพมิ พด์ า้ นลายวงจรพมิ พ์ 3 . การสร้างลายวงจรพมิ พ์แบบง่าย • วงจรอิเลก็ ทรอนกิ สท์ ่ีสรา้ งขนึ้ มาในลกั ษณะชดุ ประกอบ (Kit) ใชฝ้ ึก วธิ ีสร้างลายวงจรพมิ พ์แบบง่ายด้วยตัวเอง 1. เตรียมอุปกรณท์ ตี่ อ้ งการใช้งานใหพ้
ร้อม ประกอบดว้ ย วธิ ีสร้างลายวงจรพมิ พ์แบบง่ายด้วยตวั เอง 2. เตรียมแผ่นวงจรพมิ พใ์ หพ้ ร้อมใช้งาน โดยตดั แผน่ วงจรพมิ พใ์ หไ้ ด้ วธิ ีสร้างลายวงจรพมิ พ์แบบง่ายด้วยตัวเอง 3. นาลายวงจรพมิ พท์ ตี่ อ้ งการใช้ ไปถ่ายเอกสารลงบนกระดาษ หรอื วธิ ีสร้างลายวงจรพมิ พ์แบบง่ายด้วยตวั เอง • 4.
นากระดาษถา่ ยเอกสารด้านลายวงจรพมิ พ์ วางลงบน วธิ ีสร้างลายวงจรพมิ พ์แบบง่ายด้วยตวั เอง 5. นาแผ่นวงจรพมิ พท์ ร่ี ีดดว้ ยเตารีดเรียบร้อยแลว้ พรอ้ มทงั้ กระดาษท่ี วธิ ีสร้างลายวงจรพมิ พ์แบบง่ายด้วยตัวเอง • 6. ตรวจสอบความสมบรู ณข์ องลายวงจรพมิ พท์ ่ีไดอ้ อกมา มีสว่ นใด วธิ ีสร้างลายวงจรพมิ พ์แบบง่ายด้วยตัวเอง 7. นาแผ่นวงจรพมิ พท์ ต่ี กแตง่
เรียบร้อยไปแช่ลงในกรดกัดทองแดง วธิ ีสร้างลายวงจรพมิ พ์แบบง่ายด้วยตวั เอง 8. ล้างหมึกพมิ พพ์ ลาสตกิ สดี าเป็ นลายวงจรพมิ พท์ เี่ กาะตดิ บน วธิ ีสร้างลายวงจรพมิ พ์แบบง่ายด้วยตวั เอง 9. นาแผ่นวงจรพมิ พท์ ผ่ี ่านขั้นตอนตา่ งๆ มา และเคลือบดว้ ยนา้ ยาง 4 .หัวแร้งบดั กรี หวั แร้งบัดกรี (Soldering Iron) เป็นเครอ่ื งมือใชท้ าหนา้ ท่ีเช่ือมตอ่ อปุ กรณไ์ ฟฟา้
และ ชนิดหัวแร้งบดั กรี (ก) หัวแร้งแช่ชนิดอุณหภูมคิ งท่ี ชนิดหัวแร้งบดั กรี (ข) หัวแร้งแช่ชนิดปรับอุณหภูมไิ ด้ ชนิดหัวแร้งบัดกรี (ค) หัวแร้งแช่ชนิดใช้แก๊ส ชนิดหัวแร้งบดั กรี (ง) หัวแร้งปื น 5. ตะกว่ั บัดกรี • ตะก่ัวบัดกรี (Solder) เป็นวสั ดทุ ่ีทาหนา้ ท่ีชว่ ยเช่ือมประสานรอยตอ่ สายไฟ ขาอปุ กรณ์ ส่วนผสมท่ี 63/37 มจี ุดหลอมละลายโดยประมาณ 183o C ถอื เป็ นส่วนผสมทดี่ ที ส่ี ุด การเลือกใช้ตะกวั่ บดั กรีที่ดี ควรเป็ นชนิดทม่ี จี ุดหลอมละลายตา่ สุด เพราะจะชว่ ยใหก้
ารบดั กรที าได้ (ก) ตะก่วั บดั กรี (ข) โครงสรา้ งภายในตะก่วั บดั กรี โครงสร้างภายในตะกว่ั บัดกรีใช้งาน ดา้ นไฟฟา้ และอิเล็กทรอนกิ ส์ ตอนกลางของเสน้
ตะก่วั จะมนี า้ ยาประสาน 6 . เคร่ืองดูดตะกว่ั บดั กรี เคร่ืองดดู ตะก่ัวบดั กรี (Solder Sucker) เป็นอปุ กรณท์ ่ีผลติ ขนึ้ มา เคร่ืองดูดตะกว่ั บัดกรี และการดูดตะกว่ั บดั กรี (ก) เคร่ืองดูดตะก่ัวบดั กรี เคร่ืองดูดตะกว่ั บัดกรี และการดูดตะกวั่ บดั กรี (ข) การดูดตะก่ัวบดั กรี ผลติ ตัวซับตะกว่ั บดั กรี (Solder Wick) • ทาหนา้ ท่ีดดู ซบั ตะก่วั บดั กรอี อกจากจดุ บดั กรี ตวั ซบั ตะก่วั บดั กรที ามา (ก) ตัวซับตะก่ัวบดั กรี ผลติ ตวั ซับตะกว่ั บดั กรี (Solder Wick) (ข) การซับตะก่ัวบัดกรี 7 . เทคนิคการบดั กรีอปุ กรณ์ ลาดบั ขัน้ ตอน 1. เตรียมอุปกรณท์ ต่ี อ้ งการใชง้ านใหพ้ ร้อม เช่น คมี จบั คมี ตดั หวั แรง้ 7 . เทคนิคการบดั กรีอุปกรณ์ 2. นาแผ่นวงจรพมิ พแ์ ละอุปกรณอ์ ิเลก็ ทรอนิกส์ หรอื ชิน้ งานท่ี 7 . เทคนิคการบดั กรีอปุ กรณ์ 3. จา่ ยไฟฟ้าใหห้ วั แร้งบดั กรี ทิง้ ไวจ้ นรอ้ นจดั นาปลายหวั แรง้ บดั กรไี ป 7 . เทคนิคการบัดกรีอุปกรณ์ 4. นาหวั แร้งบดั กรีทพี่ ร้อมใช้งานไปสัมผัสทจี่ ุดบดั กรี เช่น ท่ีขา 7 . เทคนิคการบัดกรีอปุ กรณ์ 5. เมือ่ ตะก่ัวบดั กรีหลอมละลายมขี นาดพอเหมาะ นาตะก่ัวบัดกรี 7 . เทคนิคการบดั กรีอุปกรณ์ 6. ใช้คมี ตดั ตดั ขาอุปกรณส์ ่วนเกินทเ่ี
หลือออกใหห้ มด โดยตดั ใหช้ ิด 7 . เทคนิคการบดั กรีอปุ กรณ์ 7. ตรวจสอบจุดบดั กรีทุกจุด จดุ บดั กรที ่ีดีตะก่วั บดั กรจี ะตอ้ งเป็นป่มุ กลม 7 . เทคนิคการบัดกรีอปุ กรณ์ 8. พบจุดบัดกรีทบ่ี กพร่องไม่สมบูรณ์ ใหใ้ ช้เคร่ืองดดู ตะก่ัวบดั กรี 8 . วงจรอเิ ลก็ ทรอนิกส์เบือ้ งต้น วงจรอเิ ลก็ ทรอนิกสท์
่ีผลิตออกมาใชง้ าน มีมากมายหลายชนิด หลายประเภท แหล่งจ่ายแรงดนั ไฟตรงคงที่ แหลง่ จา่ ยแรงดนั ไฟตรงคงท่ี คือแหลง่ จ่ายกาลงั (Power Supply) ทา 1. วงจรจ่ายแรงดนั ไฟตรงคงทแ่ี บบบริดจ์ 220VAC 220V 1 D1 D2 + 2 D4 (ก) วงจร +C + 2 (ข) ลายวงจรพมิ พด์ า้ นวางอุปกรณ์ (ค) ลายวงจรพมิ พด์ ้านลายทองแดง 2 .เคร่ืองหรี่ไฟฟ้า เคร่ืองหรี่ไฟฟ้า (Dimmer)
เป็นวงจรอเิ ลก็ ทรอนกิ สท์ ่ีใชค้ วบคมุ การ เคร่ืองหรี่แสงสว่างหลอดไฟ (ก) วงจร 1A100VkRW1 G A2
60W A1 G 100kW 220nF 10kW 220VAC 1A (ข) ลายวงจรพมิ พด์ ้านวางอุปกรณ์ (ค) ลายวงจรพมิ พด์ ้านลายทองแดง 3. สวติ ช์ทางานด้วยแสง สวิตชท์ างานดว้ ยแสง (Light Switch) เป็นสวิตชอ์ เิ ล็กทรอนิกสท์ ่ีใช้ (ก) วงจร วงจรสวิตช์ทางานด้วยแสง VR1 R2 D1 +12 V 220VAC 1.8kW R1 Q1 NO 12VDC LDR 1.8kW BC548 1.8kW +- LDR 1.8kW 10kW C NO NC (ข) ลายวงจรพมิ พด์ ้านวางอุปกรณ์ (ค) ลายวงจรพมิ พด์ ้านลายทองแดง วงจรสวิตช์ทางานด้วยแสง จากรูป
แสดงวงจรสวิตชท์ างานดว้ ยแสง เป็นชนิดในขณะไมม่ ีแสง วงจรสวติ ช์ทางานด้วยแสง • เม่ือไมม่ ีแสงมาตกกระทบตวั LDR คา่ ความตา้ นทานในตวั LDR สงู มาก มีแรงดนั • ตวงวั จตรา้ นสทาามนาปรถรบปั เรปบั ลเพ่ยี ่มินหคา่รอืไดล้ดVคRวา1มเปเข็นม้ ตขวั
อปงรแบัสเงปทล่ีส่ยี อ่ นงคมวาาตมกไกวรใะนทกบาตรทวั าLงDานRขอสงง่ ไป 4 .วงจรไฟกะพริบ วงจรไฟกะพรบิ หรอื วงจรอะสเตเบิลมลั ติไวเบรเตอร์ (Astable Multivibrator) เป็นวงจรท่สี ามารถ T = 0.56 R2 C เเกไมทปะ่่าอืสพกตรรนัาอ้้บิ งงจกแกะาผาชร่นรกา้เวปรลงะลงจพ่ียรแรพนลบิ คิมะขใา่พอชคด์งค้วว้ า่LายทมEวงั้เิธDรสีกว็ อ1ใางนรแนถกลอ้่าาะยยรLลกเอEะงกพDเสวรลา2บิ ราจลใใะหนอมเกก้ ปคี าลวลราา่ยีกยมนะเพคตรว็รา่อ้ บิไงCมจก่เะลทแเบัา่ลรกว็ดะขนัา้ Rนึ้นก2ลถาหาาร้
ยานใกชวางคใ้ลชจา่าคร้ ยCพา่ วทิมงแงพั้จลสรใ์ ะอพหงRเิม้ ปมพ2็นาใ์ทกตนงั้ขรรสนึงู้ปอขทเงา้ว่ีดมล1า้ก2าน่อใ.1ไนนม2กใ่ชา(คร้ ) วงจรไฟกะพริบ (ก) วงจร LED1 R2 R2 LED2 10mF - 2N3904 2N3904 10mF 200kW - (ข) ลายวงจรพมิ พด์ า้ นวางอุปกรณ์ (ค) ลายวงจรพมิ พด์ า้ นลายทองแดง 9. บทสรุป การออกแบบวงจรอเิ ล็กทรอนกิ สม์ ีความยงุ่ ยากซบั ซอ้ น ผอู้ อกแบบจะตอ้ งมีความรูค้ วามเขา้ ใจ หวั แรง้ บดั กรี เป็นเคร่อื งมือทาหนา้ ท่ีเช่ือมตอ่ อปุ กรณไ์ ฟฟา้ และอปุ กรณอ์ ิเลก็ ทรอนิกส์ รวมถงึ |