การตั้งกรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานี Show
เหตุผลในการย้ายราชธานีจากกรุงธนบุรีไปฝั่งตะวันออก ลักษณะของราชธานี  กรุงเทพมหานครสร้างขึ้นโดยเลียนแบบกรุงศรีอยุธยา แบ่งพื้นที่ออกเป็น ๓ ส่วน การสร้างพระบรมมหาราชวัง การสร้างพระนครนี้ใช้เวลา ๓ ปี จึงสำเร็จหลังจากนั้นได้จัดพระราชพิธีสมโภชเฉลิมฉลองเป็นการเอิกเกริกมโหฬารรวม ๓ วัน และพระราชทานนามพระนครใหม่ว่า "กรุงเทพมหานคร บวรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุธยา มหาดิลกภพ นพรัตน์ราชธานีบุรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์" เรียกย่อ ๆ ว่า "กรุงรัตนโกสินทร์" ต่อมาภายหลังรัชกาลที่ ๔ ได้ทรงเปลี่ยน "บวรรัตน์โกสินทร์" เป็น "อมรรัตนโกสินทร์" สำหรับการสร้างพระบรมมหาราชวังนั้น นอกจากจะให้สร้างปราสาทราชมนเทียรแล้ว ยังโปรดให้สร้างวัดพระศรีรัตนศาสดาราม (วัดพระแก้ว) ที่มา : กฤษณา วิเชียรเพชร : "ประวัติศาสตร์สมัยรัตนโกสินทร์" หน้า ๘ - ๑๐ สถาปนาพระนครใหม่พร้อมสร้าง "หัวใจให้พระนคร"คูคลองรอบกรุงมีความสำคัญต่อวิถีชีวิต สร้างระหว่างตั้งเมืองหลวงใหม่ เปรียบเหมือน "หัวใจพระนคร"พระนคร แปลว่า เมืองหลวง อ้างอิงจาก พจนานุกรมแปล ไทย-อังกฤษ อ. สอ เสถบุตรต้นกำเนิดคลองรอบกรุง ณ ช่วงเวลาการสถาปนาเมืองหลวงใหม่ในราชวงศ์จักรีการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เมื่อครั้งยังดำรงพระยศเป็นสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก ภายหลังที่ได้ทรงเลิกทัพกลับจากกรุงกัมพูชา เพราะในกรุงธนบุรีเกิดการจลาจล เมื่อถึงกรุงธนบุรีบรรดาขุนนางน้อยใหญ่ทั้งหลายก็พากันอ่อนน้อมยอมสวามิภักดิ์ เรียกร้องให้แก้ไขวิกฤติการณ์ พร้อมกันนั้นก็พากันอัญเชิญให้พระองค์เสด็จขึ้นครองราชสมบัติ เป็นพระเจ้าแผ่นดินไทยสืบต่อไป เมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ.2325 รัชกาลที่ 1 แห่งราชวงศ์จักรี (นับเป็นวันเริ่มต้นแห่งราชวงศ์จักรี ทางราชการจึงกำหนดให้วันที่ 6 เมษายน ของทุกปี เป็นวันจักรี เพื่อระลึกถึงวันแห่งการสถาปนาราชวงศ์จักรี) พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงได้รับอัญเชิญขึ้นครองราชย์ในวันที่ 6 เมษายน พ.ศ.2325 ขณะที่ยังไม่ได้สร้างพระราชวังใหม่จึงทรงประทับในพระราชวังเดิมไปก่อน ต่อมาเมื่อก่อสร้างพระบรมมหาราชวัง และราชธานีแห่งใหม่ ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยาเสร็จในปีพ.ศ.2328 แล้วโปรดฯ ให้มีการสมโภชน์พระนครและกระทำพิธีปราบดาภิเษกขึ้นเป็น พระมหากษัตริย์อีกครั้ง และพระราชทานนามพระนครใหม่นี้ว่า “กรุงเทพมหานคร บวรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุธยา มหาดิลกภพนพรัตน์ ราชธานีบุรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์ มหาสถาน อมรพิมาน อวตาลสถิต สักกทิตติย วิษณุกรรมประสิทธิ์” ปัจจุบันนิยมเรียกว่า “กรุงรัตนโกสินทร์” นั่นเอง ภายหลังเมื่อเหตุการณ์เข้าสู่ภาวะปกติแล้ว รัชกาลที่ 1 ทรงเห็นว่าก่อนพิธีปราบดาภิเษกเป็นกษัตริย์ เห็นว่าควรจะย้ายราชธานีไปอยู่ฟากตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยาเสียก่อน โดยบริเวณที่ทรงเลือกสร้างพระราชวังนั้น เคยเป็นสถานีการค้าขายกับชาวต่างชาติในแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช มีนามเดิมว่า “บางกอก” ซึ่งในขณะนั้นเป็นที่อยู่อาศัยของชาวจีน และทรงชดเชยค่าเสียหายให้พอสมควร จากนั้นทรงให้ชาวจีนย้ายเข้าไปอยู่ ณ ที่ ตำบลสำเพ็งอีกทั้งยังโปรดเกล้าฯให้สร้างรั้วไม้แทนกำแพงขึ้น และสร้างพลับพลาไม้ขึ้นชั่วคราวหลังจากนั้นในเดือนมิถุนายน พ.ศ.2325ขณะที่พระองค์ทรงมีพระชนมายุได้ 45 พรรษา ได้ทรงประกอบพิธีปราบดาภิเษกขึ้นเป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี ทรงพระนามว่า“พระบาทสมเด็จพระบรมราชาธิราชรามาธิบดีฯ”แต่ในสมัยปัจจุบันนั้นมักนิยมเรียก พระนามว่า“พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช”และได้ทรงสถาปนาตำแหน่งวังหน้า(กรมพระราชวังบวรสถานมงคล)และตำแหน่งวังหลัง (กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข) ครั้นในสมัยแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ทรงเปลี่ยนสร้อยที่ว่า “บวรรัตนโกสินทร์” เป็น “อมรรัตนโกสินทร์” นอกนั้นคงเดิมและในบริเวณพระบรมมหาราชวัง ได้สร้างวัดพระแก้ว เป็นวัดที่ประกอบพระราชพิธีทางศาสนา แต่ไม่มีพระสงฆ์จำพรรษาอยู่ และครั้นเมื่อการสร้างพระนครเสร็จสมบูรณ์ ได้มีการอัญเชิญพระแก้วมรกตมาประดิษฐานที่วัดนี้ และ ได้พระราชทานนามให้ใหม่ว่า “พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร” เพื่อให้สอดคล้องกับนามของพระนครใหม่ สาเหตุการย้ายราชธานีจากกรุงธนบุรีมาตั้งที่กรุงรัตนโกสินทร์กรุงธนบุรีเป็นเมืองที่มีการสร้างป้อมปราการเอาไว้ทั้งสองฝั่งแม่น้ำ โดยเอาแม่น้ำผ่ากลาง (เรียกว่าเมืองอกแตก) เหมือนเมืองพิษณุโลกมีประโยชน์ตรงที่อาจเอกเรือรบไว้ในเมืองเมื่อเวลาถูกข้าศึกมาตั้งประชิดแต่การรักษาเมืองคนข้างในจะถ่ายเทกำลังเข้ารบพุ่งรักษาหน้าที่ได้ไม่ทันท่วงทีเพราะต้องข้ามแม่น้ำ แต่แม่น้ำเจ้าพระยาทั้งกว้างและลึกจะทำสะพานข้ามก็ไม่ได้ ทำให้ยากแก่การรักษาพระนครเวลาข้าศึกบุก ทำให้น้ำกัดเซาะตลิ่งพังได้ง่ายบริเวณพระราชวังเดิมของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชคับแคบ มีวัดขนาบทั้งสองข้าง คือ วัดแจ้ง (วัดอรุณราชวราราม) กับวัดท้ายตลาด (วัดโมฬโลกยาราม) ทำให้ยากแก่การขยายพระราชวังให้กว้างออกไป เหตุผลการเลือกทำเลที่ตั้งฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา
ก่อกำเนิดหัวใจพระนครได้อัญเชิญเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก ขึ้นเถลิงถวัลย์ราชสมบัติเป็นพระเจ้าแผ่นดิน ทรงพระนามว่า พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก เป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี เมื่อเดือนมิถุนายน ในขณะมีพระชนมายุได้ 45 พรรษา ทรงย้ายราชธานีมาอยู่บางกอก บนฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาฟากตะวันออก ขนานนามว่า กรุงรัตนโกสินทร์ ทรงให้ขุดคลองบางลำพู หรือคลองโอ่งอ่าง เป็นคูคลองพระนคร สร้างกำแพงเมือง และป้อมตามแนวคลองคูเมืองใหม่ และตั้งเสาหลักเมือง สร้างหอกลองขึ้นที่หน้าวัดโพธิ์ (เพิ่มเติม) เมื่อแรกขุดคูเมืองใหม่นี้ยังไม่มีเวลาสร้างกำแพงเมืองให้มั่นคงถาวร จึงใช้เพียงเสาไม้ระเนียด ต่อมาเมื่อมีเวลาว่างศึกแล้ว จึงโปรดฯให้รื้อกำแพงเมืองเก่าของกรุงธนบุรีตามแนวคูเมืองเดิมออก นำอิฐรวมกับอิฐซากกำแพงเมืองกรุงศรีอยุธยา มาสร้างกำแพงเมืองใหม่ตามแนวคลองรอบกรุง พร้อมป้อมปราการเรียงรายไปตามกำแพง ๑๔ ป้อม ดังนี้ >>> กดแถบหัวข้อเพื่อดูรูปภาพ ภูมิประเทศของกรุงรัตนโกสินทร์เป็นแหลมคุ้งแม่น้ำ เมื่อขุดคลองรอบกรุงขึ้น จึงทำให้กรุงรัตนโกสินทร์กลายเป็นเกาะมีน้ำล้อมรอบ ส่วนคลองคูเมืองเดิมที่ทำให้กรุงรัตนโกสินทร์บริเวณพระบรมมหาราชวังและวังหน้าเป็นเกาะเช่นกัน ปัจจุบันเรียกส่วนนี้ว่า“หัวแหวนแห่งกรุงรัตนโกสินทร์” เยี่ยมชมหัวข้อที่น่าสนใจอื่นๆ ได้ที่การสร้างหัวใจพระนครประกอบหัวใจให้พระนครปรับปรุงหัวใจให้ใหม่อีกครั้งวิถีไทยกับ หัวใจพระนคร"เที่ยวใหม่กับหัวใจเดิม"" ปรับปรุงทัศนียภาพคลองคูเมืองเดิมเพื่อคุณภาพชีวิต สู่การท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ "คลิกรูปภาพเพื่อเข้าชมสถานที่ท่องเที่ยว
|
เพราะเหตุใดกรุงธนบุรีจึงไม่เหมาะสมที่จะเป็นราชธาน
ลิขสิทธิ์ © 2024 th.ketiadaan Inc.
