แผล “ร้อนใน” ที่ทำให้แสบทุกครั้งที่รับประทานอาหาร หรือแม้กระทั่งอยู่เฉยๆ ก็รู้สึกทรมาน เป็นแผลที่หลายคนน่าจะเคยเป็นกันมาบ้าง และรับรู้ถึงความทรมายของเจ้าแผลในปากนี้ได้เป็นอย่างดี บางคนเป็นบ่อย บางคนก็ไม่ค่อยเป็น สาเหตุของแผลร้อนในคืออะไร แล้วต้องทำอย่างไรถึงจะหายเร็วๆ มาดูวิธีกัน Show สาเหตุของแผลร้อนในแผลร้อนใน (Aphthous Ulcers) หรือแผลในปาก (Mouth Ulcers) เป็นอาการที่เยื่อบุอ่อนภายในช่องปากอักเสบ บางครั้งอาจเป็นแผลอักเสบที่ค่อนข้างลึก บริเวณที่เกิดแผลสามารถพบเห็นได้ทั่วช่องปาก ไม่ว่าจะเป็นกระพุ้งแก้ม เพดานปาก เหงือก ลิ้น ฯลฯ มีสาเหตุได้หลายอย่าง เช่น
วิธีแก้แผลร้อนในให้หายเร็วๆ
ยังไม่มีรายงานการแพทย์ใดๆ ยืนยันได้ว่า การรับประทานยาขม จะช่วยรักษาแผลร้อนในได้ และเมื่อมีแผลร้อนใน หรือแผลที่อักเสบบริเวณริมฝีปาก ไม่ควรใช้เยนเชี่ยน ไวโอเล็ตทา (Gentian Violet หรือยาม่วง) เพราะจะทำให้ริมฝีปากแตกแห้งมากขึ้น และแผลยิ่งแตกมากขึ้นไปด้วย รองศาสตราจารย์ทันตแพทย์หญิง กฤษณา อิฐรัตน์ อะไรคือสาเหตุของการเกิดแผลในปากสาเหตุของแผลในช่องปาก มีทั้งที่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดและที่ไม่ทราบสาเหตุ แต่อาจมีปัจจัยชักนำหรือปัจจัยร่วม ในการเกิดแผลแผลที่มีสาเหตุที่แน่ชัดได้แก่ แผลที่เกิดจากการระคายเคืองหรือได้รับภยันตราย แผลที่เกิดจากการติดเชื้อเป็นต้น ส่วนแผลที่ไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดนั้น อาจจะพบมีปัจจัยชักนำหรือปัจจัยร่วมด้วยได้แก่ ความเครียดความวิตกกังวล นอกจากนี้โรคทางระบบของร่างกายบางโรค จะมีอาการแสดงในช่องปากร่วมด้วย ได้แก่โรคผิวหนังโรคทางเดินอาหารและโรคของระบบภูมิคุ้มกัน แผลในช่องปากจะมีลักษณะอาการและความรุนแรงแตกต่างกันไป บางชนิดเป็นไม่นานก็หายบางชนิดจะเป็นแบบเป็นๆ หายๆเกิดซ้ำใหม่บ่อยๆหรืออาจจะเป็นแบบแผลเรื้อรังมีอาการเจ็บมากน้อยแตกต่างกันขึ้นกับสาเหตุ แผลในช่องปากที่พบได้บ่อยมีอะไรบ้างที่พบได้บ่อยได้แก่แผลที่เกิดจากการระคายเคือง หรือได้รับภยันตราย แผลร้อนใน แผลติดเชื้อ แผลติดเชื้อแผลไลเคนพลานัส ซึ่งจะมีอาการปวดแสบปวดร้อน รับประทานอาหารไม่ได้ทำให้ต้องมาพบทันตแพทย์ แผลที่กล่าวมาแล้วนั้นมีสาเหตุลักษณะอาการและการรักษาอย่างไร
การที่แผลติดเชื้อรามีลักษณะแตกต่างกันคือ 4 รูปแบบในการให้การรักษาแตกต่างกันหรือไม่การให้การรักษาการติดเชื้อราแคนดิดา ไม่ว่าจะเป็นรูปแบบไหน จำเป็นจะต้องให้ยาต้านเชื้อรา ซึ่งมีทั้งที่เป็นแบบยาน้ำอมกลั้วในปากให้ทั่ว หรือยาชนิดเม็ดใช้อมให้ฟู่ในช่องปาก หรือเป็นยารับประทาน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความรุนแรง ซึ่งทันตแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาว่า ควรใช้ในรูปแบบใด รวมทั้งการใช้น้ำยาอมบ้วนปากร่วมด้วย ในกรณีที่ใส่ฟันปลอมจำเป็นต้องกำจัดเชื้อราที่ฟันปลอมด้วย โดยต้องถอดฟันปลอมออกแช่น้ำยาฆ่าเชื้อ ร่วมด้วยการใช้ยาต้านเชื้อราให้ผลดี โดยทั่วไปแล้วควรจะหายเป็นปกติภายในสองสัปดาห์ นอกจากแผลชนิดต่างๆ ที่กล่าวแล้วมีแผลในปากชนิดอื่นอีกหรือไม่แผลในปากอีกชนิดหนึ่งซึ่งพบได้ค่อนข้างบ่อย มักพบในผู้ใหญ่วัยกลางคนเป็นส่วนใหญ่ เรียกว่าไลเคน พลานัสซึ่งจะมีอาการปวดแสบปวดร้อน เจ็บในปาก ทำให้รับประทานอาหารโดยเฉพาะพวกรสจัดรสเผ็ดไม่ได้ เป็นเรื้อรัง แผลชนิดนี้จะมีลักษณะเป็นรอยอักเสบแดงและล้อมรอบด้วยเส้นลายขาวๆตรงกลาง เป็นแผลสีเหลืองปนเทา พบที่บริเวณกระพุงแก้มบริเวณฟันกราม หลังที่รอยต่อระหว่างเหงือกและกระพุ้งแก้ม ที่ด้านข้างของลิ้นเพดานเหงือก สาเหตุของแผลชนิดนี้ไม่ทราบแน่ชัด แต่พบว่าการใช้ยาบางชนิด เช่น ยาใช้รักษาความดันโลหิตสูงบางตัว มีผลทำให้เกิดรอยโรคนี้ได้ นอกจากนี้พบว่าความเครียดความวิตกกังวลมีความเกี่ยวข้องกับการเกิดแผลชนิดนี้ และมีความรุนแรงมากขึ้นได้ ไลเคนพลานัส เป็นโรคผิวหนังชนิดหนึ่งซึ่งจะมีรอยโรคทั้งที่ผิวหนังและในช่องปาก หรืออาจจะพบเฉพาะที่ใดที่หนึ่งเพียงแห่งเดียวก็ได้ ในผู้ป่วยเอดส์พบว่ามีแผลในช่องปากเรื้อรังอยากทราบว่าเป็นแผลชนิดใดส่วนใหญ่ที่พบมักจะเป็นแผลติดเชื้อ โดยเฉพาะอย่างยิ่งแผลติดเชื้อราแคนดิดา แผลติดเชื้อไวรัสเฮอร์ปีส์ ซิมเพล็กซ์ รวมถึงเชื้อแบคทีเรียพบได้บ่อย ทั้งนี้เนื่องจากผู้ป่วยเอดส์ระบบภูมิคุ้มกันบกพร่อง ความต้านทานของร่างกายลดน้อยลงมาก ดังนั้นจึงเกิดการติดเชื้อได้ง่ายและค่อนข้างรุนแรงมากกว่าในคนปกติ การตอบสนองต่อการรักษาก็น้อยกว่า มักจะเป็นนานเรื้อรังหรือรักษาหายแล้วก็กลับมาเป็นใหม่อีก แผลในช่องปากมีอันตรายมากน้อยเพียงใดและมีข้อแนะนำเกี่ยวกับแผลในช่องปากอย่างไรโดยทั่วไปแล้วแผลในช่องปากสามารถรักษาให้หายขาดได้ ไม่เป็นอันตรายถึงแก่ชีวิต เพียงแต่ทำให้เกิดอาการเจ็บปวดแสบปวดร้อน มีผลทำให้รับประทานอาหารไม่ได้ ซึ่งถ้าได้รับการตรวจวินิจฉัยที่ถูกต้องและการรักษาที่เหมาะสม ก็จะหายได้เป็นปกติ เนื่องจากแผลในช่องปาก มีสาเหตุได้หลายประการ การกำจัดสาเหตุ ถือว่าเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งแผลที่เกิดจากการระคายเคืองเฉพาะที่ ดังนั้นเมื่อมีความผิดปกติเกิดขึ้นควรจะพบทันตแพทย์เพื่อการตรวจวินิจฉัย และรับการรักษาตั้งแต่ระยะแรก แผลในช่องปากที่เป็นอันตรายถึงชีวิตได้ก็คือมะเร็งในช่องปาก ซึ่งส่วนใหญ่ถ้าหากได้รับการตรวจพบตั้งแต่ระยะเริ่มแรก ก็สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่ถ้าปล่อยไว้จนแผลนั้นลุกลามมากขึ้นทำให้การรักษายุ่งยาก และบางครั้งสายเกินไปที่จะให้การรักษาได้ มะเร็งในช่องปากบางชนิด เริ่มจากการเป็นแผลจากการระคายเคือง แต่ไม่ได้รับการกำจัดสาเหต ุและการรักษาปล่อยไว้จนกลายเป็นเนื้อร้าย มะเร็งในระยะแรกอาจไม่มีอาการเจ็บ ทำให้ผู้ป่วยละเลย ดังนั้นเมื่อมีความผิดปกติเกิดขึ้น ควรจะรีบพบทันตแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัย การดูแลสุขภาพในช่องปากให้ดีอยู่เสมอเป็นสิ่งสำคัญ การพบทันตแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพในช่องปากอย่างน้อยปีละ 1-2 ครั้ง เป็นเรื่องจำเป็นซึ่งจะช่วยให้ตรวจพบการเปลี่ยนแปลงหรือความผิดปกติได้ เป็นแผลในปากเป็นโรคอะไรเกิดจากโรคและสุขภาวะ แผลในปากอาจเป็นสัญญาณหรืออาการของโรค เช่น โรคเบาหวาน โรคเซลิแอค(Celiac disease) หรือโรคแพ้กลูเตน โรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง โรคเบเซ็ท (Behcet's disease) หรือโรคหลอดเลือดอักเสบ ระบบภูมิคุ้มกันทำงานบกพร่อง โรคมะเร็งช่องปาก เป็นต้น
เป็นแผลในช่องปากเกิดจากอะไรร้อนใน คือแผลเปิดภายในช่องปากเกิดจากการแตกของเยื่อเมือก ซึ่งเกิดขึ้นได้กับทุกเพศทุกวัย โดยมีหลายปัจจัยที่ก่อให้เกิดอาการร้อนในขึ้น เช่น ขาดวิตามินบี 12 และธาตุเหล็ก ระบบภูมิคุ้มกันบกพร่อง
แผลในปากใช้อะไรวิธีดูแลช่องปากเมื่อมีแผล
ควรใช้น้ำเกลือบ้วนปาก วันละ 2-3 ครั้ง หรือน้ำอุ่นผสมเบกกิ้งโซดา อมน้ำแข็งก้อนเล็ก หรือดื่มน้ำเย็นเพื่อบรรเทาอาการปวด หมั่นทายาบริเวณแผลเป็นประจำ รักษาด้วยสมุนไพร เช่น ชาคาโมมายล์ มดยอบ และรากชะเอมเทศ
แผลที่กระพุ้งแก้ม กี่วันหายโดยทั่วไปแล้ว แผลในปากจะสามารถหายไปได้เองภายใน 1-2 สัปดาห์โดยไม่ต้องรักษา อย่างไรก็ตาม อาจบรรเทาอาการของแผลในปากได้ โดยปฏิบัติตามคำแนะนำ ดังนี้ ล้างปากโดยใช้น้ำเกลือและเบกกิ้งโซดา หรือใช้น้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของสเตียรอยด์ เพื่อช่วยลดอาการปวดและบวม
|