ตจปัญจกกัมมัฏฐาน มีอะไรบ้าง

นักปฏิบัติบางท่านที่ติดนิมิตจนถอนตัวไม่ขึ้น หลับตาทำสมาธิก็ตกลงในวังวนแห่งภาพต่างๆที่ปรุงแต่งขึ้นในห้วงสมาธิ จริงบ้าง ปลอมบ้าง แล้วแต่สภาพของสังขารปรุงแต่งหรือญาณกำเนิด

บทความพิเศษ : กายวิภาคศาสตร์ที่เกื้อหนุนต่อการปฏิบัติกัมมัฏฐาน ตอนที่ 3 รูปแบบการปฏิบัติกัมมัฏฐาน ตามหลักกายวิภาคศาสตร์

���ѭ������ѯ�ҹ ����ѯ�ҹ��˹ѧ�繷���ú���, ����ѯ�ҹ�ѹ�ѳ�Ե��˹������ҡ����˹ѧ�繷�� � �������� ��� ����ѯ�ҹ����ҹ�͹���Ԩ�ó���ǹ�ͧ��ҧ��� � ���ҧ ��� �� �� ��� �ѹ ˹ѧ �¤����繢ͧ��ԡ�� �����¤�������������ҧ˹�� � �������ѹ�繢ͧ�ѹ ����������仼١�ѹ���ǤԴ�Ҵ�Ҿ��ѹ����ӹҨ����� ���ҹء����¹ ���ѭ�������ҹ ���¡�ա���ҧ��� ��š���ѯ�ҹ (����ѯ�ҹ���ͧ��)

���¬ҹ �ҹ��� � ��ͧ�� � �лյ������� ���������آ �Ѻ �͡Ѥ���

���� ���������ҧ���, �������蹹��,���з����觷�����·�駻ǧ�繢ͧ�ѹ���ҧ����ͧ �����仵���˵ػѨ��� (������仵��������͹�͹���ö�� ���͡�ôźѹ��Ţͧ�� �) �繪���˹�觷�������¡�� ��Ԩ���ػ�ҷ ���� �Էѻ�Ѩ�µ�

  ๑.  ตจปัญจกกัมมัฏฐานได้แก่อะไรบ้าง ?  จัดเป็นสมถะหรือวิปัสสนา ?  จงอธิบาย

   ๑.  ได้แก่ เกสา โลมา นขา ทันตา และตโจ ฯ  เป็นได้ทั้งสมถะและวิปัสสนา  ถ้าเพ่ง
      กำหนดยังจิตให้สงบด้วยภาวนา เป็นสมถะ ถ้าเพ่งพิจารณาถึงความแปรปรวน
      เปลี่ยนแปลงไป หรือให้เห็นว่าเป็นทุกข์ คือทนอยู่ได้ยากและทนอยู่ไม่ได้ ต้อง
      เสื่อมสลายไปในที่สุด หรือให้เห็นว่าเป็นอนัตตา บังคับบัญชาไม่ได้ ไม่ใช่ตัวตน
      พิจารณาเช่นนี้เป็นวิปัสสนา ฯ

๒.  มหาภูตรูป คือ อะไร ?  มีความเกี่ยวเนื่องกับอุปาทายรูปอย่างไร ?

  ๒.  คือ รูปที่เป็นใหญ่เป็นประธาน อันประกอบด้วย ธาตุ ๔ ได้แก่ ดิน น้ำ ไฟ ลม ฯ  
      เป็นที่ตั้งอาศัยแห่งรูปย่อยซึ่งเรียกว่าอุปาทายรูป  เมื่อรูปใหญ่แตกทำลายไป
      อุปาทายรูปที่อิงอาศัยมหาภูตรูปนั้นก็แตกทำลายไปด้วย ฯ

  ๓. พระพุทธเจ้าทรงประพฤติประโยชน์โดยฐานเป็นพระพุทธเจ้าที่เรียกว่าพุทธัตถจริยา
      คือทรงประพฤติอย่างไร ?

  ๓.  ทรงทำหน้าที่ของพระพุทธเจ้า คือ ได้ทรงแสดงธรรมประกาศพระศาสนาให้
      บริษัททั้งคฤหัสถ์และบรรพชิตรู้ทั่วถึงธรรมตามภูมิชั้น และทรงบัญญัติสิกขาบท
      อันเป็นอาทิพรหมจรรย์และอภิสมาจาร ฯ

  ๔.  ทิฏฐุปาทาน และสีลัพพตุปาทาน คืออะไร ?

  ๔.  ทิฏฐุปาทาน คือถือมั่นความเห็นผิดด้วยอำนาจหัวดื้อ  จนเป็นเหตุเถียงกัน
      ทะเลาะกัน  สีลัพพตุปาทาน คือ ถือมั่นธรรมเนียมที่เคยประพฤติมาจนชิน
      ด้วยอำนาจความเชื่อว่าขลัง จนเป็นเหตุหัวดื้องมงาย ฯ

  ๕.  มัจจุมารได้แก่อะไร ?  ได้ชื่อว่าเป็นมารเพราะเหตุไร ?

  ๕.  ได้แก่ความตาย ฯ  ชื่อว่าเป็นมาร เพราะเมื่อความตายเกิดขึ้น บุคคลย่อมหมด
      โอกาสที่จะทำประโยชน์ใดๆ อีกต่อไป ฯ

  ๖.  พระพุทธคุณบทว่า  “อนุตฺตโร ปุริสทมฺมสารถิ  เป็นสารถีฝึกบุรุษที่ควรฝึกได้
      ไม่มีใครยิ่งกว่า”  คำว่า  “บุรุษที่ควรฝึกได้”  นั้น หมายถึงบุคคลเช่นไร ?

  ๖.  หมายถึงบุคคลผู้มีอุปนิสัยที่อาจฝึกให้ดีได้และตั้งใจจะเข้าใจพระธรรมเทศนา
      แม้ฟังด้วยตั้งใจจะจับข้อบกพร่องขึ้นยกโทษเช่นเดียรถีย์ก็ตาม ฯ

  ๗.  กิเลสที่ได้ชื่อว่าอนุสัยและได้ชื่อว่าสังโยชน์มีอธิบายอย่างไร ?

  ๗.  กิเลสที่ได้ชื่อว่าอนุสัย เพราะเป็นกิเลสอย่างละเอียด นอนเนื่องอยู่ในสันดาน
      ของสัตว์ มักไม่ปรากฏ ต่อเมื่อมีอารมณ์มายั่วจึงปรากฏขึ้น ฯ 

      กิเลสที่ได้ชื่อว่า สังโยชน์ เพราะเป็นกิเลสที่ผูกใจสัตว์ไว้กับภพไม่ให้หลุดพ้นไปได้ ฯ

  ๘.  ในวิมุตติ ๕ วิมุตติอย่างไหนเป็นโลกิยะ อย่างไหนเป็นโลกุตระ ?

  ๘.  ตทังควิมุตติ และวิกขัมภนวิมุตติ จัดเป็นโลกิยวิมุตติ  ส่วน สมุจเฉทวิมุตติ
      ปฏิปัสสัทธิวิมุตติ และนิสสรณวิมุตติ จัดเป็นโลกุตรวิมุตติ ฯ

  ๙.  พุทธภาษิตว่า ผู้ทำกรรมดีย่อมได้รับผลดี ผู้ทำกรรมชั่วย่อมได้รับผลชั่ว แต่
      ปรากฏว่าผู้ทำกรรมชั่วยังได้รับสุขก็มี ผู้ทำกรรมดียังได้รับทุกข์ก็มี ที่เป็นเช่นนี้
      เพราะเหตุใด ?

  ๙.  เพราะกรรมบางอย่างให้ผลในภพนี้ บางอย่างให้ผลในภพหน้า หรือในภพต่อ ๆ ไป
      ผู้ทำกรรมชั่วได้รับสุข เพราะกรรมชั่วยังไม่ได้ช่องให้ผลในขณะนั้น กรรมดีที่เขา
      ทำไว้ในอดีตกำลังให้ผลอยู่ แต่กรรมชั่วนั้นยังไม่สูญหายไป ยังติดตามให้ผลอยู่
      เสมอ เป็นแต่ยังไม่ได้ช่องเท่านั้น ส่วนผู้ทำกรรมดี ที่ไม่ได้รับสุขในขณะนั้น
      เพราะกรรมชั่วที่เขาได้ทำไว้ในอดีตกำลังให้ผลอยู่ จึงต้องรับทุกข์ลำบากอยู่
      ในขณะนั้น แต่กรรมดีที่ทำไว้นั้นยังไม่สูญหายไป ยังติดตามเขาไปเหมือนเงา
      ตามตัว ฉะนั้น  เมื่อได้ช่องก็ย่อมให้ผลทันที ฯ

๑๐.  คำว่า  “วัตร”  ในธุดงควัตร หมายถึงอะไร ?  ผู้ถือธุดงค์ข้อเตจีวริกังคะอย่าง
      เคร่ง มีวิธีปฏิบัติอย่างไร ?

๑๐.  หมายถึงข้อปฏิบัติพิเศษอย่างหนึ่ง ตามแต่ใครจะสมัครถือ บัญญัติขึ้น
      ด้วยหมายจะให้เป็นอุบายขัดเกลากิเลส และเป็นไปเพื่อความมักน้อยสันโดษ ฯ 
      มีวิธีปฏิบัติอย่างนี้ ใช้เฉพาะไตรจีวรของตนเท่านั้น แม้จะซักหรือจะย้อมอันตรวาสก
      ย่อมใช้อุตตราสงค์นุ่ง และใช้สังฆาฏิห่ม ฯ

ผู้ออกข้อสอบ

:

๑.

พระราชปัญญาเมธี

วัดไตรมิตรวิทยาราม

๒.

พระศรีมงคลเมธี

วัดจันทน์กะพ้อ

ตรวจ/ปรับปรุง

:

สนามหลวงแผนกธรรม

มูลกัมมัฏฐาน มีอะไรบ้าง

กัมมัฏฐาน มีกี่วิธี

มูลกัมมัฏฐาน คืออะไรเจริญอย่างไรเป็นอารมณของสมถะ

กัมมัฏฐาน เขียนอย่างไร