พอเข้าเดือนเมษาทีไร สิ่งที่เราคุ้นเคยนอกจากอากาศร้อนๆ นั่นคือการเล่นสาดน้ำ ในเทศกาลสงกรานต์ ซึ่งยังคงสร้างความสนุกสนานได้ทั้งผู้ใหญ่และเด็กๆ แต่จริงๆ แล้วในวันสงกรานต์ เรายังมีประเพณีนึงที่ยึดถือกันมาตั้งแต่โบราณ นั่นคือ ประเพณีรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ ในปัจจุบันก็ยังมีความสำคัญและเป็นสิ่งที่หลายๆ ครอบครัวยังคงปฏิบัติสืบทอดกันมารุ่นสู่รุ่น ซึ่งเด็กๆ หลายคนอาจเคยมีคำถามกับคุณพ่อ คุณแม่ว่า ทำไมต้องรดน้ำคุณตาคุณยาย ทำไมถึงมีดอกไม้ น้ำอบ น้ำปรุง ในพิธีเหล่านี้ ก่อนอื่นเรามารู้จักคำว่า “รดน้ำดำหัว” กันให้เข้าใจ เพื่ออธิบายเด็กๆ ได้ทราบกันค่ะ Show “รดน้ำดำหัว” มาจากคำว่า “ดำหัว” ที่เป็นภาษาเหนือแปลว่าการรดน้ำใช้เรียกเฉพาะการรดน้ำผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือ เพื่อขอขมาสิ่งที่ได้ล่วงเกินไปและขอพรปีใหม่ ซึ่งจะมีการอาบน้ำทั้งตัวและดำหัวคือสระผมด้วย สำหรับชาวล้านนาไทย “ดำหัว” หมายถึงการสระผม แต่ในพิธีกรรมเทศกาลสงกรานต์จะหมายถึง การสะสางสิ่งอันเป็นอัปมงคลให้หมดไป จึงใช้คำว่า “ดำหัว” มาต่อท้ายคำว่า “รดน้ำ” กลายเป็นคำซ้อนว่า “รดน้ำดำหัว” การรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่เป็นการแสดงความเคารพและความกตัญญูต่อบิดามารดา ผู้ใหญ่ และผู้มีพระคุณ ด้วยความเชื่อที่ว่า เป็นการขอขมาลาโทษ พร้อมทั้งรับคำอวยพรเพื่อเป็นสิริมงคลในชีวิต แต่ประเพณีนี้จะทรงคุณค่าหากคุณพ่อคุณแม่เป็นผู้ปลูกฝังไว้กับเด็กๆ เพราะการที่คุณพ่อคุณแม่สอนให้เด็กๆ รู้จักการรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ถือเป็นการสร้างความสัมพันธ์ในครอบครัว และเด็กยังได้รู้จักการเคารพผู้ใหญ่ ซึ่งถือเป็นมารยาทที่ควรปฏิบัติด้วยเช่นกัน อุปกรณ์ที่ใช้ในการรดน้ำดำหัว มีดังนี้
การเตรียมดอกไม้ น้ำหอม น้ำปรุง ถือว่าเป็นช่วงเวลาดีๆ ที่คุณแม่ต้องอธิบายให้เด็กๆ เข้าใจว่า การรดน้ำดำหัวนั้นคืออะไร ทำไมเราต้องปฏิบัติทุกปี ซึ่งคุณแม่จะต้องสอนขั้นตอนการปฏิบัติอย่างถูกต้อง เพื่อปูพื้นฐานให้กับลูกได้ปฏิบัติตามอย่างถูกต้องต่อไป หรือในขณะที่คุณแม่กำลังรดน้ำอยู่ควรจะบอกกับลูกด้วยว่า “คุณแม่กำลังรดน้ำคุณตายายนะ เดี๋ยวคุณยายจะให้พรให้แม่แข็งแรง อยู่กับลูกไปนานๆ” เมื่อคุณแม่รดนำเสร็จก็ให้ลูกลองทำตามบ้าง โดยมีคุณตา คุณยาย เป็นคนอวยพรให้เช่นกัน พอทราบถึงความสำคัญและที่มาของประเพณีรดน้ำดำหัวแล้ว ดังนั้น สงกรานต์ปีนี้ คุณพ่อ คุณแม่ชวนเด็กๆ มารดน้ำดำหัวผู้ใหญ่เพื่อเป็นพื้นฐานที่ดีในการดำเนินชีวิต นอกจากนี้เด็กๆ ยังรู้จักเข้าสังคม ได้เรียนรู้เกี่ยวกับประเพณีอันดีงามที่ควรสานต่อหรือชวนเด็กๆ ไปทำบุญที่วัด ซึ่งมีกิจกรรมต่างๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นการก่อเจดีย์ทรายหรือทำบุญตักบาตร วันสงกรานต์ปีนี้อย่าลืมผู้หลักผู้ใหญ่ที่อยู่ที่บ้านกันนะคะ ประเพณีรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุเป็นประเพณีที่ปฏิบัติกันมายาวนาน จนถือเป็นสิ่งที่คนไทยทุกคนคุ้นเคยได้ปฏิบัติต่อกันมาในช่วงเทศกาลสงกรานต์คือ ระหว่างวันที่ 13-15 เมษายนของทุกปี ซึ่งถือเป็นวันปีใหม่ของไทยที่ลูกหลานจะต้องกลับมาบ้านเพื่อรวมญาติและถือเป็นวันครอบครัว ที่ลูกหลานได้แสดงออกถึงความกตัญญูู กตเวทิตา ต่อบิดามารดา ปู่ ย่า ตา ยาย และผู้ที่มีพระคุณ หรือผู้เฒ่าผู้แก่ที่ตนเคารพนับถือ ซึ่งการรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุนี้เป็นประเพณีที่ทรงคุณค่าสมควรได้รับการสืบทอด และเพื่อเป็นการยกย่องคุณงามความดีที่ผู้เฒ่าผู้แก่ได้กระทำไว้ในอดีต และเพื่อเป็นการแสดงออกถึงความกตัญญู กตเวทิตาต่อท่าน องค์การบริหารส่วนตำบลโพธิ์จึงได้จัดงานประเพณีรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุทุกปี ซึ่งถือเป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่นเป็นการสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างผู้สูงอายุและเด็ก เยาวชน ลูกหลานในชุมชนได้ซึมซับและปลูกฝังค่านิยมความรักระหว่างกันอีกด้วย วัตถุประสงค์ในการจัดกิจกรรมขององค์การบริหารส่่วนตำบลโพธิ์ 1. เพื่อแสดงความกตัญญูต่อผู้สูงอายุ 2. เพื่อให้เด็กและเยาวชนได้ตระหนักและเห็นคุณค่าของประเพณีอันดีงาม 3. เพื่อรักษาและสืบสานประเพณีอันดีงาม ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ประจำชาติให้คงอยู่สืบไป 4. เพื่อให้ผู้สูงอายุได้พบปะทำกิจกรรมร่วมกันและเกิดความสนุกสนาน 5. เพื่อส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุโดยการตรวจสุขภาพของผู้สูงอายุในวันสงกรานต์ที่ใกล้จะถึงนี้คุณพ่อคุณแม่มีแพลนจะพาเจ้าตัวเล็กไปเที่ยวหรือไปเล่นน้ำที่ไหนรึเปล่าคะ ถ้ามีโอกาสอยากให้ทุกคนพาลูกกลับไปหาคุณตาคุณยายกันค่ะ นอกจากกลับไปเยี่ยมเยี่ยนหรือสวัสดีปีใหม่กับท่านแล้ว เราจะได้รดน้ำดำหัวซึ่งเป็นประเพณีในวันสงกรานต์ที่สำคัญให้แก่พ่อแม่ของเราด้วย ซึ่งการรดน้ำดำหัวได้ให้คุณค่ามากมายแก่ลูกของเราค่ะ ไปดูกันว่าคุณค่าที่ได้คืออะไรบ้าง รดน้ำดำหัวคืออะไร?ประเพณีรดน้ำดำหัวเป็นการแสดงถึงความเคารพนบน้อบต่อคุณพ่อ คุณแม่ ผู้ใหญ่ หรือผู้มีพระคุณ เป็นการแสดงออกถึงความกตัญญูกตเวที และเป็นการขอขมาลาโทษที่ผู้น้อยอาจเคยล่วงเกินผู้ใหญ่ นอกจากนี้ยังเป็นการขอพรเพื่อความเป็นสิริมงคลอีกด้วย ส่วนใหญ่จะรดน้ำดำหัวกันในวันสุดท้ายของเทศกาลสงกรานต์คือวันที่ 15 เมษายน อุปกรณ์ที่ใช้ในการรดน้ำดำหัวมีอะไรบ้าง?อุปกรณ์ที่สำคัญมีอยู่ 4 อย่าง คือ
แต่จริงๆ หากมีอุปกรณ์เหล่านี้ไม่ครบก็ไม่เป็นอะไรเลยค่ะ เพราะหากทำด้วยใจแล้ว อุปกรณ์ก็เป็นเพียงเรื่องเล็กน้อยเท่านั้น รดน้ำดําหัว ภาคอะไรซึ่งประเพณี "รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่" เป็นพิธีโบราณของทางเหนือ โดย "รดน้ำดำหัว" เป็นการไปรดน้ำขอขมาและขอพรจากผู้ใหญ่ที่ตนเคารพนับถือ ในอดีต การรดน้ำ คือ การอาบน้ำจริงๆ ส่วน ดำหัว เป็นภาษาล้านนาดั้งเดิม หมายถึง การสระผม ซึ่งก็เป็นการไปสระผมให้ผู้ใหญ่ โดยใช้น้ำส้มป่อย หรือน้ำมะกรูด
รดน้ําดําหัว สงกรานต์ มีอะไรบ้างประเพณีสงกรานต์ รดน้ำดำหัว เรื่องดีๆที่ต้องส่งเสริมลูกน้อย. น้ำอบไทยหรือน้ำหอม น้ำส้มป่อย. ดอกมะลิและดอกกุหลาบ หรือดอกไม้อื่น ๆ ที่ปลูกอยู่ในบ้านก็ได้. ขันเงินหรือขันทองเหลือง พานข้าวตอก ดอกไม้ และธูปเทียน. ผ้าตัดเสื้อ ผ้านุ่ง ผ้าห่ม หรือของขวัญเล็ก ๆ น้อย ๆ เพื่อมอบให้แก่ผู้ใหญ่. ประเพณีรดน้ําดําหัว จังหวัดอะไรประเพณีรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุ สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดศรีสะเกษ หน้าแรก ข้อมูลวัฒนธรรม
รดน้ําดําหัว แปลว่าอะไรคำว่ารดน้ำดำหัวเป็นคำพูดของชาวเหนือที่จะไปรดน้ำขอขมา(ขอโทษ) ผู้ใหญ่และขอพรจากผู้ใหญ่ที่ตนเคารพนับถือ ซึ่งจะมีการอาบน้ำจริง ๆ คืออาบทั้งตัวและดำหัวคือสระผมด้วย สื่งที่ใช้สระผมก็จะเป็นน้ำส้มป่อยหรือน้ำมะกรูด
|