คำนำ > > > ปัจจุบันการเพ่ิมปริมาณขยะของมนุษย์ นับเป็นสาเหตุอย่างหนึ่งในการสร้างมลภาวะ โรงเรียนบ้านท่าข้ามได้ขับเคล่ือนการดาเนินงานสร้างวินัยในการจัดการขยะมูลฝอย เนื้อหาในรายงานเล่มน้ี เป็นการรวบรวมข้อมูลกจิ กรรมในโรงเรยี นบ้านท่าขา้ ม ภายใต้ ~ก~ สำรบญั เรือ่ ง หนำ้ ~ข~ ส่วนที่ ๑ แนวคิดผบู้ รหิ ำร สนู่ โยบำยกำรดำเนินงำนโรงเรียน แนวคิด หรือ ขยะเหลอื ศนู ย์ โรงเรียนบ้านท่าข้าม นาโดยนายวีรศักด์ิ ไชยเสน ผู้อานวยการโรงเรียน ๑. โรงเรยี นมกี ารบรหิ ารงานด้านพลงั งาน และส่ิงแวดลอ้ มอย่างเป็นระบบ ~๒~ VMVGFMทศิ ทำงกำรจัดกำรขยะส่งิ แวดล้อมศกึ ษำ เป้ำประสงค์ ๑. โรงเรียนมกี ารบริหารงานดา้ นพลังงาน ขยะ และสง่ิ แวดลอ้ มอยา่ งเป็นระบบ ทั้งภายในและภายนอกของนักเรียน บุคลากรในโรงเรียน และชุมชน ๗. ส่งเสริมและพัฒนาบุคลากรในโรงเรียนให้เป็นผู้มีจริยธรรมและ ความรบั ผดิ ชอบ ต่อสังคมและสง่ิ แวดล้อม ~๓~ แผนปฏบิ ตั ิงำน VMGFดำ้ นอนุรักษ์พลังงำนและส่งิ แวดลอ้ ม โรงเรยี นบ้ำนท่ำขำ้ ม การดาเนินงานกิจกรรมการสร้างวินยั ด้านการบรหิ ารจัดการขยะ น้าเสียและมลพิษทางอากาศมีจุดประสงค์ ปีงบประมาณ ๒๕๕๙ รัฐบาลได้มีนโยบาย เน้นด้านการบริหารจัดการขยะ น้า น้าเสีย พลังงานและ สานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พื้นฐานเป็นหน่วยงานหลกั ท่ีเก่ียวขอ้ งในการสร้างพลเมอื งที่มคี ณุ ภาพ เพื่อให้การดาเนินการด้านบริหารจัดการอนุรักษ์ธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ๑. โรงเรียนมกี ารบรหิ ารงานด้านพลงั งาน และส่งิ แวดลอ้ มอยา่ งเป็นระบบ ~ ๔ ~ ประกำศโรงเรียนบ้ำนทำ่ ข้ำม โครงกำร ผู้รับผิดชอบ ๑. โครงการแยกขยะตน้ ทางสรา้ งวินยั ตนเอง ๑. นายถริ ยทุ ธ ศรสี ุวรรณ์ โครงกำร/ผู้รับผิดชอบ โครงกำรของโรงเรยี น (ครู&สภำนักเรียน) ดำ้ นอนรุ กั ษ์พลงั งำนและส่งิ แวดลอ้ ม โครงกำรอนุรักษธ์ รรมชำติ และ กจิ กรรม ผู้รบั ผิดชอบ ~๕~ กรอบกำรดำเนินงำน ด้ำนอนรุ กั ษ์พลังงำนและสิ่งแวดลอ้ ม โครงกำร/กจิ กรรม งบประมำณ รำยละเอยี ดเพิ่มเติม การแยกขยะตน้ ทางสรา้ งวนิ ยั ตนเอง ๓,๐๐๐ บาท ขั้นตอนการดาเ ินนงาน PDCA ~๖~ กำรสนบั สนุนและกำรมสี ว่ นร่วม ผู้บรหิ ำร ครู นกั เรียน คณะกรรมกำรสถำนศกึ ษำขนั้ พ้นื ฐำน และชุมชน ผ้บู ริหาร ผังกำรมสี ่วนร่วมและสนบั สนนุ ของผู้บรหิ ำร ชมุ ชน นักเรียน ผูป้ กครอง กรรมการสถานศึกษา ผทู้ ่ีเก่ยี วขอ้ ง โรงเรียนบ้านท่าข้าม นาโดยนายวีรศักดิ์ ไชยเสน ให้ความสาคัญต่อการปฏิบัติงาน ~๗~ สว่ นที่ ๒ กำรส่งเสรมิ ควำมรคู้ วำมเข้ำใจ กำรสรำ้ งวินยั และมีสว่ นรว่ มรวมถงึ กระบวนกำรสง่ เสริมและเผยแพร่ควำมรู้ ควำมเข้ำใจกำรจดั กำรขยะมูลฝอยท้ังในและนอกห้องเรียน กำรส่งเสริมควำมรู้ ควำมเขำ้ ใจ โรงเรียนบ้านท่าข้าม นาโดยนายวีรศักดิ์ ไชยเสน ให้ความ สาคัญต่อความรู้ ~๙~ กระบวนกำรส่งเสรมิ และเผยแพร่ควำมรู้ ควำมเขำ้ ใจกำรจัดกำรขยะมูลฝอยทง้ั ในและนอกห้องเรยี น กำรเผยแพร่ควำมรู้ ควำมเขำ้ ใจ ความรู้ ความเข้าใจในการบริหารจัดการ สื่อส่ิงพิมพ์ กำรสง่ เสรมิ ให้เด็กไทยเลกิ ใช้ถุงพลำสติก สภำนักเรยี นโรงเรียนบ้ำนท่ำขำ้ ม สื่อวีดีโอ อีกทั้งโรงเรียนได้จัดทาคลังรวบรวมข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ ท้ังสื่อโปสเตอร์ และ ส่อื โปสเตอร์ควำมรู้ คูม่ อื ควำมรูต้ ำ่ ง ๆ ~ ๑๐ ~ กำรพฒั นำ ครู/บคุ ลำกร เพอ่ื นำไปสู่กำรสง่ เสรมิ สนบั สนนุ กำรดำเนินงำนโรงเรียนปลอดขยะ ปัญหำ PLC กำรคัดแยกขยะ การบริหารจัดการโรงเรียนปลอดขยะนั้น ครู/บุคลากรจาเป็นต้องมีความรู้ ความเข้าใจ ~ ๑๑ ~ กำรบรู ณำกำรหลกั สูตรกำรเรียนกำรสอน และควำมเหมำะสมขององคค์ วำมรู้ กำรบรู ณำกำรหลกั สูตรกำรเรยี นกำรสอน กิจกรรรมนอกห้องเรียน กจิ กรรมในห้องเรยี น เอกสำรประกอบกำร ัจดกำรเรียนรู้ ตามนโยบายการอนุรักษ์พลังงาน ตามนโยบายการอนุรักษ์พลังงาน ~ ๑๒ ~ กำรบรหิ ำรจดั กำรขยะในโรงเรยี น โดยนำหลกั ปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียง มำประยุกต์ใช้ นักเรียนรู้จักเลือกใช้ภาชนะที่ นักเรียนรู้จักประมาณตน รู้ นั ก เ รี ย น มี ค ว า ม ต ร ะ ห นั ก ใ น พอประมำณ สำยกลำง ควำมพอเพยี ง มเี หตผุ ล มีภูมคิ มุ้ กนั เงอื่ นไขควำมรู้ เง่ือนไขคุณธรรม นั กเรี ยนมี ความรู้ ความเข้ าใจใน นักเรียนมีความมุ่งม่ันในการอนุรักษ์ ~ ๑๓ ~ เสน้ ทำง สว่ นท่ี ๓ กำรดำเนนิ งำนกจิ กรรมโรงเรยี นปลอดขยะ กจิ กรรมกำรจดั กำรขยะ ~ ๑๖ ~ กิจกรรม : กำรพฒั นำครแู ละบคุ ลำกรในกำรจดั กำรขยะ โ ร ง เ รี ย น บ้ า น ท่ า ข้ า ม ไ ด้ ส นั บ ส นุ น ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม ๑. รอ้ ยละ ๑๐๐ ของคณะครู/บคุ ลากรในโรงเรียนไดร้ ับการอบรมและนาความรู้ทีไ่ ด้นามาขยายผลให้แก่ ๒. ร้อยละ ๙๐ ของนักเรยี นสามารถนาไปขยายผลและแลกเปล่ยี นเรยี นรู้กบั บคุ คลภายนอกได้ ~ ๑๗ ~ กจิ กรรม : แยกขยะต้นทำงสรำ้ งวินัยตนเอง กิจกรรมโครงการแยกขยะต้นทางสร้างวินัยตนเองเป็นโครงการท่ีสร้างข้ึนมาเพ่ือส่งเสริม ผลกำรดำเนินกิจกรรม ๑. ร้อยละ ๙๐ นักเรียนสามารถคดั แยกขยะได้ครบท้ัง ๔ ประเภทได้ ~ ๑๘ ~ กิจกรรม : ออมเงนิ กันดีกว่ำ กิจกรรมออมเงินกันดีกว่า เป็นกิจกรรมที่ ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม ๑. รอ้ ยละ ๑๐๐ นกั เรียนมีเงินฝาก การจัดสรรปันส่วนรายได้-รายจ่ายของ ~ ๑๙ ~ กจิ กรรม : ครัวโรงเรียนสคู่ รัวบำ้ น กิจกรรม“ครัวโรงเรียนสู่ครัวบ้าน” เป็นกิจกรรมที่จัดขึ้นเพ่ือให้นักเรียนได้นาความรู้ที่ได้จาก ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม ๑. รอ้ ยละ ๗๐ นกั เรียนสามารถนาความรขู้ ยายผลไปยงั ครวั เรือนได้ ~ ๒๐ ~ กิจกรรม : จติ อำสำพฒั นำสงิ่ แวดล้อม กิจกรรมจติ อาสาพัฒนาส่ิงแวดล้อม จดั ข้ึนเพอื่ ให้ นักเรยี น ครู บุคลากร ตระหนักถึงความสาคญั ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม ๑. ร้อยละ ๑๐๐ นักเรยี นเห็นความสาคญั ถึงผลกระทบ ๒. ร้อยละ ๙๐ นักเรียนให้ความร่วมมือในการรักษา ๓. ร้อยละ ๙๐ นักเรียนรู้จักรักษาความสะอาดในสถานที่ ~ ๒๑ ~ กจิ กรรมกำรจัดกำรขยะท่ัวไป ภำยในโรงเรยี น ~ ๒๒ ~ กจิ กรรม : กิจกรรมกำรส่งเสรมิ ให้เดก็ ไทยเลกิ ใชถ้ งุ พลำสติก กิจกรรมการส่งเสริมให้เด็กไทยเลิกใช้พลาสติก ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม ๑. ร้อยละ ๙๐ นักเรียนสามารถเข้าถึงสื่อการเรียนรู้ ๒. รอ้ ยละ ๑๐๐ นกั เรยี นใชว้ สั ดหุ รอื ภาชนะอนื่ ๆ แทน ~ ๒๓ ~ กจิ กรรมกำรจัดกำรขยะรไี ซเคลิ ภำยในโรงเรียน ~ ๒๔ ~ กิจกรรม : กำรประดิษฐก์ ระเป๋ำจำกถงุ นม/กล่องนม กิจกรรมการประดิษฐ์กระเป๋าจากถุงนม/ ผลกำรดำเนินกิจกรรม ๑. ร้อยละ ๙๐ นักเรียนสนใจทากระเป๋าจาก ๒. ร้อยละ ๙๐ นักเรียนรู้จักการใช้เวลาว่างให้ ๓. ร้อยละ ๑๐ ของปริมาณถุงนม/กล่องนมท่ีตอ้ ง ~ ๒๕ ~ กจิ กรรม : กำรลด กำรใช้ซำ้ และคัดแยกนำมำใช้ประโยชน์ ๓Rs กิจกรรมการลด การใช้ซ้าและคัดแยกนามาใช้ประโยชน์ ๓Rs เป็นกิจกรรมท่ีโรงเรียนได้ยึด Reduce (ลดกำรใช)้ Reuse (ใช้แล้วใช้ซ้ำ) Recycle (นำกลับมำใช้ใหม่) ใช้ถุงพลาสตกิ > ใช้ถงุ ผ้า ตะกรา้ ก า ร ใ ช้ ก ร ะ ด า ษ ๒ ห น้ า ขยะอินทรีย์มาทาเป็นปุ๋ย นาขวด ผลกำรดำเนินกิจกรรม ๑. ร้อยละ ๑๐๐ ของทุกกิจกรรมดาเนินการโดยยึดหลัก ๓Rs ~ ๒๖ ~ กจิ กรรม : กำรลด กำรใชซ้ ำ้ และคดั แยกนำมำใช้ประโยชน์ ๓Rs (ต่อ) ~ ๒๗ ~ กจิ กรรมกำรจัดกำรขยะอนิ ทรยี ์ ภำยในโรงเรียน ~ ๒๘ ~ กิจกรรม : กินขำ้ วหมดจำน ดม่ื น้ำหมดแก้ว กิจกรรมกินข้าวหมดจาน ด่ืมน้าหมดแก้ว เป็น ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม ๑. ร้อยละ ๘๐ ของนักเรียนรับประทานอาหาร ๒. รอ้ ยละ ๙๐ ของปรมิ าณเศษอาหารลดลงทกุ เดือน ~ ๒๙ ~ กิจกรรม : กำรทำปุ๋ยอินทรีย์ กิจกรรมการทาปุ๋ยอินทรีย์ เป็นกิจกรรมที่เกิดข้ึนต่อเน่ืองจากการคัดแยกขยะ จาก ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม ๑. ใน ๑ เดือนได้ปรมิ าณนา้ หมกั จากขยะอนิ ทรยี ์ ๓๐ ลติ ร ~ ๓๐ ~ กิจกรรม : เกษตรพอเพียงเพือ่ อำหำรกลำงวนั กิจกรรมเกษตรพอเพียงเพ่ืออาหารกลางวัน เป็นกิจกรรมท่ีจัดข้ึน เพื่อให้นักเรียนมีอาหาร ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม ๑. ร้อยละ ๘๐ ของนักเรยี นเกิดทักษะกระบวนการทางด้านการเกษตร ~ ๓๑ ~ กจิ กรรม : เกษตรพอเพียงเพื่ออำหำรกลำงวนั (ตอ่ ) ~ ๓๒ ~ กจิ กรรมกำรจัดกำรขยะอนั ตรำย ภำยในโรงเรยี น ~ ๓๓ ~ กจิ กรรม : ขยะอนั ตรำยแลกไข่ กิจกรรมขยะอันตรายแลกไข่ เป็นกิจกรรมท่ีส่งเสริมให้นักเรียนคัดแยกขยะอันตรายที่พบเห็นใน ผลกำรดำเนนิ กิจกรรม ๑. ร้อยละ ๘๐ ของนักเรยี นสามารถแยกขยะอนั ตรายได้ สถานศกึ ษาคอ่ นขา้ งนอ้ ยทาให้นักเรียนที่นาขยะอันตรายมาแลกกน็ ้อยลงตามไปด้วย แลก ~ ๓๔ ~ ปรมิ ำณ กำรบรหิ ำรจัดกำรขยะ ๔ ประเภทในสถำนศึกษำ ๖๓.๓๒% ขยะอนิ ทรีย์ ปุ๋ยอินทรีย์ ๑๔๕ กก. หรือ ๖๓.๓๒ % ๑๐๐ กก. หรือ ๔๓.๖๗% อำหำรสตั ว์ ๔๕ กก. หรือ ๑๙.๖๕% ๒๖.๔๖% ขยะรีไซเคิล ประดิษฐ์ ๖๐.๖๐ กก. หรอื ๒๖.๔๖% ๔๕ กก. หรือ ๑๙.๖๕% ๑๐.๐๔% ขยะท่วั ไป ใช้ซ้ำ ๒๓.๐๐ กก. หรือ ๑๐.๐๔% ๑๒ กก. หรือ ๕.๒๔% จำหนำ่ ย ๓.๖ กก. หรอื ๑.๕๗% ประดษิ ฐ์ ๓ กก. หรือ ๑.๓๑% ใชซ้ ำ้ ๑๖ กก. หรอื ๖.๙๙% เผำ ๔ กก. หรือ ๑.๗๕% ๐.๐๗% ขยะอนั ตรำย ใช้ซ้ำ ๐.๔ กก. หรือ ๑๐.๐๔% ๐.๓ กก. หรือ ๐.๑๓% กำจดั อย่ำงถกู วิธี ๐.๑ กก. หรือ ๐.๐๔% ~ ๓๕ ~ ส่วนท่ี ๔ นวตั กรรม ผลสำเรจ็ และควำมยัง่ ยนื ของกจิ กรรม นวัตกรรม กำรประดษิ ฐก์ ระเป๋ำจำกถุงนม/กล่องนม ผลสำเร็จและ กำรประดษิ ฐ์กระเป๋ำจำกถุงนม/กล่องนมเป็นกำรนำมำรีไซเคิลผำ่ นกจิ กรรมชมุ นุม กำรเตรียม กำรดำเนินกำร ผลงำน ๑ ๒ ๓ ๑. ตัดกล่องให้มีขนาดเท่า ๆ กันประมาณ ๒. นาวัสดุมาสานกนั โดยให้เกดิ เป็นตารางสเ่ี หลย่ี ม ๓. เขา้ มุมกระเปา๋ ความสูงตามตอ้ งการ กระเปำ๋ กลอ่ งนม กำรเตรยี ม กำรดำเนินกำร ผลงำน ๑ ๒ ๓ ลำ้ ง ๑. นาถงุ นมมาตดั มาใหเ้ ปน็ รูปส่เี หลยี่ มผนื ผ้า ตำก กระเป๋ำถงุ นม ~ ๓๗ ~ นวตั กรรม ผลสำเรจ็ และ GASIFIERกำรประดิษฐเ์ ตำเผำไรค้ วนั ด้วยระบบ ควำมยั่งยืน ขยะที่ไมส่ ามารถ Reuse และ Recycle การประดษิ ฐ์ เตำเผำไรค้ วัน ขน้ึ ฝำเจำะดำ้ นข้ำง ให้ ออกซเิ จนเขำ้ มำทำ เจาะฐานขา้ งลา่ ง และทาฝาปิดพรอ้ มเจาะรูข้างบนเพ่อื ให้ ควนั ท่ีเกดิ จำกำรเผำไหม้ ข้างบนลงขา้ งลา่ ง การเผาไหม้ท่ีสมบูรณ์ ~ ๓๘ ~ ข้ันตอนกำรประดษิ ฐ์เตำเผำไร้ควันดว้ ยระบบ นวตั กรรม ๑. เตรียมถังน้ามัน ๒๐๐ ลิตร ๒ ถัง และ ๒. ตัดถังน้ามันด้วยเคร่ืองเจียรไฟฟ้า ๓. ม้วนสังกะสีเป็นทรงกระบอก แล้ว ๔. นาถงั ทแ่ี บ่งครึ่งมาต่อเขา้ กับสงั กะสี และ ๕. นาถังท่ียังไม่แบ่ง เปิดปากถัง แล้วนา ๖. นาถังท้งั สองมาต่อกัน ภำพควำมสำเร็จของเตำเผำไร้ควัน ~ ๓๙ ~ นวตั กรรม โมเดล กำรอนรุ กั ษพ์ ลังงำนและสิง่ แวดลอ้ ม ผลสำเร็จและ CD I S นวัตกรรม คือ การนาขยะที่ถูกคัดแยกมา ทักษะ คือ สิ่งสาคัญในการจัดการขยะได้อย่างถูกวิธี ~ ๔๐ ~ ภำคผนวก ~ ๔๒ ~ ~ ๔๓ ~ ~ ๔๔ ~ ~ ๔๕ ~ ~ ๔๖ ~ |