สาขาการจัดการทรัพยากรมนุษย์ คณะอะไร

แผนกทรัพยากรมนุษย์ หรือ Human Resources (HR) ถือเป็นแผนกที่มีความสำคัญยิ่งต่อองค์กร เพราะหากองค์กรไม่สามารถดูแลให้พนักงานรู้สึกพึงพอใจกับงาน หรือไม่สามารถจัดการให้พนักงานทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ก็ยากที่องค์กรนั้นจะประสบความสำเร็จ แผนก HR จึงถือเป็นแผนกที่คอยปิดทองหลังพระ อยู่เบื้องหลังความสำเร็จขององค์กร
 

เรียน HR เรียนเกี่ยวกับอะไร มีสาขาอะไรบ้าง?

โดยรวมแล้วการทำงานด้าน HR คือการเป็นคนกลางระหว่างองค์กร และบุคลากรในบริษัทต่างๆ ซึ่งงาน ​HR ก็เริ่มตั้งแต่การสรรหา คัดเลือกบุคลากร การฝึกอบรม พัฒนาศักยภาพของพนักงาน ไปจนถึงการดูแลพนักงานที่เจ็บป่วย หรือพนักงานที่ต้องการลาออกจากการบริษัท เป็นต้น

เนื่องจากหลักสูตรด้านทรัพยากรมนุษย์ของแต่ละมหาวิทยาลัยมีความแตกต่างกัน พี่ขออนุญาตเล่าถึงงานด้านการจัดการ/บริหารบุคลากร (Human Resources Management) จากประสบการณ์ส่วนตัวและประสบการณ์ของคนใกล้ชิดที่ทำงานด้านนี้ให้น้องๆ เข้าใจอย่างคร่าวๆ ว่า Scope ของงาน HR มีอะไรบ้าง น้องๆ จะได้วางแผนถูกว่าตัวเองสนใจด้านไหน

1. การสรรหาและคัดเลือกบุคลากร(Recruitement and Selection หรือบางแห่งเรียกว่า Talent Acquisition) ความฝันของผู้บริหารทุกองค์กรคือการมีบุคลากรที่เก่งงาน เก่งคน และพร้อมพัฒนาตนอย่างต่อเนื่อง แผนกสรรหาและคัดเลือกบุคลากรจึงต้องทำหน้าที่อย่างหนักในการค้นหาและคัดเลือกคนที่เหมาะสมกับตำแหน่งงาน ทั้งด้านประสบการณ์ ความคิด ทัศนคติ และต้องเป็นคนที่สามารถปรับตัวเข้ากับวัฒนธรรมขององค์กรนั้นๆ ได้

   ดังนั้นคนที่สนใจด้านนี้ อาจจะได้ทำงานที่น่าสนใจอย่างการไปออกอีเวนท์​​ Job Fair ตามมหาวิทยาลัยต่างๆ เพื่อแนะนำองค์กรให้น้องๆ ที่กำลังจะจบปี 4 รู้จัก หรือได้วางแผนควบคู่กับนักการตลาด เพื่อสื่อสารภาพลักษณ์เชิงบวกขององค์กร ทำให้คนเก่งๆ อยากจะสมัครงานกับเรา เป็นต้น งานด้านนี้มักจะรวมไปถึงการสัมภาษณ์ และวิเคราะห์ว่าผู้สมัครมีความเหมาะสมกับองค์กรหรือไม่ เพื่อคัดเลือกคนที่เหมาะสมที่สุด

2. การบริหารค่าตอบแทนและสวัสดิการ (Salary and Benefits) เมื่อเรารับพนักงานเข้ามาทำงานในบริษัทแล้ว งานต่อมาของ HR ก็คือการดูแลด้านสวัสดิการของพนักงาน ตั้งแต่การเซ็นสัญญา เงินเดือน โบนัส ประกันสุขภาพ ไปจนถึงบำนาญหลังเกษียณ งานฝั่งนี้อาจจะเกี่ยวข้องกับเอกสารและการประเมินพนักงานค่อนข้างเยอะ และจะต้องทำงานกับฝ่ายบัญชีอย่างใกล้ชิด เพื่อให้การบริหารทรัพยากรเป็นไปอย่างคุ้มค่ามากที่สุด

3. การฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากร หรือพัฒนาองค์กร (Human Resource Development / Organization Development) สำหรับคนที่สนใจด้านการสอน หรือการช่วยให้พนักงานพัฒนาศักยภาพมากขึ้น งานด้านการฝึกอบรมอาจจะเหมาะกับน้องๆ เพราะคนที่ทำงานด้านนี้มักจะได้ไปฝึกอบรมเพื่อพัฒนาทักษะ วิธีคิด หรือการใช้โปรแกรมใหม่ๆ ที่จำเป็น จากนั้นจึงนำมาสอนให้กับพนักงานในบริษัท เพื่อให้พนักงานมีศักยภาพและประสิทธิภาพในการทำงานมากยิ่งขึ้น ทั้งนี้ฝ่ายพัฒนาบุคลากร จะต้องวิเคราะห์ให้ดีว่าพนักงานของบริษัทเราในตำแหน่งหรือหน่วยงานต่างๆ ต้องการความรู้ ทักษะ หรือการพัฒนาในด้านใดที่จะเกิดประโยชน์สูงสุดในการทำงาน เพื่อไม่ให้การฝึกอบรมสูญเปล่า

4. พนักงานสัมพันธ์ (Employee Engagement) ความสุขของพนักงาน เป็นปัจจัยที่บริษัทต่างๆ เริ่มให้ความสำคัญมากขึ้นในช่วงปี 2000 เป็นต้นมา หลังจากอัตราการลาออกของพนักงานอายุน้อยเพิ่มสูงขึ้น ทำให้บริษัทต้องใช้จ่ายทรัพยากรไปกับการค้นหาและฝึกอบรมพนักงานใหม่ แทนที่จะมีพนักงานที่จงรักภักดีต่อองค์กรซึ่งสามารถทำงานให้กับบริษัทได้อย่างมีประสิทธิภาพ แผนกพนักงานสัมพันธ์จึงเข้ามามีบทบาทในการช่วยดูแลให้พนักงานรู้สึกดีกับองค์กร และรู้สึกมีความสุขกับการทำงาน

   การทำงานในสาขานี้อาจรวมไปถึง การจัดกิจกรรมให้กับพนักงาน ทั้งการต้อนรับพนักงานใหม่ และการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างพนักงาน การดูแลพนักงานให้มี Work-life Balance (เช่น การจัดสอนโยคะ หรือมีบริการนวดให้กับพนักงาน) รวมถึงการดูแลพนักงานยามเจ็บป่วย ผู้ที่ทำงานในสาขานี้จึงต้องมีความรู้ด้านจิตวิทยาการทำงาน และการสร้างแรงจูงใจให้กับพนักงานเป็นอย่างดี

น้องๆ จะเห็นได้ว่าการทำงานด้าน HR มีหลายมิติ ซึ่งทุกมิติล้วนมีความน่าสนใจและมีคุณค่า ในช่วงแรกที่น้องๆ ทำงาน อาจจะได้เริ่มจากงานด้านเอกสารหรือการสนับสนุนคนอื่นๆ ในแผนก แต่เมื่อน้องๆ ได้เรียนรู้การทำงาน และเติบโตในสาขานี้ ก็จะได้เริ่มวางแผน คิดกลยุทธ์ที่เหมาะสมกับสถานการณ์นั้นๆ เรียกได้ว่าเป็นงานที่ท้าทายไม่น้อยเลยทีเดียว

จบ HR แล้ว ทำงานอะไรได้บ้าง เงินเดือนเท่าไหร่?

ส่วนมากผู้ที่จบ HR ก็จะทำงานต่อในสายงาน HR ที่กล่าวมาเบื้องต้น ได้แก่

1. เจ้าหน้าที่สรรหาและคัดเลือกบุคลากร

2. เจ้าหน้าที่ฝ่ายบริหารค่าตอบแทนและสวัสดิการ

3. เจ้าหน้าที่ฝ่ายฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากร

4. เจ้าหน้าที่ฝ่ายพนักงานสัมพันธ์

ซึ่งพนักงานด้าน HR เป็นที่ต้องการขององค์กรทั้งภาครัฐ และเอกชน ทั้งองค์กรขนาดใหญ่ กลาง เล็ก รวมถึงสถาบันการศึกษา (เช่น มหาวิทยาลัยเอกชน ก็ต้องสรรหาและคัดเลือกนักศึกษา อาจารย์ และบุคลากร) ไปจนถึงวงการกีฬาและวงการบันเทิง เรียกได้ว่ามีคนอยู่ที่ไหน ก็ต้องมี HR อยู่ที่นั่น นอกจากนี้คนที่ทำงานสาย HR ที่เลือกเรียนต่อในสาขาที่จำเป็นอย่างการเงิน หรือกฎหมาย ก็สามารถไปเป็นเจ้าหน้าที่ด้านการเงิน หรือเป็นเจ้าหน้าที่ด้านกฎหมายขององค์กรได้เช่นกัน

ระดับเงินเดือนของเจ้าหน้าที่ HR ขึ้นอยู่กับวุฒิและประสบการณ์ของผู้สมัคร ลักษณะงาน และรูปแบบของบริษัทนั้นๆ โดยบริษัทเอกชนส่วนใหญ่เริ่มที่ 15,000 บาท และเงินเดือนขั้นต้นอาจลดลงหากเป็นบริษัทขนาดเล็กหรือหน่วยงานราชการ นอกจากนี้สวัสดิการของแต่ละแห่งก็มีความแตกต่างกันไป น้องๆ ควรจะเลือกดู จำนวนวันหยุด โบนัส การประกันสุขภาพของบริษัทนั้นๆ ประกอบการตัดสินใจ

เรียนต่อด้าน HR จำเป็นไหม มีสาขาอะไรน่าสนใจบ้างในต่างประเทศ?

สำหรับคนที่ไม่ได้จบ HR ในระดับปริญญาตรี แต่ต้องการทำงานในสาย HR หรือสำหรับผู้ที่มีประสบการณ์ด้าน HR แล้ว แต่อยากจะพัฒนาตนเองให้รอบรู้ หรือรู้ลึกยิ่งขึ้น การเรียนต่อในระดับปริญญาโทด้าน HR น่าจะตอบโจทย์ ลองเลือกสาขาที่สนใจ แล้วค้นหามหาวิทยาลัยที่เปิดสอนในสาขานั้นๆ ดูเลย 

• Human Resource Management (HRM) สาขานี้จะเรียนถึงการวิเคราะห์ ออกแบบ และประเมินระบบการจัดการทรัพยากรมนุษย์ขององค์กร รายวิชาที่จะได้เรียนก็เช่น พฤติกรรมองค์กร ความสัมพันธ์แรงงาน การสรรหาและคัดเลือกบุคลากร สวัสดิการและเงินเดือน การจัดการฝึกอบรม รวมไปถึงกฎหมายการจ้างงาน เรียกได้ว่าเรียนรู้รอบด้านเกี่ยวกับ HR เพื่อให้สามารถก้าวไปเป็นผู้บริหารด้านทรัพยากรบุคคลได้อย่างมีประสิทธิภาพ 

• Human Resource Development (HRD) หลักสูตรนี้เป็นการบูรณาการความรู้ด้านจิตวิทยา การออกแบบระบบ สังคมวิทยา ทฤษฎีการบริหาร การพัฒนาองค์กร รวมไปถึงการศึกษาเพื่อพัฒนาศักยภาพของบุคลากรและองค์กร ผู้ที่เรียนจบสาขานี้จะสามารถคิดแก้ปัญหาด้านบุคลากรขององค์กร และวางแผนกลยุทธ์เพื่อแก้ไขปัญหาและพัฒนาองค์กรได้อย่างเป็นระบบ

• Performance Evaluation ใครชอบทำงานเกี่ยวกับตัวเลข สถิติ และการคิดอย่างเป็นระบบ สาขานี้อาจเหมาะกับคุณ เพราะเน้นการออกแบบการวิจัย และใช้ข้อมูลเชิงปริมาณในการประเมินผลการทำงานของพนักงาน และนำมาซึ่งการพัฒนานโยบายของบริษัท ทั้งด้านการจัดการทรัพยากรมนุษย์ การปรับปรุงด้านสวัสดิการ รวมไปถึงการบริหารทรัพยากรมนุษย์ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด

หลักสูตรและมหาวิทยาลัยที่น่าสนใจ

• Mays Business School - Texas A&M University สาขา Human Resources Management ได้รับการจัดอันดับอยู่ใน Top 10 ของโลก ด้าน HR เพราะมีการออกแบบหลักสูตรร่วมกับบริษัทเอกชนอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้หลักสูตรมีความทันสมัยและเป็นที่ต้องการขององค์กร

  วิชาที่น่าสนใจ: Organizational Change and Development / Talent Management / Financial Analyst Modeling in HR / Global HR Management

• Wisconsin School of Business - University of Wisconsin - Madison สาขา Strategic Human Resource Management เป็นการควบรวมความรู้ระหว่างศาสตร์การบริหารธุรกิจ และการบริหารคน โดยผู้เรียนจะได้เลือกฝึกงานในบริษัทพันธมิตรเพื่อเพิ่มพูนประสบการณ์ระหว่างเรียนด้วย

  วิชาที่น่าสนใจ: Leading and Working in Teams / Data to Decisions / Strategic Human Resource Management / Personnel Staffing and Evaluation / Operations Management

• University of Sheffield - สาขา Human Resource Management ซึ่งเน้นศึกษาเกี่ยวกับการคัดเลือก สร้างแรงจูงใจ และพัฒนาพนักงาน โดยผู้เรียนจะได้รับการฝึกอบรมเพื่อให้เข้าใจการบริหารทรัพยากรมนุษย์จากมุมมองเชิงกลยุทธ์ องค์การ และบริบททางการเงิน โดยนักศึกษาสามารถเลือกทำวิทยานิพนธ์ร่วมกับบริษัทที่สนใจได้

  วิชาที่น่าสนใจ: Professional Development, HRM Skills Sessions, Employee and Organisational Development, International Human Resource Studies, Employee Performance Management

• University of Manchester - สาขา Human Resource Management (International Development) เน้นการให้ผู้เรียนวิเคราะห์ปรัชญา นโยบาย และการปฏิบัติการด้านการจัดการทรัพยากรมนุษย์ โดยเฉพาะในบริบทของประเทศที่กำลังพัฒนา ซึ่งจะทำให้ผู้เรียนเข้าใจทิศทางการพัฒนาของศาสตร์การบริหารทรัพยากรมนุษย์ ทั้งในองค์กรภาครัฐ เอกชน และองค์กรไม่แสวงหากำไร

• วิชาที่น่าสนใจ: HRM Concepts and Contexts / Public Sector Reform and Management / International Management / Managing Quality in Development / Gender & Development