��û���ٻ��û���ͧ��Ѫ���¾�кҷ���稾�Ш�Ũ���������������� (�Ѫ��ŷ�� 5) ��.�.2435
�����������˵ؠ�
- �����������ͧ�к��ѡ�Թ� �к���Ź�� ������ѵ�����������ö�Ǻ������ѧ�������ҧ���ԧ�����繢ع�ҧ������ӹҨ㹡�äǺ������ѧ��
- ������ӫ���Ф�����������Ӣͧ��ú����ý��·�����н��¾���� ������ա�á��ǡ���㹡�û�Ժѵ��Ҫ���
- ��¤ء����ҡ�ѷ�Ԩѡ���ôԹ��� ������Ѫ��ŷ�� 4 �µ�ͧ����Ѻ�ͧ�Է�Ԣͧ�����˹�ʹԹᴹ�ͧ�����ǹ�͡��н����������ͧ�Ѻ����Է�Ԣͧ���˹����� �����Ѫ��ŷ�� 5 �µ�ͧ�٭���´Թᴹ����������ʶ֧ 4 ���� ���� �.�.2431 �٭��������Ժ�ͧ���� �ԡĵԡ�ó� �.�.112 ���´Թᴹ��觫��������⢧ �.�.2446 ���½�觢�������⢧ �.�.2449 ���������ǹ� �.�.2451 ���´Թᴹ������ͧ�����������ѧ���
�
����������û���ٻ��û���ͧ����Ӥѭ
����������û���ٻ��û���ͧ��ǹ��ҧ
- �Ѵ�ٻẺ�������Ҫ������к���з�ǧ�ӹǹ 12 ��з�ǧ �ʹҺ�ա�з�ǧ��ǹ�˭������;��ǧ�� �����ع�ҧ�١Ŵ���ҷ����������ӹҨ
- �����ҷ���֡���Ҫ����蹴Թ���ͷ�˹�ҷ���繷���֡���Ҫ����蹴Թ�����ҷ���֡����ǹ���ͧ�� ���ͷç�ͺ�����çҹ��л�֡������ͧ��Ǻҧ��С�÷��ç�վ���Ҫ���� ��Ҫԡ��ǹ�˭��繡��������˹��� ����繤�������������Ѻ����֡��Ẻ���ѹ�� ��Сͺ���¾�к��ǧ�ҹ�ǧ����Тع�ҧ
- ��駵��˹������خ�Ҫ����������ѧ�ԡĵԡ�ó��ѧ˹�����͡�˹������Т�鹤�ͧ�Ҫ��
���������� : �ع�ҧ�١Ŵ�ӹҨ �Ѫ��ŷ�� 5 �ç�Ǻ�����ú����û����
�
����������û���ٻ��û���ͧ��ǹ�����Ҥ
- �Ѵ����к���������Ժ���������ҧ�������͡�Ҿ�ҧ��û���ͧ��С�ô���������ͧ���ҧ���Դ ¡���͡���ͧ�͡ � ��� ������ͧ���� ������ͧ������Ҫ�������¹����
- �¡��ԡ�к��Թ���ͧ �����բ����ǧ����Ժ���Ҵ������繨�᷹�Ѱ��Ũҡ��ǹ��ҧ
- ����Է������ɮ�㹡�����͡��黡��ͧ���ͧ�繤����á �.�.2435 �ô�����ա�÷��ͧ���͡��駡ӹѹ����˭��ҹ ����.�ҧ���Թ �.��й�������ظ�� ������ҡ�ҹ�ͧ��ú����á�û���ͧ��ǹ�����ҤẺ����
���������� : ����öʡѴ�����¨ҡ�ѷ�Ԩѡ���ôԹ��� �����Ѻ��õ�͵�ҹ�ҡ������ͧ ���� ����պح�ҧ�Ҥ���ҹ �������ǽ���ͧ���ҧ�Ҥ�˹�� �������紵���Ҥ��
�
����������û���ٻ��û���ͧ��ǹ��ͧ���
��������1. �Դ�͡�������ɮ�����ǹ㹡�ú����÷�ͧ��蹢ͧ���ͧ�¡�èѴ����آ��Ժ�� �����ɮ�����ǹ����㹡���ѡ�Ҥ������Ҵ����ѡ���Ҹ�ó����ѵ� ���˹�ҧ ��������������Թ�Һ��ا��ͧ��蹢ͧ�� �.�.2440 �Ѵ����آ��Ժ�š�ا� �.�.2448 �Ѵ����آ��Ժ��������ͧ���Ӻŷ�ҩ��� �.��طû�ҡ���繤����á
���������� : �繡�ý֡�������ɮ������͡�����¹����û���ͧ��дѺ��ͧ�����к����çҹ���ͻ���ª��ͧ��������ҧ�ջ���Է���Ҿ�
Ref : //www.thaigoodview.com/library/studentshow/2549/m6-5/no36-43/history/sec02p03.html 10/06/2008
การปฏิรูประบบกฎหมายและการศาล
สมัยรัชกาลที่ 5 เป็นระยะเวลาที่ชาวยุโรปเริ่มแสวงหาอาณานิคมและแผ่อิทธิพลเข้ามาในเมืองไทย พระองค์จึงได้ทรงตรากฎหมายและประกาศต่างๆ ขึ้นใช้บังคับมากมาย เพื่อให้ทันสมัยเหมาะสมกับสภาพบ้านเมืองในขณะนั้น เช่น พระราชบัญญัติมรดกสินเดิมและสินสมรส ใน พ.ศ. 2394 พระราชบัญญัติพระสงฆ์สามเณร และศิษย์วัด พ.ศ. 2402
ในการติดต่อกับต่างประเทศ ทำให้ไทยเสีย “สิทธิสภาพนอกอาณาเขต” โดยต่างชาติอ้างว่ากฎหมายไทยป่าเถื่อนและรังเกียจวิธีการพิจารณาคดีแบบจารีตนครบาล (คือวิธีการไต่สวนคดีของตุลาการอย่างทารุณ เช่น การตอกเล็บ บีบขมับ รัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯยกเลิก เมื่อ พ.ศ.2439) จึงไม่ยอมให้ใช้บังคับคนต่างชาติหรือคนในบังคับบัญชา ทำให้ไทยต้องทำการปฏิรูปกฎหมายในสมัยรัชกาลที่ 5
การปฏิรูปกฎหมายไทย การปฏิรูปกฎหมายไทยในสมัยรัชกาลที่ 5 เริ่มเมื่อ พ.ศ.2440 โดยพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชุรีดิเรกฤทธิ์ พระนามเดิมว่า พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและเจ้าจอมมารดาตลับ ได้ทรงศึกษาวิชากฎหมายจากมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด ประเทศอังกฤษ ทรงได้รับแต่งตั้งให้เป็นเสนาบดีกระทรวงยุติธรรมและได้รับยกย่องว่าเป็น “พระบิดาแห่งกฎหมายและการศาลไทย” ทรงตั้งโรงเรียนสอนวิชากฎหมายขึ้น โดยดำเนินการสอนเอง โรงเรียนกฎหมายแห่งนี้ต่อมาได้กลายเป็นมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้ตั้งคณะกรรมการตรวจชำระและร่างกฎหมาย ได้แก่ กฎหมายลักษณะอาญา ประกาศใช้ใน พ.ศ.2451 จัดเป็นกฎหมายฉบับใหม่และทันสมัยที่สุดฉบับแรกของไทย ต่อมาได้ประกาศใช้กฎหมายอีกหลายฉบับ เช่น พระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ ร.ศ.116 พระราชบัญญัติสิทธิ์ผู้แต่งหนังสือ ร.ศ.120 กฎหมายว่าด้วยการเลิกทาส พ.ศ2448 ฯลฯ นอกจากนี้ยังมีการปฏิรูปภาษากฎหมายไทยให้รัดกุม ชัดเจนและเหมาะสมยิ่งขึ้น
สมัยรัชกาลที่ 6 ได้โปรดเกล้าฯให้ดำเนินงานร่างประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ต่อจากที่ทำไว้ในสมัยรัชกาลที่ 5 และ พ.ศ.2466 ได้โปรดเกล้าฯ ให้ตั้งกรมร่างกฎหมายขึ้น
การศาล ในสมัยรัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯให้ตั้งกระทรวงยุติธรรมใน พ.ศ.2434 เพื่อเป็นการแก้ไขปัญหาต่างๆ เช่น ตุลาการขาดความยุติธรรม ทุจริตตัดสินคดีความล่าช้า เป็นต้น โดยแยกตุลาการออกจากฝ่ายธุรการ และรวมศาลที่กระจายอยู่ตามกระทรวงต่างๆ มาไว้ที่กระทรวงยุติธรรมเพียงแห่งเดียว และใน พ.ศ.2435 ได้มีการเปลี่ยนแปลงงานด้านการศาล คือ รวมศาลอุทธรณ์คดีราษฎร์ ตั้งศาลราชทัณฑ์พิเฉทขึ้น ยกเลิกกรมรับฟ้องโดยตั้งจ่าศาลเป็นพนักงานรับฟ้องประจำศาลต่างๆ ต่อมารวมศาลราชทัณฑ์พิเฉทกับศาลอาญา รวมศาลแพ่งเกษมกับศาลแพ่งไกรศรีเป็นศาลแพ่ง ใน พ.ศ.2441 จัดแบ่งศาลออกเป็น 3 แผนก ได้แก่ ศาลฎีกา ศาลกรุงเทพฯ และศาลหัวเมือง
ความสำเร็จในการปฏิรูประบบกฎหมายและการศาลของไทยนั้น นอกจากจะเป็นผลงานของพระบรมวงศานุวงศ์และข้าราชการไทยที่มีความรู้ความสามารถ เช่นพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัฒนวิศิษฐ์ เสนาบดีกระทรวงยุติธรรม องค์แรก และขุนหลวงพระยาไกรสี ผู้พิพากษาไทยคนแรกที่เรียนวิชากฎหมายสำเร็จได้เป็นเนติบัณฑิตอังกฤษแล้ว ไทยยังได้จ้างนักกฎหมายชาวต่างประเทศที่มีความรู้มาเป็นที่ปรึกษากฎหมายอีกด้วย บุคคลสำคัญ ได้แก่ นายโรลัง ยัคมินส์ ขาวเบลเยี่ยม นายโตกิจิ มาซาโอะ ชาวญี่ปุ่น นายวิลเลียม อัลเฟรด ติลเลเก ชาวลังกา และนายยอร์ช ปาดู ชาวฝรั่งเศส