คำภาษาเขมรไทยนำมาใช้เป็นทั้งภาษาอะไรบ้าง

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ภาษาเขมร
ภาษากัมพูชา
ភាសាខ្មែរ / ខេមរភាសា
คำภาษาเขมรไทยนำมาใช้เป็นทั้งภาษาอะไรบ้าง

วลี "ภาษาเขมร" ในอักษรเขมร

ออกเสียง[pʰiəsaː kʰmae], เพียซาขแม
[kʰeːmarapʰiəsaː], เคมาราเพียซา
ประเทศที่มีการพูดกัมพูชา
ไทย (ภาคตะวันออกและภาคอีสาน)
เวียดนาม (ดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขงและภาคตะวันออกเฉียงใต้)
ชาติพันธุ์ชาวเขมร
จำนวนผู้พูด16 ล้านคน  (2007)ne2007
ตระกูลภาษา

ออสโตรเอเชียติก

  • เขมร
    • ภาษาเขมร

รูปแบบก่อนหน้า

เขมรดั้งเดิม

  • เขมรเก่า
    • เขมรยุคกลาง
      • ภาษาเขมร

ระบบการเขียนอักษรเขมร
อักษรเบรลล์เขมร
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ
คำภาษาเขมรไทยนำมาใช้เป็นทั้งภาษาอะไรบ้าง
 
กัมพูชา

คำภาษาเขมรไทยนำมาใช้เป็นทั้งภาษาอะไรบ้าง
 
อาเซียน
[1]
ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน
คำภาษาเขมรไทยนำมาใช้เป็นทั้งภาษาอะไรบ้าง
 
ไทย

คำภาษาเขมรไทยนำมาใช้เป็นทั้งภาษาอะไรบ้าง
 
เวียดนาม
รหัสภาษา
ISO 639-1km
ISO 639-2khm
ISO 639-3อย่างใดอย่างหนึ่ง:
khm — ภาษาเขมรกลาง
kxm — ภาษาเขมรถิ่นไทย
Linguasphere46-FBA-a
คำภาษาเขมรไทยนำมาใช้เป็นทั้งภาษาอะไรบ้าง

  บริเวณที่มีการใช้ภาษาเขมร

ภาษาเขมร (เขมร: ភាសាខ្មែរ ภาสาแขฺมร [pʰiə.ˈsaː kʰmae] เพียซา ខ្មេរ៍/ខ្មេរ៑/ខេមរៈ/ ขอเมร์ ) ซึ่งเป็นภาษาประจำชาติของราชอาณาจักรกัมพูชา เป็นหนึ่งในภาษาหลักของตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติก และได้รับอิทธิพลหลาย ๆ ประการมาจากภาษาสันสกฤต และภาษาบาลี พอสมควร ซึ่งอิทธิพลเหล่านี้เข้ามาผ่านศาสนาพุทธ และศาสนาฮินดู ในขณะที่อิทธิพลจากภาษาอื่น ๆ โดยมากเป็นคำยืม เช่น จากภาษาไทย ภาษาลาว และภาษาเวียดนาม เป็นผลมาจากการติดต่อกันทางด้านภาษา และความใกล้ชิดกันในทางภูมิศาสตร์ และภาษาจีนจากการอพยพ ภาษาฝรั่งเศสจากการตกเป็นอาณานิคมช่วงเวลาหนึ่ง และภาษามลายูจากความสัมพันธ์ในอดีตและการที่เคยมีอาณาจักรจามปาในตอนกลางของประเทศเวียดนาม

ภาษาเขมรแปลกไปจากภาษาในประเทศเพื่อนบ้าน (ภาษาไทย ภาษาลาว และภาษาเวียดนาม) เนื่องจากไม่มีเสียงวรรณยุกต์

สัทวิทยา[แก้]

ระบบสัทอักษรด้านล่างเป็นเสียงภาษาพูดแบบมาตรฐาน[2] มีเสียงสระและพยัญชนะดังต่อไปนี้ (เขียนตาม IPA)

พยัญชนะ[แก้]

ริมฝีปากปุ่มเหงือกเพดานแข็งเพดานอ่อนเส้นเสียง
นาสิกm n ɲ ŋ
ระเบิดไม่ก้องp (pʰ) t (tʰ) c (cʰ) k (kʰ) ʔ
ก้องɓ ~ b ɗ ~ d
เสียดแทรก s (ç) h
เหลวโรติก r
ข้างลิ้น l
เปิดʋ ~ w j

ปรากฏในตำแหน่งพยัญชนะท้ายได้ 13 หน่วยเสียงคือ p t c k ʔ h m n ɲ ŋ w j l นอกจากนี้ ในคำยืมบางคำปรากฏเสียงพยัญชนะ f/ฟ จากภาษาไทย จีน ฝรั่งเศส อังกฤษ เวียดนาม และ ʃ, z , และ g ในคำยืมจากภาษาฝรั่งเศส อังกฤษ

สระ[แก้]

นักเขียนหลายคนเสนอระบบสระภาษาเขมรต่างกัน ตารางด้านล่างมาจาก Huffman (1970)[2]

คำภาษาเขมรไทยนำมาใช้เป็นทั้งภาษาอะไรบ้าง

แผนภาพเสียงสระ (สระเดี่ยว)

สระเดี่ยวของภาษาเขมร[2]
หน้ากลางหลัง
สั้นยาวสั้น ยาว สั้น ยาว
ปิดi ɨ ɨː u
กลางปิดe ə əː o
กลางเปิด ɛː ɔː
เปิด a ɑ ɑː
สระประสมของภาษาเขมร[2]
หน้า กลาง หลัง
สั้น centering ĕə ŏə, ŭə
ยาว centering ɨə ɔə,
mid closing ei əɨ ou
open closing ae ao

พยางค์และคำ[แก้]

คำในภาษาเขมรมักจะประกอบด้วย 1 หรือ 2 พยางค์ มีเสียงอักษรควบจากพยัญชนะ 2 ตัวอยู่ที่ปรากฏที่ต้นพยางค์อยู่ 85 เสียง และมีอักษรควบจากจาก พยัญชนะ 3 ตัวอยู่ 2 เสียง ดังตาราง

pɓtɗckʔmnɲŋjlrshʋt+hk+ht+rk+r
p pʰt- - pʰc- pʰk- - pʰn- pʰɲ- pʰŋ- pʰj- pʰl- pr- ps- -
ttʰp- - tʰk- - tʰm- tʰn- tʰŋ- tʰj- tʰl- tr- - tʰʋ-
ccʰp- - - cʰk- - cʰm- cʰn- cʰŋ- cʰl- cr- - cʰʋ-
kkʰp- - kʰt- - kʰc- - kʰm- kʰn- kʰɲ- - kʰj- kʰl- kr- ks- - kʰʋ-
ssp- - st- - sk- - sm- sn- - - sl- sr- - stʰ- str- skr-
ʔ ʔʋ-
m mt- - mc- - mn- - ml- mr- ms- mh-
llp- - lk- - lm- - lh- - lkʰ-

แต่ละพยางค์จะเริ่มต้นด้วยพยัญชนะหรือพยัญชนะควบกล้ำ ตามด้วยเสียงสระ แต่ละพยางค์สามารถจะมีเสียงพยัญชนะต่อไปนี้ลงท้าย เมื่อใช้เสียงสระสั้น จะต้องลงท้ายด้วยพยัญชนะ

โครงสร้างของคำในภาษาเขมรที่มีมากที่สุดเป็นพยางค์เต็มตามที่อธิบายไว้ข้างบน ต่อหน้าด้วยพยางค์สั้นที่มีโครงสร้าง CV-, CɽV-, CVN- หรือ CɽVN- (C เป็นพยัญชนะ V เป็นสระ N เป็น m/ม, n/น, ɲ หรือ ŋ/ง). สระในพยางค์สั้นเหล่านี้มักจะออกเสียงเป็น ə ในภาษาพูด การงดออกเสียงบางเสียงในพยางค์แรกของคำสองพยางค์ทำให้ภาษาเขมรโดยเฉพาะภาษาพูดกลายเป็นคำพยางค์ครึ่ง (sesquisyllable)

คำต่าง ๆ สามารถประกอบด้วย 2 พยางค์เต็มได้

คำที่มี 3 พยางค์ขึ้นไปส่วนใหญ่เป็นคำยืมมาจากภาษาบาลี สันสกฤต ฝรั่งเศส หรือ ภาษาอื่น ๆ

ภาษาถิ่น[แก้]

ภาษาถิ่นมีการแสดงอย่างชัดเจนในบางกรณี มีข้อแตกต่างที่สังเกตเห็นได้ระหว่างคนพูดจากเมืองพนมเปญ (เมืองหลวง) และเมืองพระตะบองในชนบท โดยภาษาเขมรจะแบ่งเป็นภาษาถิ่นได้ 5 ถิ่น ได้แก่

  • สำเนียงพระตะบอง พูดทางแถบภาคเหนือของประเทศกัมพูชา
  • สำเนียงพนมเปญ เป็นสำเนียงกลางของกัมพูชา โดยจะพูดในพนมเปญและจังหวัดโดยรอบเท่านั้น
  • สำเนียงเขมรบน หรือ ภาษาเขมรถิ่นสุรินทร์ พูดโดยชาวไทยเชื้อสายเขมรในแถบอีสานใต้ โดยเฉพาะในจังหวัดสุรินทร์ จังหวัดบุรีรัมย์ จังหวัดศรีสะเกษ จังหวัดร้อยเอ็ด จังหวัดอุบลราชธานี เป็นต้น
  • สำเนียงแขมรกรอม หรือ ภาษาเขมรถิ่นใต้ พูดโดยชาวเขมรที่อาศัยแถบสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขงในประเทศเวียดนาม
  • สำเนียงตะวันตก หรือ ภาษาเขมรถิ่นจันทบุรี ถือเป็นภาษาถิ่นที่ใช้พูดทางภาคตะวันตกของประเทศกัมพูชาบริเวณทิวเขาบรรทัด มีผู้ใช้จำนวนน้อย

ลักษณะของสำเนียงในพนมเปญ คือการออกเสียงอย่างไม่เคร่งครัด โดยที่บางส่วนของคำจะนำมารวมกัน หรือตัดออกไปเลย เช่น "พนมเปญ" จะกลายเป็น "อึม.เปญ" อีกลักษณะหนึ่งของสำเนียงในพนมเปญ ปรากฏในคำที่มีเสียง r/ร เป็นพยัญชนะที่ 2 ในพยางค์แรก กล่าวคือ จะไม่ออกเสียง r/ร ออกเสียงพยัญชนะตัวแรกแข็งขึ้น และจะอ่านให้มีระดับเสียงตก เช่นเดียวกับวรรณยุกต์เสียงโท ตัวอย่างเช่น "trej" ("เตรย" แปลว่า "ปลา") อ่านเป็น "เถ็ย" (โดย d จะกลายเป็น t และมีสระคล้ายเสียง "เอ" และเสียงสระจะสูงขึ้น) อีกตัวอย่างหนึ่งคือ คำว่า "ส้ม" ออกเสียงว่า kroic โกรจ ในชนบท ส่วนในเมืองออกเสียงเป็น khoic" โขจ

ไวยากรณ์[แก้]

ตามแบบลักษณ์ภาษา ชนิดของคำในภาษาเขมรจัดอยู่ในกลุ่มสองกลุ่ม คือภาษาคำโดดและภาษาคำติดต่อ คำส่วนใหญ่เป็นคำโดด แต่มีการสร้างคำจากการเติมหน้าคำและการเติมภายในคำซึ่งเป็นลักษณะของภาษาคำติดต่อก็มีมาก ส่วนโครงสร้างประโยคพื้นฐานเป็น ประธาน-กริยา-กรรม และคำขยายมักจะอยู่ด้านหลังของคำหลัก ยกเว้นคำขยายกริยาสามารถปรากฏหน้าหรือหลังของคำกริยาได้โดยมีความหมายเดียวกัน ภาษาเขมรมีลักษณนาม มีคำลงท้ายประโยคที่แสดงทัศนคติหรืออารมณ์ ส่วนลักษณะบางประการทางไวยากรณ์ของภาษาเขมรใกล้เคียงกับไวยากรณ์ในภาษาไทยและภาษาในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้โดยเฉพาะส่วนภาคพื้นทวีป

อักษรเขียน[แก้]

ภาษาเขมรเขียนด้วยอักษรเขมร และเลขเขมร (มีลักษณะเหมือนเลขไทย) ใช้กันทั่วไปมากกว่าเลขอารบิก ชาวเขมรได้รับตัวอักษรและตัวเลขจากอินเดียฝ่ายใต้ อักษรเขมรนั้นมีด้วยกัน 2 แบบ

  • อักษรเชรียง (อักซอเจรียง) หรืออักษรเอน หรืออักษรเฉียง เป็นตัวอักษรที่นิยมใช้ทั่วไป เดิมนั้นนิยมเขียนเป็นเส้นเอียง แต่ภายหลังเมื่อมีระบบการพิมพ์ ได้ประดิษฐ์อักษณแบบเส้นตรงขึ้น และมีชื่ออีกอย่างว่า อักษรยืน (อักซอโฌ) อักษรเอนนี้เป็นตัวยาว มีเหลี่ยม เขียนง่าย ถือได้ว่าเป็นอักษรแบบหวัด
  • อักษรมูล หรืออักษรกลม เป็นอักษรที่ใช้เขียนบรรจง ตัวกว้างกว่าอักษรเชรียง นิยมใช้เขียนหนังสือธรรม เช่น คัมภีร์ในพระพุทธศาสนา หรือการเขียนหัวข้อ ที่ต้องการความโดดเด่น หรือการจารึกในที่สาธารณะ
  • อักษรโรมัน เขียนภาษาเขมรด้วยอักษรโรมัน

ในสมัยก่อน มีผู้นิยมใช้อักษรเขมรเขียนภาษาไทย หรือภาษาบาลี ด้วย เรียกอักษรอย่างนี้ว่า อักษรขอมไทย

อิทธิพลของภาษาเขมรในภาษาไทย[แก้]

ภาษาขอมมีอิทธิพลในภาษาไทยมาช้านาน ทางด้าน ๑ รูปลักษณะตัวอักษร ๒ คำยืม ๓ รูปแบบไวยากรณ์บางประการ ๔ การเปลี่ยนแปลงเสียงบางประการจากเสียงเดิมในภาษาบาลีสันสกฤต เช่น ป>บ ต>ด โดยมีหลักฐานชัดเจนย้อนหลังไปอย่างน้อยในสมัยสุโขทัย (จารึกหลักที่หนึ่ง) โดยปรากฏในปริบทต่าง ๆ ดังนี้

  • ในวรรณคดี (เช่น ลิลิตยวนพ่าย, โคลงกำสรวล, คำฉันท์ดุษฎีสังเวยกล่อมช้าง) ได้แก่ เพ็ญ, พร, ไถง, ผกา, ผอูน, แข, อัญขยม, ฉนำ, จำรัส ฯลฯ
  • ในภาษาพูดทั่วไป เช่น จมูก, ถนน, อาจ, อำนาจ ฯลฯ
  • ในอาชีพต่าง ๆ เช่น เสมียน, ตำรวจ, ฯลฯ
  • ในราชาศัพท์ เช่น ขนง, โขนง, เขนย, บรรทม, เสด็จ ฯลฯ
  • ในชื่อบุคคล เช่น สมพร, สมาน ฯลฯ
  • ในชื่อสถานที่ เช่น ฉะเชิงเทรา, อำนาจเจริญ, เกาะเกร็ด, สตึก ฯลฯ

อิทธิพลของภาษาไทยในภาษาเขมร[3][แก้]

คำยืมภาษาไทย[แก้]

ในภาษาเขมรนั้นมีการยืมคำภาษาไทยมาใช้เป็นจำนวนมาก โดยติดมากับการค้าขาย โดยคำที่ยืมมาจะมีหลักสังเกตได้ง่าย เช่น ในภาษาเขมรแท้ ๆ จะไม่มีหน่วยเสียง /f/ (เสียง ฝ ฟ) พยัญชนะเขมรจึงไม่มีการประดิษฐ์อักษรที่แทนหน่วยเสียงนี้โดยชัดเจน แต่จะใช้ตัว ហ ซ้อนกับเชิงของ វ เป็น ហ្វ แทนเสียง /f/ ที่เป็นคำยืมในภาษาต่างๆ โดยเฉพาะภาษาไทย

คำยืมภาษาไทยที่เป็นการนับเลข[แก้]

เลขเขมร ตั้งแต่เลข 30 40 50 60 70 80 90 จะเรียกว่า ซามเซ็บ แซ็ยเซ็บ ฮาเซ็บ ฮกเซ็บ เจ็ดเซ็บ แปดเซ็บ เกาเซ็บ ตามลำดับ สังเกตได้ว่าเป็นคำยืมการนับเลขจากภาษาไทย และสังเกตว่านับมาได้ช้านานแล้ว

ภาษาเขมรในประเทศไทย[แก้]

ภาษาเขมรในประเทศไทยพบผู้พูดกระจายอยู่ในภาคตะวันออกของประเทศไทย ภาคตะวันออกเฉียงเหนือซึ่งพบจำนวนผู้พูดกระจุกตัวอยู่มากที่สุด ในภาคกลางของประเทศไทยมีประวัติว่ามีผู้พูดภาษาเขมรในราชบุรี สุพรรณบุรี แต่มีผู้พูดน้อยแล้ว ในกรุงเทพมหานครยังมีชุมชนแขกบ้านครัวที่เป็นชาวเขมรและชาวจามอพยพมาจากพระตะบอง คนสูงวัยบางคนยังจำภาษาเขมรได้บ้างไม่กี่คำ

ตัวอย่าง[แก้]

เสียงอ่านปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนในภาษาเขมร

ข้อความด้านล่างมาจากปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ข้อที่ 1

เขมร មនុស្សទាំងអស់កើតមកមានសេរីភាពនិងភាពស្មើៗគ្នាក្នុងសិទ្ធិ និងសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ ។ មនុស្សគ្រប់រូបសុទ្ធតែមានវិចារណញ្ញាណនិងសតិសម្បជញ្ញៈ ហើយត្រូវប្រព្រឹត្ដចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងស្មារតីរាប់អានគ្នាជាបងប្អូន ។
สัทอักษรสากล /mɔnuh tĕaŋ ɑh kaət mɔːk miən seːrəjpʰiəp nɨŋ pʰiəp smaəsmaə kniə knoŋ sət nɨŋ seːckɗəj tʰlaj tʰnou. mɔnuh krup ruːp sot tae miən vicaːranaɲiən nɨŋ satəsampacŏəɲɲeaʔ haəj trouʋ prɑprɨt cɑmpŭəh kniə tɨw ʋɨɲ tɨw mɔːk knoŋ smaːrɔːɗəj rŏəp ʔaːn kniə ciə ɓɑːŋ pʔoun/.

อ้างอิง[แก้]

  1. "Languages of ASEAN". สืบค้นเมื่อ 7 August 2017.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Huffman, Franklin. 1970. Cambodian System of Writing and Beginning Reader. Yale University Press. ISBN 0-300-01314-0
  3. "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-01-13. สืบค้นเมื่อ 2016-12-18.

แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]

คำภาษาเขมรไทยนำมาใช้เป็นทั้งภาษาอะไรบ้าง
วิกิท่องเที่ยว มีหนังสือรวมวลีสำหรับ Khmer
  • คำถามเกี่ยวกับยูนิโคดสำหรับภาษาเขมร เก็บถาวร 2005-03-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
  • การใช้ยูนิโคดสำหรับภาษาเขมร
  • Ethnologue เกี่ยวกับเขมร
  • บทความที่ Omniglot เกี่ยวกับภาษาเขมร
  • ตารางอักษรเขมรที่ Geonames
  • ศูนย์กัมพูชาศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี เก็บถาวร 2006-06-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

ไทยนำคำประเภทใดของภาษาเขมรมาใช้มาก

➸ ภาษาเขมรในภาษาไทย.
มักจะสะกดด้วย จ ญ ร ล เช่น เผด็จ บำเพ็ญ กำธร ถกล ตรัส.
มักเป็นคำควบกล้ำ เช่น ไกร ขลัง ปรุง.
มักใช้ บัง บัน บำ นำหน้าคำที่มีสองพยางค์ เช่น ... .
นิยมใช้อักษรนำ เช่น สนุก สนาน เสด็จ ถนน เฉลียว เป็นต้น.
คำเขมรส่วนมากใช้เป็นราชาศัพท์ เช่น ขนง ขนอง เขนย เสวย บรรทม เสด็จ โปรด เป็นต้น.

คำไทยที่มาจากภาษาเขมรมีอะไรบ้าง

- คำไทยที่มาจากภาษาเขมรมักเป็นคำควบกล้ำและเป็นคำมากพยางค์ เช่น ขลาด โขมด โขนง เสวย ไถง กระบือ - คำไทยที่มาจากภาษาเขมรมักใช้ บัง บัน บำ แทน บ เช่น บัง บังคับ บังคม บังเหียน บังเกิด บังคล บังอาจ บัน บันได บันโดย บันเดิน บันดาล บันลือ

ไทยมีวิธีนำคำภาษาเขมรมาใช้อย่างไร

๑. ยืมมาใช้โดยตรง เช่น กระดาน กระท่อม กะทิ บัง โปรด ผกา เป็นต้น ๒. ยืมเอาคำที่แผลงแล้วมาใช้ เช่น กังวล บำบัด แผนก ผจัญ ๓. ยืมทั้งคำเดิมและคำที่แผลงแล้วมาใช้ เช่น เกิด-กำเนิด ขลัง-กำลัง เดิน-ดำเนิน ตรา-ตำรา บวช-ผนวช ๔. ใช้เป็นคำสามัญทั่วไป เช่น ขนุน เจริญ ฉงน ถนอม สงบ เป็นต้น

ภาษาเขมรเป็นภาษาแบบใด

ภาษาเขมร (เขมร: ភាសាខ្មែរ ภาสาแขฺมร [pʰiə.ˈsaː kʰmae] เพียซา ខ្មេរ៍/ខ្មេរ៑/ខេមរៈ/ ขอเมร์ ) ซึ่งเป็นภาษาประจำชาติของราชอาณาจักรกัมพูชา เป็นหนึ่งในภาษาหลักของตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติก และได้รับอิทธิพลหลาย ๆ ประการมาจากภาษาสันสกฤต และภาษาบาลี พอสมควร ซึ่งอิทธิพลเหล่านี้เข้ามาผ่านศาสนาพุทธ และศาสนาฮินดู ในขณะที่อิทธิพลจาก ...