วัฏจักรชีวิตของต้นข้าว ป. 2

สาระสำคัญ/ความคิดรวมยอด

       พืชดอกเมื่อเจริญเติบโตและมีดอก ดอกจะมีการสืบพันธุ์เปลี่ยนแปลงไปเป็นผล ภายในผลมีเมล็ด เมื่อเมล็ดงอก ต้นอ่อนที่อยู่ภายในเมล็ดจะเจริญเติบโตเป็นพืชต้นใหม่ พืชต้นใหม่จะเจริญเติบโตและออกดอกเพื่อสืบพันธุ์ ซึ่งจะเกิดผลและเมล็ดต่อไปได้เป็นแบบรูปคงที่  หมุนเวียนต่อเนื่องเป็นวัฏจักรชีวิตของพืชดอก

ตัวชี้วัด/จุดประสงค์การเรียนรู้

จุดประสงค์ด้านความรู้

1. บรรยายการเปลี่ยนแปลงการเจริญเติบโตของพืชดอกบางชนิด

2. อธิบายวัฏจักรชีวิตของพืชดอกบางชนิด

จุดประสงค์ด้านทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์

1. การสังเกต

2. การจัดกระทำและสื่อความหมายข้อมูล

3. การตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป

จุดประสงค์ด้านคุณธรรม

1. มีความมุ่งมั่นในการทำงาน

2. มีความสามัคคี ช่วยเหลือในการทำงานกลุ่มร่วมกัน

3. มีความซื่อสัตย์ต่อตนเอง

4. มีจิตสาธารณะต่อสิ่งแวดล้อม

ลูกอีสาน

หนังสือซีไรต์ (นวนิยาย) ปี 2522 
ผู้แต่ง คำพูน บุญทวี 
พิมพ์ครั้งแรก สำนักพิมพ์บรรณกิจ 
พิมพ์ครั้งล่าสุด สำนักพิมพ์โป๋ยเซียน 

นวนิยายเรื่องลูกอีสาน เป็นหนังสือซีไรต์ที่ สะท้อนภาพชีวิตของชาวอีสาน ผ่านเรื่องเล่าคล้ายสารคดีชีวิตผสมนวนิยายที่แพรวพราวไปด้วยชั้นเชิงวรรณศิลป์ งดงามด้วยสร้อยอักษร ฉายภาพวิถีชีวิตอันแร้นแค้นของชาวอีสานได้อย่างโปร่งใสบริสุทธิ์ ปราศจากน้ำเสียงที่แสดงความขมขื่น และไม่ได้พยายามตีแผ่ความชั่วร้ายของสังคม แต่ปลุกจิตสำนึกให้กับผู้อ่านโดยชี้ให้เห็นถึงแนวทางการเปลี่ยนแปลงของสังคม คุณค่าของเรื่องลูกอีสาน คือการเรียนรู้ที่จะอยู่กับความยากลำบาก เพื่อก้าวผ่านพ้นอุปสรรคต่างๆ ในชีวิต นักวิจารณ์วรรณกรรมมีความเห็นตรงกันว่าเรื่องนี้มิได้แฝงปรัชญา ไม่ได้แสดงวิจิตรศิลป์ตระการตาหรือตีแผ่สังคมแต่อย่างใด หากแต่ได้เล่าถึงวิถีชนบทอันเรียบง่าย ฉากต่างๆ ในท้องถิ่นของชาวอีสาน คำพูนเก็บมาร้อยเรียงได้อย่างออกรส ใช้ขนบของนิยายการเรียนรู้ เสนอภาพลักษณ์ของอีสานแตกต่างจากนิยายสัจจนิยมแสดงคุณค่าของความเป็นอีสานอย่างสมศักดิ์ศรี การอยู่ได้ด้วยตนเอง ไม่ต้องการความสงสารซึ่งมักมาพร้อมคำดูถูก ทำให้ลูกอีสานเป็นนวนิยายที่ยืนยงมาถึงทุกวันนี้  

เพียงความเคลื่อนไหว

หนังสือซีไรต์ (กวีนิพนธ์) ปี 2523 
ผู้แต่ง เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ 
พิมพ์ครั้งแรก สำนักพิมพ์เจ้าพระยา 
พิมพ์ครั้งล่าสุด สำนักพิมพ์ผจญภัย

เพียงความเคลื่อนไหว เป็นกวีนิพนธ์มุ่งนำเสนอความคิดทางการเมือง ต่อเหตุกาณ์ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516 เรื่อยมาจนถึง 6 ตุลาคม พ.ศ 2519 มีลีลาและเนื้อหาสะทกสะท้อนใจ ปลุกเร้าอารมณ์ ชี้ให้เห็นถึงความตื่นตัวต่อการเปลี่ยนแปลงของบ้านเมือง แฝงวิถีชีวิตพื้นบ้านเอาไว้มาก เป็นกวีนิพนธ์ที่มีคุณค่าทางภาษาอันงดงาม เปี่ยมไปด้วยพลัง ประกอบด้วยฉันทลักษ์อันไพเราะ และทัศนคติอันงดงามเรียบง่าย ทำให้เกิดความเคลื่อนไหวและความตื่นตัวทางความคิด คำประกาศของคณะกรรมการตัดสินเป็นเอกฉันท์ว่า เพียงความเคลื่อนไหว เป็นงานร่วมสมัย ซึ่งแสดงจิตสำนึกของชาติไทยยุคปัจจุบันได้ชัดเจนที่สุด มีเอกลักษณ์ในแง่ที่ว่า ได้รวมเรื่องเฉพาะยุคหรือเฉพาะแห่ง กับเรื่องของสากลเข้าไว้ด้วยกัน เสมือนเป็นบันทึกทางความคิด มุมมอง อารมณ์ ความรู้สึก ต่อเหตุการณ์ต่างๆ ที่ปรากฏขึ้น และด้วยความเป็นสากลของผลงาน แม้เวลาจะเปลี่ยนไป เนื้อหาก็ยังคงทันสมัย น่าอ่าน น่าพิจารณาบทกวีพร้อมๆ ไปกับสังคม

ขุนทอง…เจ้าจะกลับเมื่อฟ้าสาง

หนังสือซีไรต์ (รวมเรื่องสั้น) ปี 2524 
ผู้แต่ง อัศศิริ ธรรมโชติ 
พิมพ์ครั้งแรก สำนักพิมพ์ พี.พี. 
พิมพ์ครั้งล่าสุด แพรวสำนักพิมพ์

อัศศิริได้นำเค้าโครงบทกวีชื่อ “เพลงขลุ่ยเหนือทุ่งข้าว” ในหนังสือชุด “เพียงความเคลื่อนไหว” ของเนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ มาจินตนาการกับเหตุการณ์ต่อสู้ทางการเมืองยุค 14 ตุลาคม พ.ศ.2516 ซึ่งคำว่า “ขุนทอง” หมายถึง เหล่าปัญญาชนคนหนุ่มสาว ซึ่งบ้างก็สูญหาย บ้างเสียชีวิต บ้างก็กลับมาพร้อมกับอุดมการณ์เต็มย่าม ขณะที่อีกไม่น้อยกลับมาเป็น “คนใหม่ ”แต่ในห้วงที่อัศศิริเขียนนั้น สถานการณ์ยังไม่คลี่คลาย ยังไม่รู้ว่าปัญญาชนคนหนุ่มสาวส่วนหนึ่งหายไปไหน สิ่งที่ฟ้องร้องออกมาย่อมพุ่งเป้าไปหาผู้กุมอำนาจทางการเมืองไว้นั่นเองเรื่องสั้นของอัศศิริมีเนื้อความกระชับ ลักษณะเด่นคือการใช้ภาษาที่รัดกุมไพเราะ บางช่วงบางตอนราวกับบทกวี เป็นเหตุการณ์ทางการเมือง ประวัติศาสตร์และสังคม งานของอัศศิริไม่ใช่งานฝันหวาน แต่เป็นงานก่อให้เกิดความคิด ความรู้สึกใหม่ๆ ความจริง ความปลอม ความเงียบ ความสงสัย ซึ่งล้วนเป็นพลังในอาณาจักรวรรณกรรมของเรา ถือเป็นงานเขียนที่ทรงคุณค่าอย่างยิ่ง

คำพิพากษา

หนังสือซีไรต์ (นวนิยาย) ปี 2525 
ผู้แต่ง ชาติ กอบจิตติ 
พิมพ์ครั้งแรก สำนักพิมพ์ต้นหมาก 
พิมพ์ครั้งล่าสุด สำนักพิมพ์หอน

ตัวเอกของเรื่องคือ ฟัก ลูกของตาฟู สัปเหร่อ เมื่อตาฟูตาย สมทรงเมียตาฟู แม่เลี้ยงของฟักกลายเป็นแม่ม่ายยังสาวที่ไม่ค่อยจะเต็มเต็ง ฟักเลยต้องดูแลแทนพ่อ จนถูกกล่าวหาว่าฟักได้กับแม่เลี้ยง ทั้งที่ฟักเป็นคนดีมีศีลธรรม ไม่ได้ทำชั่วดั่งที่ถูกกล่าวหา แต่ด้วยความที่ฟักเป็นคนต่ำต้อยไม่ได้มีหน้ามีตาในสังคม ส่งผลให้ฟัก ต้องติดคุก ถูกสังคมรังเกียจ สุดท้ายเขาต้องการจะเป็นอิสระจากข้อกล่าวหาของสังคม อิสระที่ว่านั่นก็คือความตายนั่นเอง “คำพิพากษา” เป็นการส่งสารที่รุนแรงมายังผู้อ่าน ทำให้สถานะความเป็นมนุษย์สั่นคลอน เป็นงานที่แสดงถึงภาวะของมนุษย์ในสภาพจนตรอกต่อสิ่งต่างๆ ได้ดีที่สุด เหมือนตัวละครที่ตกเป็นเบี้ยล่าง เป็นผู้แพ้ และถูกกดทับด้วยตัวละครที่เป็นกลไกทางสังคม ไม่ว่าเรื่องนั้นจะมีมูลความจริงหรือไม่ก็ตาม ทำให้ผู้ได้รับคำตัดสินต้องพบกับความทุกข์ทรมานทั้งร่างกายและจิตใจ

นาฏกรรมบนลานกว้าง

หนังสือซีไรต์ (กวีนิพนธ์) ปี 2526 
ผู้แต่ง คมทวน คันธนู 
พิมพ์ครั้งแรก สำนักพิมพ์ดอกหญ้า 
พิมพ์ล่าสุด สำนักพิมพ์ผจญภัย

กวีนิพนธ์เนื้อหาเกาะเกี่ยวกับอยู่กับเหตุการณ์ทางการเมืองในช่วง 14 ตุลาคม พ.ศ 2516 ถึง 6 ตุลาคม พ.ศ. 2519 บทกวีของคมทวนมีทั้งปลุกเร้า เรียกร้อง ตีแผ่ ให้กำลังใจ วิพากษ์วิจารณ์สังคมอย่างรุนแรง ดุดัน เสนอทรรศนะของตนเองต่อเหตุการณ์ทางการเมืองในสมัยนั้นด้วยบทกวีนาฏกรรมบนลานกว้าง เป็นการรวมบทกวีการเมืองโดยแท้ ไม่ว่าจะอ่านสำนวนใด จะได้สัมผัสทรรศนะอันเผ็ดร้อนของผู้เขียน ผ่านลีลาการเขียนที่ดุดัน ดุเดือด กระตุกกระตุ้นความฮึกเหิม ด้วยสร้อยสำนวนอันเป็นเอกลักษณ์และแพรวพราวไปด้วยชั้นเชิงทางวรรณศิลป์

ซอยเดียวกัน

หนังสือซีไรต์ (รวมเรื่องสั้น) ปี 2527 
ผู้แต่ง วาณิช จรุงกิจอนันต์ 
พิมพ์ครั้งแรก สำนักพิมพ์อู่เพกา 
พิมพ์ครั้งล่าสุด สำนักพิมพ์บูรพาสาส์น

รวมเรื่องสั้น 15 เรื่องของ และบทกวี 1 ชุด ของ วาณิช จรุงกิจอนันต์ มีเนื้อหาสะท้อนสังคมอย่างชัดเจนตรงไปตรงมา มีการเสียดชีวิตในเมืองหลวง ทั้งผู้คนที่เห็นแก่ตัว การดูถูกเหยียดหยามซึ่งกันและกัน ความวุ่นวายต่างๆ ซอยเดียวกันเป็นหนังสือที่วาณิชตั้งใจเขียนขึ้นมาเป็นอย่างมาก เขาเคยกล่าวว่า “ผมเขียนหนังสือรวมพิมพ์เป็นเล่มมาแล้วหลายเล่ม แต่กล่าวได้ว่าเล่มที่ทำให้ผมรู้สึกว่าเป็นนักเขียนโดยสมบูรณ์คือเล่มนี้ เล่มที่ให้ชื่อว่าซอยเดียวกันนี้”

ซอยเดียวกันได้รับความนิยมจากคนอ่าน ไม่ว่าจะเป็น นักเรียน นักศึกษา ครูอาจารย์ และนักเขียน ในบางทรรศนะของนักเขียนรุ่นใหม่ถึงกับยอมรับซอยเดียวกันว่าเปรียบเสมือนครูบาอาจารย์ของการสร้างสรรค์ผลงานในสมัยนั้น เนื่องจากมีกลวิธีการเขียนที่แปลกใหม่ มีความเหมาะสมกับเนื้อเรื่อง มีคุณค่าทางวรรณศิลป์อย่างแท้จริง

ปูนปิดทอง

หนังสือซีไรต์ (นวนิยาย) ปี 2528 
ผู้แต่ง กฤษณา อโศกสิน 
พิมพ์ครั้งแรก ดับเบิลนายย์ 
พิมพ์ครั้งล่าสุด เพื่อนดี

นวนิยายปูนปิดทองกล่าวถึงคนสองคน สองเมืองและบาลี ทั้งคู่เกิดมาในครอบครัวที่พ่อแม่หย่าร้าง เมื่อทั้งคู่โตเป็นผู้ใหญ่ บาลีได้ศึกษาปัญหาที่เกิดขึ้นในวัยเด็ก และชักจูงให้สองเมืองลืมความขมขื่นใจที่เคยเกิดขึ้น ทำให้สองเมืองเกิดความรักต่อบาลี และทั้งคู่ก็มั่นใจว่าชีวิตพวกเขาทั้งสองจะไม่เหมือนกับที่พ่อกับแม่ของตนเคยเป็นทั้งคู่สามารถเป็นพ่อแม่ที่เป็นตัวอย่างที่ดีได้ ไม่ใช่เป็นเพียงรูปหล่อปูนที่ปิดด้วยทอง ซึ่งไม่ได้มีค่าอะไร“ปูนปิดทอง” นวนิยายที่กฤษณา อโศกสิน กระเทาะคราบทองของผู้เป็นพ่อแม่ เกี่ยวกับปัญหาของครอบครัวไทยในสังคมใหญ่ การเลี้ยงดูที่ขาดความอบอุ่น ขาดความรัก ส่งผลต่อเด็กที่เติบโตมา เป็นนวนิยายที่สร้างสรรค์เนื้อเรื่องให้เห็นคุณค่าของความเป็นมนุษย์ ด้วยความงดงามของชีวิตโดยใช้ความเลวร้ายมาเปรียบเทียบ ทำให้เกิดความเข้าใจที่ดีร่วมกัน

ปณิธานกวี

หนังสือซีไรต์ (กวีนิพนธ์) ปี 2529 
ผู้แต่ง อังคาร กัลยาณพงศ์ 
พิมพ์ครั้งแรก สำนักพิมพ์กะรัต 
พิมพ์ครั้งล่าสุด สำนักพิมพ์ศยาม

ปณิธานกวี เป็นหนังสือรวมกวีนิพนธ์ของ อังคาร กัลยาณพงศ์ เป็นบทกวีที่มีเอกลักษณ์สวยงาม มีลักษณะเฉพาะตัวเหมือนกับตัวผู้เขียนที่มีนิสัย รักธรรมชาติ รักอิสระเสรี ศรัทธาในพระธรรม บทประพันธ์ทุกบท จะสะท้อนชีวิตวิญญาญ คติชีวิต ปรัชญาและสัจธรรม ด้วยกลวิธีศิลปะการร้อยกรองอันงดงามชาญฉลาดปณิธานกวีของอังคาร กัลยาณพงศ์ เป็นกวีนิพนธ์ที่มีลักษณะแต่งเป็นโคลง กลอนและกาพย์ เป็นงานที่เต็มไปด้วยคุณค่าทางวรรณศิลป์ เพราะมีความเด่นในการสรรใช้คำ ทำให้เกิดจินตนาการลึกซึ้งและกว้างขวาง กลวิธีการประพันธ์มีลักษณะเฉพาะตัวประสานขนบเก่ากับทัศนคติที่มีต่อสังคมในยุคสมัยนั้นได้อย่างแนบเนียน

ก่อกองทราย

หนังสือซีไรต์ (รวมเรื่องสั้น) ปี 2530 
ผู้แต่ง ไพฑูรย์ ธัญญา 
พิมพ์ครั้งแรก สำนักพิมพ์สุขภาพใจ 
พิมพ์ครั้งล่าสุด สำนักพิมพ์นาคร

เรื่องสั้นชุด ก่อกองทราย สะท้อนปัญหาและแง่มุมต่างๆ ของชีวิตในหลายเรื่อง แสดงให้เห็นถึงชีวิตและธรรมชาติของมนุษย์ที่เป็นสากล ดังเช่นมนุษย์ทั่วไปในโลกพึงจะเป็น และในขณะเดียวกันก็มีสีสันของท้องถิ่นและความเป็นไทย ทั้งในด้านถ้อยคำและการใช้ฉากอันเป็นท้องเรื่องอย่างความเชื่อท้องถิ่นของชาวบ้าน การเล่าเรื่องที่แสดงให้เห็นถึงสัจธรรมชีวิตอย่างชัดเจนผลงานของไพฑูรย์โดดเด่นด้านการใช้ภาษา ภาษามีความงดงาม ไม่ว่าจะบรรยายอารมณ์ความรู้สึก ฉากหลังหรือตัวละคร สามารถเรียบเรียงออกมาให้ผู้อ่านเห็นภาพจน์ เห็นถึงความประณีตบรรจง ซึ่งไพฑูรย์ใช้พื้นฐานมาจากการเป็นครูสอนภาษาไทย และเคยผ่านงานบทกวีมาก่อน

ตลิ่งสูงซุงหนัก

หนังสือซีไรต์ (นวนิยาย) ปี 2531
ผู้แต่ง นิคม รายยวา
พิมพ์ครั้งแรก สำนักพิมพ์ต้นหมาก
พิมพ์ครั้งล่าสุด สำนักพิมพ์รูปรวี

ตัวเอกของเรื่องคือ คำงาย หนุ่มใหญ่ที่มีความรักและผูกพันกับช้างชื่อ พรายสุด ซึ่งเติบโตและเล่นด้วยกันมาตั้งแต่เด็กๆ พอเติบโตขึ้นมาทั้งสองจึงเปรียบเสมือนคนๆ เดียวกัน จนชาวบ้านถึงกับเอ่ยปากว่า “เห็นคำงายที่ไหน ก็เห็นพลายสุดที่นั่นแหละ”ตลิ่งสูง ซุงหนัก เป็นเรื่องของคนผู้แสวงหาความหมายและคุณค่าของการมีชีวิต เราต้องหาเอง ในขบวนการแสวงหานั้น คนเรามัวแต่รักษาซากที่ไม่มีชีวิต ไม่เคยรักษาชีวิตที่อยู่ในซากเลย คนเราเกิดครั้งเดียวตายครั้งเดียว ดังนั้นความหมายที่แท้จริงของชีวิตอยู่ที่การดำรงอยู่ ความเข้าใจต่อธรรมชาติ มิใช่เงินตราหรือวัตถุ ที่คนในสมัยนี้มักสะสมไว้เต็มบ้านเต็มเมือง