สารอาหารประเภทใด

สารอาหาร (Nutrient) คือ สารที่เป็นส่วนประกอบในอาหารแต่ละมื้อที่ร่างกายรับประทานเข้าไป โดยอาหารแต่ละชนิดนั้นจะประกอบด้วยโมเลกุลของสารอาหารหลายๆ ตัว ซึ่งสารอาหารเหล่านั้นสามารถแบ่งได้เป็น 5 ประเภทหลักๆ ด้วยกัน โดยประกอบไปด้วยคาร์โบไฮเดรต โปรตีน วิตามิน เกลือแร่หรือแร่ธาตุ และน้ำ ซึ่งสารอาหารแต่ละหมู่จะมีหน้าที่ในการเสริมสร้างประโยชน์ให้กับร่างกายมนุษย์แตกต่างกัน เมื่อรับประทานเข้าไปแล้วจะเกิดการเผาผลาญให้เป็นพลังงานและนำไปใช้หล่อเลี้ยงอวัยวะต่างให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อาหาร คืออะไร

อาหาร คือสิ่งที่เมื่อรับประทานเข้าไปแล้ว จะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อร่างกาย เป็นสิ่งจำเป็นที่มนุษย์ขาดไม่ได้ เพราะมีส่วนช่วยในการเสริมสร้างการทำงานของอวัยวะและระบบต่างๆ ทำให้มนุษย์สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ โดยไม่เกิดอาการเจ็บป่วยหรือเกิดภาวะขาดสารอาหาร นอกจากนี้ยังมีส่วนช่วยในการเพิ่มพลังงานและเพิ่มความอบอุ่นให้กับร่างกายได้อีกด้วย

ประโยชน์ของอาหาร

อาหารแต่ละชนิดที่มนุษย์รับประทานเข้าไป ล้วนมีประโยชน์ต่อร่างกายแตกต่างกัน โดยเฉพาะน้ำ ซึ่งถือเป็นอาหารที่จำเป็นต่อมนุษย์ แม้จะไม่มีสารอาหารใดๆ ก็ตาม แต่น้ำก็มีประโยชน์ในการนำเอาอาหารไปหล่อเลี้ยงในส่วนต่างๆ และยังช่วยควบคุมการทำงานของระบบต่างๆ ภายในร่างกายให้เป็นไปอย่างสมบูรณ์ เช่น ระบบย่อยอาหาร ระบบหมุนเวียนเลือด ระบบขับถ่าย ช่วยควบคุมอุณหภูมิของร่างกายให้อยู่ในระดับที่ปกติ และช่วยให้ผิวพรรณชุ่มชื้น ไม่แห้งกร้าน

หน้าที่ของสารอาหาร

เมื่อรับประทานอาหารแต่ละชนิดเข้าไป ร่างกายก็แปลงรูปอาหารผ่านปากเข้าสู่ร่างกายเพื่อให้มีโครงสร้างที่ง่ายต่อการย่อยสลายมากขึ้น สารอาหารจะถูกแยกย่อยโดยการทำงานของเอนไซม์ ทำให้มีขนาดเล็กลง เพียงพอต่อการดูดซึมผ่านผนังในบริเวณทางเดินอาหาร เพื่อส่งต่อไปยังกระแสเลือด จากนั้นก็จะนำไปหล่อเลี้ยงส่วนต่างๆ ภายในร่างกายต่อไป

ประเภทของสารอาหารที่ร่างกายได้รับ

อาหารในแต่ละมื้อที่มนุษย์รับประทาน มีปริมาณของสารอาหารมากมายหลายชนิด โดยสารอาหารเหล่านี้จะถูกร่างกายนำไปเผาผลาญให้เกิดพลังงานและความร้อนเพื่อควบคุมการทำงานของระบบอวัยวะต่างๆ ซึ่งสามารถแบ่งสารอาหารที่ร่างกายได้รับออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ ได้ดังนี้

1. สารอาหารที่ให้พลังงาน

สารอาหารในกลุ่มที่ให้พลังงานกับร่างกายนั้น ประกอบไปด้วยโปรตีน คาร์โบไฮเดรตและไขมัน

โปรตีน เป็นสารอาหารที่มีโมเลกุลใหญ่ ประกอบด้วยหน่วยที่เล็กที่สุด เรียกว่าอะมิโน ซึ่งมีจำนวนมากถึง 22 ชนิด โดยแต่ละชนิดนั้นมีโครงสร้างและหน้าที่แตกต่างกัน พบได้ในเนื้อสัตว์ เนื้อปลา นม ไข่ ถั่ว ธัญพืช โยเกิร์ต ฯลฯ

คาร์โบไฮเดรต เป็นสารอาหารที่มีคาร์บอน ไฮโดรเจนและออกซิเจนเป็นส่วนประกอบ ถือเป็นสารอาหารที่เน้นการให้พลังงานและความอบอุ่นกับร่างกาย เพื่อนำไปทำกิจกรรมในแต่ละวัน พบได้ในข้าว แป้ง ขนมปัง น้ำตาล เผือก และมัน ข้าวโพด

ไขมัน เป็นสารอาหารที่ไม่สามารถละลายในน้ำได้ หากอยู่ในสภาพของแข็งจะเรียกว่า ไข แต่ถ้าอยู่ในสภาพของเหลวจะเรียกว่าน้ำมัน พบได้มากในเนื้อสัตว์ น้ำมันถั่วเหลือง น้ำมันปาล์ม น้ำมันข้าวโพด ฯลฯ โดยไขมันที่อยู่ในอาหารแต่ละประเภทนั้นมีทั้งไขมันอิ่มตัวและไม่อิ่มตัว ซึ่งให้ประโยชน์และโทษต่อร่างกายต่างกัน

2. สารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน

สารอาหารที่ไม่ให้พลังงานประกอบไปด้วยวิตามิน และแร่ธาตุ ซึ่งมีบทบาทต่อร่างกายแตกต่างกัน ดังนี้

วิตามิน เป็นสารอินทรีย์ที่มีความจำเป็นในการเสริมสร้างการทำงานของร่างกายให้มีประสิทธิภาพ แม้ว่าร่างกายจะต้องการวิตามินในปริมาณน้อย แต่เมื่อขาดไปแล้วก็อาจจะทำให้เกิดความบกพร่องในส่วนต่างๆ ได้ สามารถพบได้ในผักและผลไม้

แร่ธาตุ เป็นสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย โดยต้องมีอยู่ในระดับที่เหมาะสมเพื่อให้ร่างกายสามารถทำงานได้อย่างเป็นปกติ แร่ธาตุยังถือเป็นส่วนประกอบสำคัญของสารหลายชนิด ที่มีหน้าที่สำคัญในการทำงานของเซลล์และอวัยวะต่างๆ ซึ่งสามารถพบได้ในอาหารทั่วๆ ไป

น้ำ (Water) น้ำ เป็นหนึ่งในสารอาหารที่มีความจำเป็นต่อร่างกายอย่างมาก โดยถือเป็นส่วนประกอบของเซลล์และเนื้อเยื่อภายในร่างกายทุกชนิด หากขาดน้ำในปริมาณที่เหมาะสมก็อาจจะก่อให้เกิดผลกระทบมากมายตามมาได้ โดยประโยชน์ของน้ำมีดังต่อไปนี้

• ช่วยให้ร่างกายเกิดปฏิกิริยา Hydrolysis
• ป้องกันการกระทบกระเทือน
• รักษาความสมดุลของกรด-เบสในร่างกาย
• รักษาความสมดุลของเกลือแร่ในร่างกาย
• ควบคุมอุณหภูมิของร่างกายให้อยู่ในปริมาณที่พอเหมาะ
• ช่วยลำเลียงอาหารไปยังอวัยวะส่วนต่างๆ
• ช่วยให้ผิวพรรณชุ่มชื้น

เพื่อให้ร่างกายได้รับน้ำในปริมาณที่เพียงพอ จึงจำเป็นต้องดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 8-10 แก้ว เพื่อเพิ่มออกซิเจนให้แก่อวัยวะทุกส่วน และเพื่อช่วยให้ระบบต่างๆ ของร่างกายทำงานได้อย่างเป็นปกติยิ่งขึ้น อย่างเช่น ระบบขับถ่าย ระบบในการลำเลียงอาหาร และเพื่อลดอุณหภูมิของร่างกายที่มากเกินไปให้กลับมาอยู่ในระดับปกติ

การเลือกรับประทานอาหาร

การเลือกรับประทานอาหารที่เหมาะสมจะทำให้ร่างกายมีความแข็งแรงสมบูรณ์ โดยความต้องการสารอาหารของร่างกายคนเรานั้นมีความแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ ดังต่อไปนี้

ความแตกต่างทางเพศ

ผู้ชายและผู้หญิงมีสภาพร่างกายที่แตกต่างกัน จึงจำเป็นต้องได้รับสารอาหารในปริมาณที่แตกต่างกัน โดยผู้ชายในวัยทำงานต้องการพลังงานและสารอาหารมากกว่าผู้หญิง เพราะกิจกรรมของผู้ชายมักจะเกี่ยวข้องกับการใช้แรงงานทำให้มีช่วงเวลาในการเผาผลาญที่มากกว่า จึงจำเป็นต้องใช้พลังงานมากกว่า

ความแตกต่างของช่วงวัย

การเลือกรับประทานอาหารยังขึ้นอยู่กับความแตกต่างของช่วงวัยอีกด้วย เพราะยิ่งมีอายุน้อยเท่าไหร่เท่าไหร่ก็จำเป็นที่จะต้องกักตุนสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายมากเท่านั้น ซึ่งการรับประทานอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย ตั้งแต่ช่วงอายุยังน้อย จะทำให้ระบบการทำงานต่างๆ ของร่างกายเป็นไปได้อย่างสมบูรณ์ในระยะยาว ดังนั้นผู้ที่อยู่ในช่วงวัยรุ่นหรือวัยเรียน จึงเป็นช่วงที่ร่างกายควรได้รับสารอาหารมากกว่าช่วงวัยผู้ใหญ่หรือวัยทอง

ความแตกต่างทางสภาพร่างกาย

เนื่องจากร่างกายของแต่ละคนไม่เหมือนกัน การเลือกรับประทานอาหารของแต่ละคนก็ย่อมมีความแตกต่างกันไป เช่น ในสตรีมีครรภ์จำเป็นต้องได้รับสารอาหารมากกว่า เพื่อให้สารอาหารนั้นๆ ส่งต่อไปยังลูกน้อยในครรภ์ เช่นเดียวกับคนป่วยที่ต้องการสารอาหารมากกว่าคนปกติ เพื่อนำไปหล่อเลี้ยงร่างกายในการซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ

โรคขาดสารอาหาร

โรคขาดสารอาหาร คือโรคที่ร่างกายขาดสารอาหารที่จำเป็นจนทำให้เกิดปัญหาสุขภาพตามมา โดยอาการที่มักพบได้โดยทั่วไปมีดังต่อไปนี้

• น้ำหนักลด
• อ่อนเพลีย
• ระบบย่อยอาหารทำงานผิดปกติ
• ประจำเดือนมาไม่ปกติ
• ซึมเศร้า
• ผมร่วง
• เวียนศีรษะ
• หายใจติดขัด
• ท้องผูก
• เป็นลมหมดสติ
• ใจสั่น หน้ามืด

โรคขาดสารอาหาร เมื่อเป็นแล้วหากไม่ทำการรักษาอย่างถูกวิธี ก็อาจจะทำให้เสียชีวิตได้ ดังนั้นควรรับประทานอาหารให้ครบทั้ง 5 หมู่ในปริมาณที่เหมาะสม เพื่อเป็นตัวช่วยในการป้องกันโรคต่างๆ ที่อาจจะตามมา โดยควรเน้นอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น ผัก ผลไม้ แป้งไม่ขัดสี ไขมันชนิดดี เนื้อปลา หรือเนื้อสัตว์ที่ให้โปรตีน พร้อมกับออกกำลังกายควบคู่เป็นประจำ ก็จะทำให้สุขภาพร่างกายมีความแข็งแรงสมบูรณ์ยิ่งขึ้น

น้ําตาลจัดอยู่ในสารอาหารประเภทใด

สารอาหารมีกี่ประเภทอะไรบ้าง

สารอาหารมีกี่ตัว

สารอาหารมีกี่ประเภทอะไรบ้าง ป.6