ระบบรางกายมนษุ ย โครงสรางการทํางานของรางกายมนษุ ย ในการศึกษาทางจิตวทิ ยา จําเปนอยางยิ่งทจี่ ะทําความเขาใจเกีย่ วกับพฤติกรรมตาง ๆ ของมนุษย ซึง่ การที่ มนุษยจะแสดงพฤติกรรมใด ๆ ออกมานน้ั เปน เพราะระบบการทาํ งานของรา งกาย ไมว านักปรัชญาและ นกั วิทยาศาสตร ซงึ่ ไดทาํ การศกึ ษาคน ควา มาเปนระยะเวลายาวนานตางมคี วามคิดเห็นตรงกนั วารา งกายมนษุ ย สตั ว หรอื พืชทง้ั หลายจะมีโครงสรา งทปี่ ระกอบข้นึ จากหนว ยที่เลก็ ท่ีสดุ ท่ีไมส ามารถมองเหน็ ไดด ว ยตาเปลา จนกระท่งั ถงึ สวนประกอบทใี่ หญทีส่ ดุ แตล ะสว นจะมีการทํางานท่สี ัมพนั ธก ัน โดยไมมีสว นใดที่สามารถทาํ งาน อยา งอสิ ระยกเวนเมด็ เลอื ด โดยประมาณไดวา 75 ถึง 80 เปอรเ ซ็นตของรางกายผูใหญประกอบดวยนาํ้ สว นท่ี เหลอื เปน สารประกอบทางเคมี สารประกอบเหลา นร้ี วมตัวกนั เปน เซลล หลายรอยชนิด ซ่งึ เปนหนว ยพ้ืนฐานท่ี เล็กทีส่ ดุ ของรางกาย มนษุ ยเปน ส่ิงมีชีวิต ที่มโี ครงสรา งสลับซับซอ นทสี่ ดุ ในบรรดาส่งิ มีชีวิตทงั้ หลายบนพนื้ โลก โดยเฉล่ียแลว รา งกายมนุษยป ระกอบดว ยเซลล 80 – 100 ลา นลานเซลลแตล ะชดุ จะถูกกาํ หนดใหม ีการ เจริญเตบิ โตและทําหนา ทเี่ ฉพาะ โดยเซลลชนิดเดียวกันจะรวมตัวเปนเนื้อเย่อื (tissues) เนือ้ เยอื่ หลาย ๆ ประเภทเมื่อมาทํางานรวมกัน เรยี กวาอวัยวะ (organ) แตล ะอวยั วะเมอ่ื ทํางานรว มกนั เรยี กวาระ(system) อาจแสดงโดยแผนผังตอไปนี้ ดงั นัน้ เมือ่ เซลลมารวมกลุม เปนเนื้อเยื่อพเิ ศษ เชน กลา มเน้ือ เสนประสาท กระดูก ฯลฯ เนอ้ื เยื่อเหลา นจ้ี ะ ทํางานรว มกันเปน อวัยวะและในทสี่ ดุ อวัยวะเหลาน้ีจะถกู จัดสรรเปน ระบบตาง ๆ ของรางกาย เชน ระบบ กลามเน้ือ ระบบตอ มตาง ๆ และระบบประสาท เปน ตน ระบบตาง ๆ ในรา งกายระบบตาง ๆ ในรา งกายมีการ ทาํ งานทสี่ มั พันธก นั เพือ่ ใหมนุษยส ามารถดาํ รงชีวติ ไดอยา งปกติ การทํางานของระบบภายในรา งกาย อาจ จาํ แนกออกไดเ ปน 10 ระบบ ดังนี้ 1. ระบบผวิ หนงั (Intergumentary System) ทําหนา ที่หอ หุม ปกคลมุ รางกาย ประกอบดวยผวิ หนงั (Skin) และอวัยวะที่เปลี่ยนแปลงมาจากผิวหนัง เชน ขน ผม เล็บ ตอ มเหงือ่ ตอ มนํา้ มัน 2. ระบบกลามเนื้อ (Muscular System) ทําหนาทีช่ ว ยทาํ ใหร า งกายเกิดการเคลื่อนไหว 3. ระบบโครงกระดูก (Skeletal System) ทําหนา ทท่ี ํางานรว มกบั ระบบกลา มเน้ือ เพื่อชวยใหร างกายสามารถ เคลือ่ นไหวได นอกจากน้ยี งั ทําหนาทเี่ ปนโครงรา งของรา งกายอกี ดว ย 4. ระบบหมุนเวยี นโลหติ (Circulatory System) ทําหนา ทน่ี ําอาหารและออกซิเจนไปเลี้ยงเซลลต า ง ๆ ทวั่ รางกาย และนําคารบ อนไดออกไซดก บั ของเสียจากเซลลม าขบั ทง้ิ นอกจากนี้ ยังนาํ ฮอรโมนทีผ่ ลติ ไดจ ากตอม ไรท อ เพื่อสงไปยงั อวัยวะตา ง ๆ ของรางกาย 5. ระบบหายใจ (Respiratory System) ทําหนา ทร่ี ับออกซิเจนจากภายนอกเขา สรู า งกายและนํา คารบ อนไดออกไซดจากภายในออกมาขับทง้ิ สภู ายนอกรา งกาย โดยอาศยั ระบบไหลเวียนโลหิตเปนตวั กลางใน การลาํ เลยี งแกส 6. ระบบประสาท (Nervous System) เปนระบบท่ที าํ หนาทคี่ วบคุมการทาํ งานของทุกระบบในรา งกาย ให สัมพันธก นั โดยทาํ งานรวมกับระบบตอมไรทอ นอกจากนี้ยงั ทําหนาทร่ี ับและตอบสนองตอส่งิ เรา ภายนอก 7. ระบบตอมตา ง ๆ (glands System) ทําหนาท่ีสรางฮอรโ มน (hormone) ซ่ึงเปน สารเคมีและของเหลวโดย ทาํ งานรวมกบั ระบบประสาทในการควบคุมปฏิกิริยาการเผาผลาญตา ง ๆ ในรางกาย 8. ระบบยอยอาหาร (Digestive System) ทาํ หนา ท่ียอยสลายอาหารที่รับประทานเขาไปใหเปนสารอาหาร และดูดซมึ เขา สกู ระแสเลือดเพื่อไปเลีย้ งสว นตาง ๆ ของรางกาย 9. ระบบขับถาย (Excretory System) ทําหนา ท่ีขบั ถา ยของเสียทรี่ า งกายไมตองการใหอ อกจากรางกาย 10. ระบบสบื พันธุ (Reproductive System) ทําหนา ที่สบื ทอด ดํารงและขยายเผา พนั ธุ ใหมจี าํ นวนมากขึน้ เพ่อื ไมใหส ง่ิ มชี ีวิตสูญพันธุ ระบบผวิ หนงั ทาํ หนา ท่ีหอ หุมปกคลมุ รางกาย ประกอบดว ยผิวหนัง (Skin) และอวยั วะทีเ่ ปลีย่ นแปลงมาจากผวิ หนัง เชน ขน ผม เลบ็ ตอมเหง่ือ ตอมน้ํามัน ระบบกลามเนือ้ ทาํ หนาทช่ี ว ยทาํ ใหรา งกายเกิดการเคล่ือนไหว ระบบโครงกระดูก ทําหนาที่ทาํ งานรว มกบั ระบบกลา มเนื้อ เพอื่ ชวยใหรางกายสามารถเคลอื่ นไหว ได นอกจากน้ียงั ทาํ หนา ที่เปนโครงรางของรา งกายอีกดว ย ระบบไหลเวียนโลหิต ทําหนาที่นาํ อาหารและออกซเิ จนไปเล้ียงเซลลตา ง ๆ ท่วั รางกาย และนาํ คารบอนไดออกไซดกบั ของเสียจาก เซลลม าขบั ทิง้ นอกจากนี้ ยงั นาํ ฮอรโ มนท่ผี ลิตไดจากตอ มไรท อ เพือ่ สงไปยังอวยั วะตา ง ๆ ของรางกาย ระบบหายใจ ระบบหายใจ คอื ระบบท่รี างกายแลกเปล่ียนแกส โดยรา งกายจะรบั แกสออกซเิ จนท่ีอยูภายนอกเขาสูรางกาย และขับแกส คารบ อนไดออกไซดอ อกจากรางกาย อวัยวะที่สําคัญในระบบน้ไี ดแ ก จมกู หลอดลม ปอด กลา มเนอ้ื กระบังลมและกระดูกซ่โี ครง ระบบประสาท • ระบบประสาท ระบบประสาท แบง ออกเปน 2 สวนคือ ระบบประสาทสวนกลาง (central nervous system หรือ CNS) ประกอบดวยสมองและไขสันหลังและระบบประสาทสวนปลาย หรอื ระบบประสาทรอบ นอก ( peripheral nervous system หรือ PNS) ประกอบดว ยเสนประสาทสมอง (cranial nerve) และ เสน ประสาทไขสนั หลงั (spinal nerve) และระบบประสาทอตั โนมตั ิ (autonomic nervous system หรอื ANS) ระบบประสาทรอบนอกหรอื ระบบประสาทสวนปลาย ระบบประสาทรอบนอกประกอบดวยหนว ยรบั ความรูส ึกท้งั หมด เสน ประสาทท่ตี ิดตอระหวา งหนวย รบั ความรูส กึ กบั ระบบประสาทสวนกลาง และ เสนประสาทท่ีเชือ่ มโยงระหวางระบบประสาทสว นกลางกับหนวยปฏบิ ัติงาน ระบบตอ มตางๆ ทาํ หนา ทสี่ รางฮอรโ มน (hormone) ซง่ึ เปน สารเคมีและของเหลวโดยทํางานรว มกับระบบประสาทในการ ควบคมุ ปฏกิ ิรยิ าการเผาผลาญตาง ๆ ในรางกาย ระบบยอยอาหาร ทาํ หนาทยี่ อ ยสลายอาหารทร่ี ับประทานเขา ไปใหเ ปนสารอาหาร และดูดซึมเขา สกู ระแสเลือดเพื่อไปเลี้ยงสว น ตา ง ๆ ของรางกาย ระบบขบั ถา ย การขบั ถายเปนระบบกาํ จัดของเสียจากรางกาย และชวยควบคุมปริมาณของนาํ้ ในรางกายใหสมบูรณป ระกอย ดวย ไต ตับ และลาํ ไส เปนตน ระบบสบื พนั ธุ ระบบสบื พนั ธเุ พศชาย อวัยวะทส่ี าํ คัญในระบบสบื พันธุเ พศชาย ประกอบดว ย 1. อัณฑะ (Testis) เปนตอมรูปไข มี 2 อนั ทําหนาที่สรา งตวั อสจุ ิ (Sperm) ซึ่งเปน เซลลสืบพนั ธเุ พศชาย และ สรางฮอรโ มนเพศชายเพื่อควบคมุ ลักษณะตา งๆของเพศชาย เชน การมหี นวดเครา เสยี งหาว เปน ตน ภายใน อณั ฑะจะประกอบดวย หลอดสรา งตวั อสุจิ (Seminiferous Tubule) มีลกั ษณะเปนหลอดเล็กๆ ขดไปขดมา อยูภายใน ทําหนาที่สรางตวั อสจุ ิ หลอดสรา งตวั อสจุ มิ ขี างละประมาณ 800 หลอด แตละหลอดมีขนาดเทา เสนดา ยขนาดหยาบ และยาวทง้ั หมดประมาณ 800 เมตร 2. ถุงหุมอัณฑะ (Scrotum) ทําหนาทีห่ อ หุมลกู อณั ฑะ ควบคมุ อุณหภูมใิ หพอเหมาะในการสรา งตัวอสุจิ ซง่ึ ตัว อสจุ ิจะเจริญไดด ใี นอุณหภมู ติ า่ํ กวาอุณหภูมิปกติของรา งกายประมาณ 3-5 องศาเซลเซียส 3. หลอดเกบ็ ตัวอสุจิ (Epididymis) อยูด านบนของอัณฑะ มลี กั ษณะเปน ทอเล็กๆ ยาวประมาณ 6 เมตร ขด ทบไปมา ทาํ หนาทีเ่ ก็บตวั อสุจจิ นตัวอสจุ เิ ติบโตและแข็งแรงพรอ มทจี่ ะปฏิสนธิ 4. หลอดนาํ ตวั อสจุ ิ (Vas Deferens) อยตู อจากหลอดเกบ็ ตัวอสุจิ ทาํ หนาท่ลี าํ เลยี งตวั อสุจิไปเก็บไวทตี่ อม สรา งนํา้ เลี้ยงอสจุ ิ 5. ตอมสรางน้าํ เลี้ยงอสุจิ (Seminal Vesicle) ทาํ หนาทส่ี รางอาหารเพอื่ ใชเ ล้ยี งตัวอสุจิ เชน นาํ้ ตาลฟรักโทส วติ ามินซี โปรตีนโกลบลู ิน เปนตน และสรางของเหลวมาผสมกบั ตัวอสุจิเพื่อใหเ กดิ สภาพทเ่ี หมาะสมสาํ หรบั ตวั อสจุ ิ 6. ตอมลูกหมาก (Prostate Gland) อยูต อนตน ของทอ ปส สาวะ ทําหนา ท่ีหลง่ั สารท่ีมฤี ทธ์ิเปน เบสออนๆ เขา ไปในทอ ปสสาวะเพอ่ื ทาํ ลายฤทธ์กิ รดในทอ ปส สาวะ ทาํ ใหเกิดสภาพที่เหมาะสมกับตัวอสจุ ิ 7. ตอ มคาวเปอร (Cowper Gland) อยูใ ตต อมลูกหมากลงไปเปนกระเปาะเลก็ ๆ ทาํ หนาท่ีหลงั่ สารไปหลอ ล่ืน ทอปส สาวะในขณะที่เกิดการกระตุน ทางเพศ ระบบสบื พันธุเ พศหญิง ระบบสบื พนั ธุเพศหญิง 1. รงั ไข ( Ovary ) มรี ปู รา งคลายเมด็ มะมวงหิมพานต ยาวประมาณ 2- 36 เซนตเิ มตร หนา 1 เซนติเมตร มี นาํ้ หนกั ประมาณ 2- 3 กรมั และมี 2 อันอยูบรเิ วณปกมดลูกแตละขางทาํ หนาท่ี ดังนี้ 1.1. ) ผลิตไข (Ovum) ซึ่งเปนเซลลสบื พนั ธุเพศหญงิ โดยปกติไขจ ะสุกเดือนละ 1 ใบ จากรังไข แตล ะขาง สลับกนั ทกุ เดือน และออกจากรงั ไขทุกรอบเดือนเรยี กวา การตกไข ตลอดชวงชีวิตของ เพศหญิงปกตจิ ะมีการ ผลิตไขป ระมาณ 400 ใบ คือ เมตง้ั แตอ ายุ 12 ป ถงึ 50 ป จึงหยดุ ผลติ เซลลไ ขจ ะมีอายอุ ยไู ดน านประมาร 24 ช่วั โมง 1.2 ) สรางฮอรโมนเพศหญิง ซงึ่ มอี ยหู ลายชนิด ท่สี ําคัญ ไดแก • อสี โทรเจน (Estrogen) เปนฮอรโมนท่ีทําหนา ท่ีควบคมุ เก่ียวกบั มดลกู ชอ งคลอด ตอ มน้าํ นม และควบคุม การเกดิ ลกั ษณะตา งๆ ของเพศหญงิ เชน เสียงแหลมเล็ก ตะโพกผาย หนา อก และ อวัยวะเพศขยายใหญข ้ึน เปน ตน• โพรเจสเทอโรน (Progesterone) เปน ฮอรโ มนทท่ี ํางานรวมกับอีสโทรเจนในการควบคุมเก่ยี วกบั การ เจริญของมดลูก การเปล่ียนแปลงเยื่อบมุ ดลูกเพ่ือเตรยี มรับไขท ีผ่ สมแลว 2. ทอนําไข หรอื ปกมดลูก ทาํ หนาทเ่ี ปนทางผา นของไขออกจากรงั ไขเขา สมู ดลูก โดยมปี ลาย ขา งหนึง่ เปด อยู ใกลก บั รังไขเ รียกวา ปากแตร ซงึ่ ทาํ หนาที่โบกพดั ใหไข ที่ตกมาจากรงั ไขเ ขา ไปใน ทอ นาํ ไข ทอนําไขเปนบริเวณ ทอ่ี สจุ ิจะเขาปฏิสนธิกบั ไข 3. มดลกู ทาํ หนาทีเ่ ปนทฝ่ี ง ตวั ของไขท่ีไดร ับการผสมแลว และเปน ทีเ่ จริญเตบิ โต ของทารกในครรภ4 . ชองคลอด ทาํ หนา ทเี่ ปน ทางผา นออกของตวั อสุจเิ ขาสูมดลูก เปน ทางผา นออกของทารก เม่อื ครบกาํ หนดคลอด และเปน ทางท่ปี ระจําเดือนออกมาดวย |