ลักษณะเช่นนี้ได้อิทธิพลมาตั้งแต่สมัยโบราณ ที่มี"กฎเกณฑ์" อยู่ที่การวาง "กลอน" ลงไปใน "ทำนองหลัก" ในที่นี้ หมายถึงในเพลงไทยเดิมนั้นเริ่มต้นด้วย "เนื้อเพลงแท้ๆ" อันหมายถึง "เสียงลูกตก" ก่อนที่จะปรับปรุงขึ้นเป็น "ทำนองหลัก" หรือที่เรียกว่า "เนื้อฆ้อง" อีกชั้นหนึ่ง ซึ่งในชั้นเนื้อฆ้องนี้ส่วนใหญ่จะยังคงเป็นทำนองห่างๆ ยังไม่มีความซับซ้อนมาก แต่ยังกำหนดลักษณะในการเล่นไว้ให้ผู้บรรเลงแต่ละคนได้บรรเลงด้วยลีลาเฉพาะของตนในกรอบนั้นๆ โดยลีลาที่กล่าวมาก็หมายถึง "กลอน" หรือ "หนทาง" ต่างๆที่บรรเลงไปนั่นเอง Show
หลักการจัดแสดงดนตรีไทย ๑.๒ การจัดแสดงดนตรีไทยเพื่อขับกล่อมในงานพิธีมงคล เช่น งานวันเกิด งานมงคลสมรส งานเลี้ยงฉลอง หรือแสดงความยินดีในโอกาสต่างๆ เป็นต้น ให้เลือกใช้วงเครื่องสายไทย วงมโหรีบรรเลง ส่วนงานอวมบงคล เช่น งานฌาปนกิจศพ งานพระราชทานเพลิงศพ เป็นต้น ให้เลือกใช้วงปี่พาทย์นางหงส์ วงปี่พาทย์มอญ วงเครื่องสายปี่ชวา หรือวงบัวลอยบรรเลง เป็นต้น ๑.๓ การจัดแสดงดนตรีไทยประกอบการแสดง เช่น โขน หนังใหญ่ เป็นต้น ให้เลือกใช้วงปี่พาทย์ไม้แข็งมาบรรเลง หากบรรเลงประกอบการแสดงละครใน ละครนอก หุ่นกระบอก ระบำเบ็ดเตล็ดต่างๆ ให้เลือกใช้วงปี่พาทย์ไม้นวมมาบรรเลง และหากเป็นการบรรเลงประกอบการแสดงนาฏศิลป์พื้นเมือง ให้เลือกใช้วงดนตรีพื้นเมืองของภาคนั้นๆ มาบรรเลงประกอบการแสดง ทั้งนี้ การจัดการแสดงดนตรีจะเลือกใช้วงใดให้พิจารณาจากความเหมาะสมของสถานที่ ผู้ฟัง ผู้บรรเลง และเหตุการณ์เป็นสำคัญ ๒) การเลือกบทเพลง ในการบรรเลง หรือการแสดงดนตรีไทยในโอกาสต่างๆ นอกจากจะพิจารณาวงดนตรีให้ถูกต้องเหมาะสมแล้ว ยังจำเป็นต้องเลือกสรรบทเพลงที่จะใช้บรรเลงให้ถูกต้องเหมาะสมด้วย หลักการเลือกบทเพลง ๒.๑) การเลือกบทเพลงไทยมาประกอบในพิธี หรือ พระราชพิธี ที่เกี่ยวข้องกับพระสงฆ์ การบวงสรวงบูชาเทพเจ้า สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ครูบาอาจารย์ นิยมใช้บทเพลงประเภทเพลงหน้าพาทย์ หรือเพลงเรื่องมาบรรเลง ทั้งนี้ จะขึ้นอยู่กับพิธีการ หรือ พระราชพิธีนั้นๆด้วย ๒.๒) การเลือกบทเพลงไทยมาประกอบการแสดง เช่น โขน ละคร ระบำชุดต่างๆ เป็นต้น เพลงที่จะใช้บรรเลงประกอบ ได้แก่ เพลงอัตราจังหวะสองชั้น เพลงอัตราจังหวะชั้นเดียว เพลงตับ และเพลงหน้าพาทย์ประกอบกิริยาต่างๆ ทั้งนี้จะขึ้นอยู่กิริยาอาการและอารมณ์ของบทเพลง หากเป็นการบรรเลงประกอบการแสดงนาฏศิลป์พื้นมือง เพลงที่ใช้บรรเลงมักจะเป็นเพลงพื้นเมือง ที่มีจังหวะกระชับ เหมาะสมกับลีลาท่าทางของผู้ร่ายรำในแต่ละภาค ๒.๓) การเลือกบทเพลงไทยมาแสดงเพื่อความเพลิดเพลิน ส่วนใหญ่จะเลือกใช้เพลงประเภทเพลงโหมโรง ตามด้วยเพลงลักษณะต่างๆ ที่มีท่วงทำนอง ลีลา จังหวะที่ไพเราะ สนุกสนาน น่าฟัง และมักจบลงด้วยเพลงลา แต่หากเป็นการจัดการบรรเลงดนตรีไทยเพื่อคั่นระหว่างการแสดง เพลงที่ใช้บรรเลงอาจจะใช้เพลงประเภทเพลงอัตราจังหวะสองชั้น เพลงเกร็ด เพลงตับ หรือเพลงภาษาต่างๆ ทั้งนี้ จะขึ้นอยู่กับระยะเวลาการบรรเลงว่าต้องการให้มีระยะเวลาสั้น หรือยาวเพียงใด ๓) การเลือกและจัดเตรียมสถานที่ ในการเลือก หรือการจัดเตรียมสถานที่สำหรับจัดการแสดงดนตรี ควรพิจารณาองค์ประกอบต่างๆ ดังต่อไปนี้ หลักการเลือกและการจัดเตรียมสถานที่ ๓.๑) การจัดแสดงดนตรีไทยในพิธี หรือพระราชพิธี ที่เกี่ยวข้องกับพระสงฆ์ และการบวงสรวงบูชาเทพเจ้า สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ครูบาอาจารย์ สถานที่จัดแสดงควรอยู่ใกล้บริเวณที่ประกอบพิธี หรือ พระราชพิธี พื้นที่ต้องมีความกว้างขวางพอเหมาะกับขนาดของวงดนตรีที่ใช้บรรเลง และควรอยู่ในตำแหน่งที่ผู้ที่บรรเลงสามารถมองเห็นขั้นตอนการประกอบพิธี หรือพระราชพิธีได้อย่างชัดเจน เพื่อจะได้บรรเลงเพลงประกอบได้อย่างถูกต้องเหมาะสมกับขั้นตอนพิธี ๓.๒ การจัดแสดงดนตรีไทยเพื่อบรรเลงในงานมงคล ตำแหน่ง หรือสถานที่ที่จัดแสดงไม่ควรอยู่สูง หรือต่ำเกินไป แต่ควรอยู่ในจุดที่ผู้ฟังสามารถมองเห็นได้ยินเสียงการบรรเลงได้อย่างทั่วถึงและพื้นที่ต้องมีความกว้างขวางเหมาะสมกับขนาดของวงดนตรี หรือจำนวนผู้บรรเลงและผู้ขับร้อง ๓.๓) การจัดการแสดงดนตรีไทยประกอบการแสดง ไม่ว่าจะเป็นโขน ละคร ระบำชุดต่างๆ หรือ การแสดงนาฏศิลป์พื้นเมือง ตำแหน่งของวงดนตรีที่ใช้บรรเลงประกอบการแสดงควรอยู่ใกล้บริเวณที่ใช้แสดง อาจเป็นด้านข้างของเวที หรือลานแสดง และควรเป็นสถานที่ที่ผู้บรรเลง หรือผู้ขับร้องสามารถมองเห็นท่าทางและได้ยินเสียงของผู้แสดงอย่างชัดเจน เพื่อให้สามารถบรรเลงประกอบลีลาท่าทางได้อย่างสอดคล้องและเหมาะสม ๓.๔) การจัดแสดงดนตรีไทยเพื่อความเพลิดเพลิน โดยทั่วไปควรเลือกสถานที่ที่สะดวกกับการเดินทางทั้งของนักดนตรีและผู้ฟัง ทั้งนี้ ผู้ฟังจะต้องสามารถมองเห็นและได้ยินเสียงการบรรเลง หรือการร้องได้ชัดเจน พื้นที่ที่จัดการแสดงควรมีความกล้วางขวางเหมาะสมกับขนาดของวงดนตรีหรือจำนวนผู้บรรเลงและผู้ขับร้อง ทั้งนี้ การจัดเตรียมสถานที่สำหรับวงดนตรีทุกชนิด ควรจัดเครื่องขยายเสียบงและแสงสว่างใ้เพียงพอกับการบรรเลงและการขับร้อง เพื่อให้ผู้ฟังสามารถฟังเสียงได้อย่างไพเราะทั่วถึง ชัดเจน และควรจัดเตรียมเสื่อ พรม โต๊ะ และเก้าอี้ สำหรับวางเครื่องดนตรีและให้นักดนตรีได้นั่งอย่างสะดวกสบาย เพียงพอกับจำนวนผู้บรรเลงแลผู้ขับร้อง เพื่อที่จะได้สามารถบรรเลงหรือขับร้องได้อย่างสะดวก ๔) การเตรียมบุคลากร ก่อนการบรรเลง หรือจัดการแสดงดนตรีไทยในแต่ละครั้ง การเตรียมบุคลากรนับว่ามีความสำคัญมาก เพราะการบรรเลงจะประสบความสำเร็จ ได้รับความพึงพอใจจากผู้ฟัง หรือผู้ชมนั้นจำเป็รต้องมีการเตรียมบุคลากรในด้านต่างๆให้พร้อม โดยเฉพาะการเตรียมความพร้อมของบุคลากรอันเป็นสิ่งจำเป็นที่สุด เพราะการแสดงดนตรีเป็นการทำงานกลุ่ม ทุกคในวงดนตรีมีความสำคัญเสมอกันจะขาดคนใดคนหนึ่งไม่ได้ ดังนั้น ทุกคนในวงดนตรีจึงต้องใส่ใจ สร้างความพร้อมให้กับกลุ่มด้วยการมีวินัยในตนเอง ๕) การเตรียมอุปกรณ์เครื่องมือ ก่อนการบรรเลง หรือการแสดงทุกครั้ง ผู้บรรเลงควรตรวจสอบสภาพของเครื่องดนตรีที่ตนจะใช้บรรเลงว่ามีความพร้อมเพียงใด มีสิงใดบกพร่องเสียหาย หรือใกล้จะหมดสภาพหรือไม่ เมื่อตรวจสอบและพบบกพร่องใด ต้องรีบจัดการแก้ไข ปรับแต่ง หรือเปลี่ยนให้มีสภาพสมบูรณ์ ครบถ้วน พร้อมใช้ และมีคุณภาพเสียงที่สมบูรณ์ ครบถ้วน พร้อมใช้ และมีคุณภาพเสียงที่สมบูรณ์อยู่เสมอ ๖) การจัดรายการแสดง เป็นการกำหนดลำดับการบรรเลงดนตรีในแต่ละครั้งให้เป็นไปตามจุดประสงค์ที่ผู้จัดการแสดงต้องการ ผู้ที่มีหน้าที่รับผิดชอบเกี่ยวกับการบรรเลงดนตรีต้องพิจารณาจัดเตรียมบทเพลงที่จะใช้บรรเลง หรือขับร้องให้เหมาะสมกับลำดับขั้นตอนของพิธี หรือ พระราชพิธีอย่างเคร่งครัด เว้นแต่การบรรเลง หรือการแสดงดนตรีเพื่อความเพลิดเพลิน อาจจัดรายการบรรเลง หรือการขับร้องสลับตามความพอใจ หรือเหมาะสมกับวัยของผู้ชมและผู้ฟังได้ WINKWHITE หลักการบรรเลงเครื่องดนตรีไทยมีกี่ประเภทเครื่องดนตรีเป็นอุปกรณ์ที่ใช้เล่นประกอบการบรรเลง หรือขับร้องบทเพลงต่าง ๆ ทำให้เกิดความไพเราะขึ้น การเล่นหรือการบรรเลงเครื่องดนตรีสามารถบรรเลงได้ 2 รูปแบบ คือ การบรรเลงเดี่ยวและการบรรเลงหมู่ ซึ่งต้องอาศัยหลักการบรรเลงดนตรีและองค์ประกอบทางดนตรี ดังนี้
จุดมุ่งหมายของการบรรเลงเพลงเดี่ยวในดนตรีไทยมี 3 ประการคืออะไรบ้างการบรรเลงเดี่ยว มีความประสงค์อยู่ 3 ประการคือ 1. เพื่ออวดทาง คือ วิธีดำเนินทำนองของเครื่องดนตรีชนิดนั้นๆ 2. เพื่ออวดความแม่นยำ 3. เพื่ออวดฝีมือ
เครื่องดนตรีบรรเลงมีอะไรบ้าง1. จะเข้ จัดเป็นเครื่องดนตรีประเภทดำเนินทำนองจะใช้ดำเนินทำนองคลุกเคล้าไปกับระนาดเอกและซอด้วงบางโอกาส ... . 2. ซอสามสาย ... . 3. ซอด้วง ... . 4. ซออู้ ... . 5. ระนาดเอก ... . 6. ระนาดทุ้ม ... . 7. ฆ้องวงใหญ่ ... . 8. ฆ้องวงเล็ก. วงดนตรีไทยมีหลักๆ 3 วง ได้แก่วงอะไรบ้างประเภทของวงดนตรีไทย แบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ วงเครื่องสาย วงปี่พาทย์ วงมโหรี
|