เทือกเขาที่กั้นดินแดนทวีปเอเชียกับทวีปยุโรปมี 2 แนวเทือกเขาคือ

ทวีปยูเรเชีย เป็นมหาทวีปที่รวมเอาทวีปยุโรป กับทวีปเอเชียเข้าด้วยกัน โดยเส้นแบ่งของทวีปยุโรปกับเอเชียคือเทือกเขายูราล คำนี้ส่วนใหญ่จะใช้พูดถึงกับเรื่องในประวัติศาสตร์เมื่อครั้งโลกหลายร้อยล้านปีที่ทวีปยุโรปกับทวีปเอเชียยังติดกัน ทวีปนี้ขยายตัวมาจากมหาทวีปพันเจีย โดยมีทวีปต่าง ๆ ที่แยกตัวออกมาคือ อเมริกาเหนือ อเมริกาใต้ ทวีปยูเรเชีย เกาะอินเดีย ออสเตรเลีย และขั้วโลกใต้ โดยที่ทวีปยูเรเชียนั้น ในปัจจุบันเรามักจะเรียกว่า ทวีปยุโรป และ ทวีปเอเชีย มากกว่าที่จะเรียกว่า ยูเรเชีย สาเหตุหนึ่งเนื่องมาจากที่ การเรียกอย่างนี้จะทำให้เกิดการสับสนว่าเป็น ทวีปใดกันแน่ ทั้งวัฒนธรรม การเมือง ประเพณี ภูมิศาสตร์ ภูมิอากาศ วิถีชีวิต อาหารการกิน ยังแตกต่างกันด้วย
นอกจากเราจะยังพูดถึงโลกล้านปีแล้ว การที่ทวีปเอเชียและทวีปยุโรป ติดกันตรงพรมแดนของประเทศจีน-ประเทศรัสเซีย เป็นต้น เป็นเสมือนเกาะใหญ่ และการคมนาคม ประวัติศาสตร์ยังคล้ายคลึงกันอีกด้วย เราจึงยังจะคงเรียกอยู่

ทวีปยุโรป

ทวีปยุโรป เป็นทวีปที่อยู่บนผืนแผ่นดินเดียวกับทวีปเอเชีย มีลักษณะคล้ายกับเป็นคาบสมุทรใหญ่ของทวีปเอเชียว จึงมีผู้เรียกทวีปยุโรป และเอเชียรวมกันว่า “ยูเรเซีย” พรมแดนธรรมชาติที่ใช้เป็นแนวแบ่งทวีปยุโรปกับทวีเอเชียออกจากกัน คือ แนว เทือกเขาอูราลและแม่น้ำอูราล

ที่ตั้ง ทวีปยุโรปตั้งอยู่ระหว่างละติจูดประมาณ 36 องศาเหนือ ถึง 71 องศาเหนือ และลองจิจูดประมาณ 9 องศาตะวันตก ถึง ลองจิจูดประมาณ 66 องศาตะวันออก กล่าวคือ ทวีปยุโรป มีพื้นที่ทั้งหมดอยู่เหนือเส้นทรอปิกออฟแคนเซอร์ (ละติจูดที่ 23 ½ องศาเหนือ) ซึ่งอยู่ในเขตอากาศอบอุ่นเหนือเกือบทั้งหมดยกเว้นตอนเหนือสุดของทวีปเท่านั้นที่อยู่ในเขตอากาศหนาวเหนือ

ขนาด ทวีปยุโรป มีพื้นที่ประมาณ 10 ล้านตารางกิโลเมตร มีขนาดใหญ่เป็นลำดับที่ 6 ของโลก รองจากทวีปเอเชีย แอฟริกา อเมริกาเหนือ อเมริกาใต้ แอนตาร์กติกา แต่ใหญ่กว่าออสเตรเลีย

ลักษณะการเมืองการปกครองของทวีปยุโรป

ระบอบการปกครองของทวีปยุโรป จะเห็นได้เด่นชัดอยู่ 2 ระบอบคือ

1. ระบอบประชาธิปไตย ใช้กันทางแถบยุโรปเหนือ ยุโรปใต้ ยุโรปกลาง แบ่งออกเป็น 2 รูปแบบ คือ

1.1 แบบมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข ได้แก่ สหราชอาณาจักร สเปน สวีเดน นอร์เวย์ เนเธอร์แลนด์ เบลเยียม เดนมาร์ก

1.2 แบบที่มีประธานาธิบดีเป็นประมุข ได้แก่ ฝรั่งเศส เยอรมนี ไอซ์แลนด์ กรีซ อิตาลี โปรตุเกส ออสเตรีย สวิตเซอร์แลนด์ เป็นต้น

2. ระบบคอมมิวนิสต์ ใช้กันในกลุ่มประเทศยุโรปตะวันออก เช่น รัสเซีย

บทบาทของทวีปยุโรปและความสัมพันธ์กับประเทศไทย

1. ด้านการค้าขาย มีการซื้อขายสินค้าซึ่งกันและกันตลอดมา

2. ความสัมพันธ์ด้านการทูต ซึ่งเคยมีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา เช่น ประเทศ สหราชอาณาจักร ฝรั่งเศส เนเธอร์แลนด์ เยอรมนี

3. ความสันพันธ์ด้านการให้ความช่วยเหลือ ประเทศไทยได้รับเงินสนับสนุนจากรัฐบาลสวีเดนและนอร์เวย์

4. ความสัมพันธ์ระหว่างสถาบันพระมหากษัตริย์ เช่น สหราชอาณาจักร สเปน สวีเดน นอร์เวย์ เดนมาร์ก เบลเยี่ยม เนเธอร์แลนด์ ด้านอื่น ๆ เช่น กีฬา การศึกษา การส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม ตลอดจนการท่องเที่ยว

วิดีโอ YouTube

ลักษณะทั่วไปของทวีปยุโรป

ลักษณะทั่วไป
ทวีปยุโรปเป็นทวีปที่มีขนาดเล็กรองจากทวีปออสเตรเลีย ซึ่งมีขนาดเล็กที่สุด
พื้นดินของทวีปยุโรปติดต่อเป็นผืนเดียวกันกับทวีปเอเชีย จึงมีผู้เรียกทวีปทั้งสองนี้ว่า ยูเรเชีย

เส้นกั้นพรมแดนธรรมชาติได้แก่ เทือกเขาอูราล แม่น้ำอูราล ทะเลสาบ แคสเปียน เทือกเขาคอเคซัส
ที่ตั้ง ทวีปยุโรปตั้งอยู่ทางซีกโลกเหนือ ระหว่างละติจูดที่ 36 - 71 องศาเหนือ และลองจิจูดที่ 66 องศาตะวันออก - 9 องศาตะวันตก
ทิศเหนือ ติดต่อกับมหาสมุทรอาร์กติก
ทิศตะวันออก ติดต่อกับทวีปเอเชีย
ทิศตะวันตก ติดต่อกับมหาสมุทรแอตแลนติก
ทิศใต้ ติดต่อกับทะเลสาบแคสเปียน เทือกเขาคอเคซัส ทะเลแดง ทะเลเมดิเตอร์เรเนียน

ภูมิภาคของทวีปยุโรป

ทวีปยุโรป แบ่งออกเป็น 4 ภูมิภาค ดังนี้
1. ยุโรปเหนือ ได้แก่เดนมาร์ก ฟินแลนด์ ไอซ์แลนด์ ไอร์แลนด์ นอร์เวย์ สวีเดน เอสโตเนีย ลัตเวีย ลิทัวเนีย
2. ยุโรปตะวันตก ได้แก่ออสเตรีย เบลเยียม ฝรั่งเศส เยอรมนี ลักเซมเบิร์ก เนเธอร์แลนด์ สวิตเซอร์แลนด์ และสหราชอาณาจักร
3. ยุโรปใต้ ได้แก่แอลเบเนีย กรีซ อิตาลี มอลตา โปรตุเกส สเปน
4. ยุโรปตะวันออก ได้แก่บัลแกเรีย สาธารณรัฐเช็ก สาธารณรัฐสโลวัก ฮังการี โปแลนด์ และโรมาเนีย
รัฐอิสระอีก 5 รัฐ คือ

ซานมารีโน อยู่ในเขตประเทศอิตาลี ด้านทะเลอาเดรียติก
อันดอร์ร่า อยู่ระหว่างพรมแดนประเทศฝรั่งเศสและสเปน
นครรัฐวาติกัน ในกรุงโรม ประเทศอิตาลี
โมนาโก ในเขตฝรั่งเศสบริเวณชายฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียน
ลิกเตนสไตน์ อยู่ระหว่างพรมแดนสวิตเซอร์แลนด์

ลักษณะภูมิประเทศ

ลักษณะภูมิประเทศของทวีปยุโรป สามารถแบ่งได้เป็น 4 เขต คือ
1. เขตหินเก่าทางภาคตะวันตกเฉียงเหนือ
ประกอบด้วยเทือกเขาที่มีอายุเก่าแก่ซึ่งถูกธารน้ำแข็งกัดเซาะจนสึกกร่อน และพังทลายจนกลายเป็นที่ราบสูง ทำให้มี ชายฝั่งทะเลเว้าแหว่งมาก เรียกว่า ฟยอร์ด ( Fjord ) เทือกเขาหินเก่าที่สำคัญ คือ

1.1 เทือกเขาเชอเลน ในคาบสมุทรสแกนดิเนเวีย
1.2 เทือกเขาแกรมเพียน ในสกอตแลนด์

2. เขตที่ราบใหญ่ภาคกลาง
เป็นเขตที่ราบใหญ่ที่สุดของทวีปยุโรปมีประชากรอาศัยอยู่หนาแน่นมากที่สุด ได้แก่ที่ราบด้านตะวันตกของประเทศ
ฝรั่งเศส เบลเยียม เนเธอร์แลนด์ เดนมาร์ก ที่ราบภาคเหนือของเยอรมนี โปแลนด์ ที่ราบบริเวณตอนใต้ของสหราชอาณาจักร
เป็นเขตที่มีความสำคัญมากทางด้านเศรษฐกิจ มีดินอุดมสมบูรณ์เหมาะแก่การเพาะปลูก มีแม่น้ำสำคัญไหลผ่านหลายสาย
ได้แก่ แม่น้ำลัวร์ แม่น้ำเซน แม่น้ำไรน์ แม่น้ำเอลเบ บริเวณแม่น้ำรูห์ในเขตประเทศเยอรมนีเป็นแหล่งถ่านหิน ที่สำคัญของยุโรป
ที่ราบริมทะเลบอลติกในประเทศนอร์เวย์ สวีเดน ฟินแลนด์ ประกอบด้วยหินเปลือกโลกที่มีอายุเก่าแก่ที่สุด เรียกว่า บอลติกชิลด์ ( Baltic Shield )
3. เขตที่ราบสูงภาคกลาง
เป็นที่ราบสูงและเนินเขาเตี้ยๆ เกิดจากการ สึกกร่อนพังทลาย ได้แก่
เมเซต้า ที่ราบสูงในภาคกลางของคาบสมุทรไอบีเรีย
มัสซิฟ ซองตรัล ( Massif Central ) ที่ราบสูงตอนกลางของประเทศฝรั่งเศส
ป่าดำ ( Black Forest ) ที่ราบสูงตอนกลาง และภาคใต้ของประเทศเยอรมนี
โบฮีเมีย ( Bohemia ) ที่ราบสูงระหว่างพรมแดนประเทศเยอรมนี สาธารณรัฐ เช็กและสาธารณรัฐสโลวัก
4. เขตภูเขาหินใหม่ทางภาคใต้
เกิดจาการโก่งตัวของผิวโลก ได้แก่
เทือกเขาพีเรนีส ซึ่งเป็นพรมแดนระหว่างประเทศฝรั่งเศสและประเทศสเปน
เทือกเขาแอลป์ ทอดแนวจากตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศฝรั่งเศส ผ่านเข้าไปในประเทศสวิตเซอร์แลนด์ อิตาลี ยอดเขาสำคัญของเทือกนี้ คือ มองบลังค์
เทือกเขาแอปเพนไนน์ ในคาบสมุทรอิตาลี
เทือกเขาไดนาริกแอลป์ ในคาบสมุทรบอลข่าน
เทือกเขาคอเคซัส อยู่ระหว่างทะเลดำ และทะเลสาบแคสเปียนมียอดเขา สูงที่สุดในโลก คือ เอลบรูซ ( Elbrus )

ลักษณะภูมิอากาศ

เรื่อง ลักษณะภูมิอากาศของทวีปยุโรป
ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อลักษณะภูมิอากาศของทวีปยุโรป ได้แก่
1. ปัจจัยด้านที่ตั้ง เนื้อที่ส่วนใหญ่ของทวีปยุโรปจะอยู่ในเขตอากาศอบอุ่น และบางส่วนจะอยู่ในเขตอากาศหนาว ไม่มีส่วนใดอยู่ในเขตอากาศร้อนเลย
2.ปัจจัยด้านลักษณะภูมิประเทศและอิทธิพลจากทะเล ทวีปยุโรปเป็นทวีปที่มีฝั่งทะเลยาวมาก เทือกเขาส่วนใหญ่ วางตัวแนวตะวันออก - ตะวันตก ไม่เป็นอุปสรรคในการขวางกั้นทิศทางลม ทำให้ทวีปยุโรปได้รับอิทธิพลจากทะเลอย่างทั่วถึง จึงเป็นทวีปเดียวที่ไม่มีอากาศแห้งแล้งแบบทะเลทราย เขตแห้งแล้งที่สุดในทวีปยุโรป คือ ทุ่งหญ้ากึ่งทะเลทราย บริเวซณตอนเหนือของทะเลดำ 3.ปัจจัยด้านลมประจำ ลมประจำตะวันตก พัดมาจากมหาสมุทร แอตแลนติก เข้าสู่ทวีปยุโรปตลอดปี มีผลทำให้ทวีปยุโรปมีลักษณะอากาศชุ่มชื้น
4.ปัจจัยด้านกระแสน้ำ กระแสน้ำอุ่นแอตแลนติกเหนือ ไหลเลียบฝั่งด้านตะวันตกของทวีป มีอิทธิพลต่ออุณหภูมิบนพื้นทวีปยุโรป

ลักษณะภูมิอากาศของทวีปยุโรป
แบ่งออกเป็น 7 เขตคือ
1.ลักษณะอากาศแบบทุนดรา ( Tundra Climate )
เป็นเขตที่มีอากาศหนาวจัดมากในฤดูหนาว เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ลักษณะอากาศแบบขั้วโลก ( Arctic Climate ) เป็นเขตที่มีอากาศหนาวจัดยาวนาน
พืชพรรณธรรมชาติ ได้แก่ มอส ตะไคร่น้ำ สาหร่าย เขตอากาศนี้ได้แก่ชายฝั่งภาคเหนือของคาบสมุทรสแกนดิเนเวีย และชายฝั่งมหาสมุทรอาร์กติก
2.ลักษณะอากาศแบบไทกา ( Taiga Climate )
เป็นบริเวณที่มีอากาศ หนาวเย็น เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ลักษณะอากาศแบบกึ่งขั้วโลก ( Subarctic Climate ) มีฤดูร้อนยาวนานมากกว่าเขตอากาศแบบทุนดรา
พืชพรรณธรรมชาติเป็นป่าสน หรือป่าไทกา ได้แก่บริเวณประเทศนอร์เวย์ สวีเดน ฟินแลนด์
3.ลักษณะอากาศแบบภาคพื้นสมุทรชายฝั่งตะวันตก ( Marine Westcoast Climate )
มีลักษณะอากาศอบอุ่นชุ่มชื้น มีฝนตกสม่ำเสมอตลอดปี คือบริเวณชายฝั่งตะวันตกของทวีปยุโรป ได้แก่ประเทศสหราชอาณาจักร ฝรั่งเศส เนเธอร์แลนด์ เบลเยียม และตอนเหนือของประเทศเยอรมนี
พืชพรรณธรรมชาติเป็นป่าไม้ผลัดใบผสมกับป่าสน
4.ลักษณะภูมิอากาศแบบอบอุ่นชื้นภาคพื้นทวีป ( Humid Continental Climate )
ได้แก่บริเวณตอนกลางของยุโรป ภาคกลางและภาคใต้ของรัสเซีย
พืชพรรณธรรมชาติเป็นป่าไม้ผลัดใบผสมกับป่าสน
5. ลักษณะอากาศแบบชื้นกึ่งร้อน ( Humid Subtropic Climate )
ได้แก่บริเวณตะวันออกเฉียงใต้ของทวีป ตอนเหนือและตอนกลางของคาบสมุทรบอลข่าน ฤดูร้อนมีอากาศร้อนจัด ได้รับอิทธิพลจากทะเล จึงทำให้มีฝนตกชุกตลอดปี ไม่มีฤดูแล้งที่เด่นชัด
6.ลักษณะอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน ( Mediteranean Climate )
มีอากาศอบอุ่น ฝนตกชุกในฤดูหนาว ฤดูร้อนอากาศร้อนจัด เพราะได้รับอิทธิพลจากลมประจำตะวันตก
พืชพรรณธรรมชาติที่สำคัญคือ คอร์ก โอ๊ค ไม้พุ่มมีหนาม ส้ม องุ่น มะกอก มะนาว ได้แก่บริเวณคาบสมุทรอิตาลี ภาคใต้ของสเปน ฝรั่งเศส
7.ลักษณะอากาศแบบทุ่งหญ้ากึ่งทะเลทรายเขตอบอุ่น
ได้แก่ตอนเหนือของทะเลดำ ซึ่งเป็นแหล่งดินดี เป็นเขตปลูกข้าวสาลี พืชพรรณธรรมชาติเป็นทุ่งหญ้าสเตปป์ (Steppe)

Ref : http://www.geocities.com/swerapan/europe.htm#eu1 09/08/2007