ตัวอย่างการเคลื่อนที่แบบวงกลม

การเคลื่อนที่แบบวงกลม เป็นการเคลื่อนที่ของวัตถุในแนวโค้งแบบวงกลมห่างจากจุดศูนย์กลางเป็นด้วยรัศมีคงที่ R อันเนื่องมาจากแรงเข้าสู่ศูนย์กลาง โดยทิศทางของแรงเข้าสู่ศูนย์กลางจะตั้งฉากกับทิศทางของความเร็ว v เสมอ

เนื้อหา :

  • คาบ และความถี่ของการเคลื่อนที่แบบวงกลม
  • การเคลื่อนที่แบบวงกลมในแนวระดับ
    • 1. อัตราเร็วเชิงเส้น
    • 2. อัตราเร็วเชิงมุม
    • 3. ความสัมพันธ์ระหว่างอัตราเร็วเชิงเส้นกับอัตราเร็วเชิงมุม
    • Related posts:

คาบ และความถี่ของการเคลื่อนที่แบบวงกลม

      เวลาที่วัตถุใช้ในการเคลื่อนที่ครบ 1 รอบ เรียกว่า คาบ T มีหน่วยเป็นวินาที

      จำนวนครั้งที่วัตถุเคลื่อนที่ได้ (จะกี่รอบก็ตาม) ใน 1 วินาที เรียกว่า ความถี่ f มีหน่วยเป็น ครั้งต่อ 1 วินาที หรือเฮิร์ทซ์ (Hertz)

      ความสัมพันธ์ระหว่างคาบ T กับ ความถี่ f

ตัวอย่างการเคลื่อนที่แบบวงกลม
การเคลื่อนที่แบบวงกลมด้วยอัตราเร็วคงที่ (ขนาดคงที่) แต่ทิศทางของวัตถุจะเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา

การเคลื่อนที่แบบวงกลมในแนวระดับ

     การเคลื่อนที่แบบวงกลมในแนวระดับจะมีแรงเข้าสู่ศูนย์กลางเพียง 1 แรงที่ทำให้วัตถุมีการเคลื่อนที่แบบวงกลมได้ (แรงโน้มถ่วงไม่ได้อยู่ในแนวระดับ)

ปริมาณที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนที่แบบวงกลมในแนวระดับ

1. อัตราเร็วเชิงเส้น

อัตราเร็วเชิงเส้น หรือ อัตราเร็วที่วัตถุใช้ในการเดินทางเป็นวงกลม สำหรับการเคลื่อนที่แบบวงกลมในแนวระดับจะมีค่าคงตัวเสมอ ตลอดระยะเวลาการเคลื่อนที่ ไม่คำนึงถึงแรงเสียดทานจากอากาศ ดังสมการ

หมายเหตุ – แต่ความเร็วของการเคลื่อนที่แบบวงกลมจะมีค่าเป็นศูนย์เนื่องจากการกระจัดของการเคลื่อนที่ 1 รอบเป็น 0 เมตร หรือวัตถุเคลื่อนกลับมายัง ณ ตำแหน่งเริ่มต้น

2. อัตราเร็วเชิงมุม

อัตราเร็วเชิงมุม คือ มุมการเคลื่อนที่ที่วัตถุเคลื่อนที่กวาดไปได้ในหนึ่งหน่วยเวลา ใช้สัญลักษณ์ ω (โอเมก้า) ในการบอกปริมาณ ดังรูป

ตัวอย่างการเคลื่อนที่แบบวงกลม
เราสามารถบอกความเร็วของวัตถุเมื่อมีการเปลี่ยนตำแหน่งอยู่ในรูปเชิงมุมได้ โดยมองเป็นอัตราการเปลี่ยนแปลงของมุมที่กวาดไปต่อหนึ่งหน่วยเวลา หรือ อัตราเร็วเชิงมุมในหน่วยเรเดียนต่อวินาที

หากวัตถุเคลื่อนที่กวาดมุมไปได้ θ ในเวลา t ใดๆ เราจะสามารถหาอัตราเร็วเชิงมุม ω ได้ดังนี้

แต่ถ้าวัตถุเคลื่อนที่ครบรอบ หรือใช้ระยะเวลา T แสดงว่าวัตถุเคลื่อนที่ไปได้ 360 องศา แต่ในทางฟิสิกส์ หากมีการคำนวณใดๆที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนที่เชิงมุมมักจะบอกมุมในหน่วยเรเดียน ในที่นี้ คือ 2π เรเดียน ดังนั้นเมื่อวัตถุเคลื่อนที่ครบหนึ่งรอบจะมีอัตราเร็วเชิงมุม ดังสมการ

บทนี้จะกล่าวถึง การเคลื่อนที่แบบวงกลม นั่นคือ วัตถุที่เคลื่อนที่เป็นวงกลม บนระนาบใดๆ อัตราเร็วขณะใดขณะหนึ่งของวัตถุจะคงที่หรือไม่ก็ได้ แต่ความเร็วของวัตถุไม่คงที่แน่นอน เนื่องจากว่ามีการเปลี่ยนทิศาทางของการเคลื่อนที่ ตลอดเวลา ซึ่งเมื่อวัตถุที่มีการเปลี่ยนทิศทางการเคลื่อนที่แสดงว่า วัตถุนี้ต้องมีองค์ประกอบของแรงมากระทาในทิศทางที่ตั้งฉากกับเส้นทางการเคลื่อนที่ด้วย และกรณีที่การเคลื่อนที่มีอัตราเร็วไม่คงที่ แสดงว่าต้องมีองค์ประกอบของแรงในทิศทางที่ขนานกับแนวการเคลื่อนที่ด้วย จึงเรียกว่า การเคลื่อนที่แบบวงกลม พิจารณารูป

การเคลื่อนที่แบบวงกลม เป็นการเคลื่อนที่ของวัตถุไปตามเส้นรอบวง จะมีข้อควรทราบดังนี้

  • วัตถุที่เคลื่อนที่เป็นวงกลม จะมีความเร็วเชิงมุมคงที่ แต่ความเร็วเชิงเส้นไม่คงที่ เพราะทิศทางของความเร็วเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา
  • วัตถุนั้นจะมีแรงภายนอกกระทำในทิศทางสู่ศูนย์กลางของวงกลมและตั้งฉากกับทิศทางการเคลื่อนที่เสมอ เรียกว่า แรงเข้าสู่ศูนย์กลาง (Fc)

คาบ (T)

คือ เวลาที่ใช้ในการเคลื่อนที่ครบ 1 รอบ หรือ วินาทีต่อรอบ (s)

ความถี่ (f)

คือ จำนวนรอบที่เคลื่อนที่ได้ในหนึ่งหน่วยเวลา หรือ รอบต่อวินาที (Hz)

โดยสามารถเขียนเป็นสูตรได้ว่า

f = จำนวนรอบ / เวลา

T = 1 / f

เปรียบเทียบปริมาณทางฟิสิกส์ระหว่างปริมาณเชิงเส้นและ และ เชิงมุม

ปริมาณ

เชิงเส้น

เชิงมุม

การกระจัด

s

θ

ความเร็ว

v

ω

การเปลี่ยนระหว่างปริมาณเชิงเส้นเป็นเชิงมุม

โดยใช้สูตร

เชิงเส้น = เชิงมุม x รัศมี

s = θr

v = ωr

โดยที่

S คือ การกระจัดเชิงเส้น เมตร (m)

θ คือ การกระจัดเชิงมุม เรเดียน ( rad )

v คือ ความเร็วเชิงเส้น เมตรต่อวินาที( m/s )

ω คือ ความเร็วเชิงมุม เรเดียนต่อวินาที ( rad/s)

R คือ รัศมี เมตร (m)

อัตราเร็วเชิงเส้น (v)

คือ ระยะทางตามแนวเส้นรอบวงของวงกลมที่วัตถุเคลื่อนที่ได้ในหนึ่งหน่วยเวลา (m/s)

v = ωr = 2πR/T=2πRf

โดย

v คือ ความเร็วเชิงเส้น เมตรต่อวินาที( m/s )

t คือ เวลา วินาที ( s )

ω คือ ความเร็วเชิงมุม เรเดียนต่อวินาที ( rad/s)

R คือ รัศมี เมตร (m)

ตัวอย่างการเคลื่อนที่แบบวงกลม

อัตราเร็วเชิงมุม (w)

คือ มุมที่จุดศูนย์กลางของวงกลมที่รัศมีกวาดไปได้ในหนึ่งหน่วยเวลา(เรเดียน/วินาที) rad/s

ω = θ/t = 2π/T = 2πf = v/R

โดย

θ คือ การกระจัดเชิงมุม เรเดียน ( rad )

t คือ เวลา วินาที ( s )

ω คือ ความเร็วเชิงมุม เรเดียนต่อวินาที ( rad/s)

v คือ ความเร็วเชิงเส้น เมตรต่อวินาที( m/s )

R คือ รัศมี เมตร (m)

ตัวอย่างการเคลื่อนที่แบบวงกลม

ความเร่งเข้าสู่ศูนย์กลาง ( ac )

เป็นความเร่งเมื่อวัตถุอยู่ ณ ตำแหน่งใดก็ตามในการเคลื่อนที่แบบวงกลมจะมีความเร่งทิศเข้าสู่ศูนย์กลางเสมอ