สาระสำคัญ/ความคิดรวมยอดการอ่าน การเขียนและการอ่านโน้ตเพลงไทยและสากลเริ่มต้นจากการอ่านเครื่องหมายและสัญลักษณ์ทางดนตรี ตัวโน้ต รวมไปถึงกุญแจประจำหลัก และค่าตัวโน้ต ซึ่งการอ่านเขียน ร้องโน้ตบนบันไดเสียง เป็นพื้นฐานของการอ่าน โน้ต โดยจะเริ่มจากอัตราจังหวะ 2 ชั้น ซึ่งเป็นพื้นฐานในการเริ่มฝึกทักษะทางดนตรีทั้งไทยและสากล ตัวชี้วัด/จุดประสงค์การเรียนรู้ตัวชี้วัด ป.6/2 อ่าน เขียน โน้ตดนตรีไทยและสากลทำนองง่ายๆ จุดประสงค์ 1. อธิบายระดับเสียงของตัวโน้ตแต่ละตัว 2. การเขียนและอ่านเสียงตัวโน้ต 3. เห็นประโยชน์และความสำคัญของสัญลักษณ์แทนเสียงของตัวโน้ต การวัดผลและประเมินผล1. ตรวจสอบจากการตอบคำถามของนักเรียน 2. ประเมินความรู้การสังเกตพฤติกรรม 3. ประเมินจากกิจกรรมการเขียนและอ่านเครื่องหมายและสัญลักษณ์ทางดนตรี
เครื่องหมาย และสัญลักษณ์ทางดนตรีสากลที่ประดิษฐ์ขึ้น เพื่อใช้ในการบันทึกบทเพลงต่างๆมิให้สูญหาย และเป็นที่ยอมรับกันในระดับสากล มีดังนี้ วิธีการนับเส้นและช่อง จะนับจากเส้นข้างล่างขึ้นไปหาเส้นข้างบน ดังนี้ นอกจากบรรทัด 5 เส้น ซึ่งใช้เป็นหลักในการบันทึกตัวโน้ต และตัวหยุดแล้ว ยังมีเส้นที่ใช้ขีดใต้ บรรทัด 5 เส้น หรือ เหนือบรรทัด 5 เส้น เป็นเส้นสั้นๆ ที่ใช้ขีดเฉพาะตัวโน้ตที่มีระดับเสียงต่ำกว่า หรือมีระดับเสียงสูงกว่าเส้นที่ปรากฏในบรรทัด 5 เส้น เรียกเส้นสั้นๆนี้ว่า เส้นน้อย (Ledger Line) 2. ลักษณะตัวโน้ต และตัวหยุด แผนภูมิกระจายตัวโน้ต การเขียนโน้ตตัวเขบ็ต ในกรณีที่เขียนตัวโน้ตเรียงต่อกัน นิยมเขียนในลักษณะ ดังนี้
2) ตัวหยุด หรือเครื่องหมายพักเสียง คือ เครื่องหมายที่ทำให้เสียงเงียบ หรือหยุดชั่วคราว แต่จังหวะยังคงดำเนินต่อเนื่องไป จะหยุดนานเท่าใดนั้นขึ้นอยู่กับลักษณะของตัวหยุด ลักษณะ และอัตราความยาวของตัวหยุดมีดังนี้ 3. เครื่องหมายกำกับบรรทัด เครื่องหมายกำกับบรรทัด โน้ตสากลที่บันทึกลงในบรรทัด 5 เส้น ที่อยู่ในตำแหน่งหรือในระดับต่างกัน จะมีชื่อเรียกหรืออ่านออกเสียงต่างกัน การอ่านออกเสียงตัวโน้ตในบรรทัด 5 เส้น อ่านออกเสียงเป็น C (Do) D (Re) M (Mi) F(Fa) G(Sol) A(La) B(Ti) ตำแหน่งของของตัวโน้ตที่อ่านออกเสียงต่างกันนี้ ถูกกำหนดโดยเครื่องหมายกำกับบรรทัดซึ่งเรียกว่า กุญแจ (Clef) กุญแจที่ผู้เรียนควรทราบในระดับชั้นเรียนนี้คือ กุญแจซอล (G Clef) และ กุญแจฟา (F Clef) 1) กุญแจซอล คือ เครื่องหมายที่กำหนดเสียงของตัวโน้ตในบรรทัด 5 เส้น ให้อ่านออกเสียงเป็น C D M F G A B C มีตำแหน่งเสียงคงที่ โดยยึดเสียง ซอล เป็นหลัก ลักษณะของกุญแจซอลเป็นดังนี้ กุญแจซอล จะบันทึกหัวกุญแจ คาบเส้นที่ 2 ของบรรทัด 5 เส้น ตัวโน้ตทุกลักษณะที่บันทึกคาบเส้นที่ 2 อ่านออกเสียง ซอล ทั้งหมด เสียงอื่นๆ ก็ลำดับต่อเนื่องกันไปทั้งทางสูงและทางต่ำ ดังนี้ 2) กุญแจฟา คือเครื่องหมายที่กำหนดเสียงของตัวโน้ตในบรรทัด 5 เส้น ให้อ่านออกเสียง C
D M F G A B C มีตำแหน่งเสียงคงที่ โดยยึดเสียง ฟา เป็นหลัก ความสัมพันธ์ระหว่างบรรทัด 5 เส้น กุญแจซอล และกุญแจฟา อาจเขียนเป็นบรรทัดรวมใหญ่ (Great Staff) ได้ดังนี้ เสียง C ที่คาบเส้นกลางของบรรทัดรวมใหญ่ มีชื่อเรียกว่า โดกลาง หรือ M.C. (Middle C) 2) เครื่องหมายแฟลต (Flat) เป็นเครื่องหมายแปลงเสียงที่ทำให้ตัวโน้ตมีระดับเสียงต่ำลงกว่าปกติครึ่งเสียง ตำแหน่งของ ชาร์ป และ แฟลต บนลิ่มคีย์บอร์ด 3) เนเจอรัล (Natural) ใช้แปลงสภาพของตัวโน้ตที่เคยถูกเครื่องหมาย ชาร์ป หรือ แฟลต บังคับเสียงให้สูงขึ้นหรือต่ำลงกว่าปกติไว้แล้วให้กลับมาใช้เสียงเดิม |