วิธีเปลี่ยนตัวเองเพื่อใครสักคน

ทุกการเติบโตอาจต้องทิ้งบางสิ่ง เปลี่ยนเเปลงบางอย่างเป็นคนใหม่ที่ไม่ใช่เราคนเดิม เเละความสัมพันธ์ที่เคยมีก็อาจสูญหายไปตามกาลเวลา

คนส่วนใหญ่มักเชื่อว่าการที่จะสร้างเเละรักษาความสัมพันธ์ไว้ได้นั้น คือใครคนใดคนหนึ่งหรือทุกคนที่อยู่ในความสัมพันธ์ ต้องละทิ้งบางสิ่งหรือเปลี่ยนเเปลงตัวเองเพื่อรักษาความสัมพันธ์นั้นไว้ เเต่สุดท้ายเเล้วมันก็กลับไม่เป็นไปอย่างที่คิด เมื่อเราต้องเติบโตขึ้น อะไรที่เคยเป็นมันก็ไม่เหมือนเดิม บางสิ่งที่เคยมีก็อาจหล่นหายไป

เติบโตเเต่ไม่เปลี่ยนเเปลง

กว่าจะเติบโตได้ก็ต้องพบกับความเปลี่ยนเเปลงเป็นธรรมดา เเต่การที่เราจะเปลี่ยนเเปลงตัวเองเพื่อรักษาความสัมพันธ์ให้มั่นคงและยั่งยืน ถึงบางครั้งอาจจำเป็นต้องทิ้งสิ่งหนึ่งเพื่อสิ่งหนึ่ง เเต่ก็ต้องไม่ยอมให้ใครมาละเมิดสิทธิและค่านิยมของเรา เพราะสิ่งเหล่านี้เป็นตัวกำหนดความเป็นเรา เมื่อเราไม่ชอบที่จะเปลี่ยนตัวเองเพื่อใครก็อย่าให้ใครมาเปลี่ยนตัวเขาเพียงเพราะเเค่ต้องการให้ตัวเราพอใจ เเต่ถ้าจะเปลี่ยนตัวเองเพื่อให้เป็นคนที่ดีขึ้นก็คงจะเป็นทางเลือกที่ดีกว่า

เติบโตจากความสัมพันธ์

ความสัมพันธ์ไม่ใช่สิ่งที่มั่นคงเเละไม่เปลี่ยนเเปลง เเละการเติบโตของเเต่ละคนก็ไม่เหมือนกัน ถ้าเรารู้สึกว่าในความสัมพันธ์นี้เราต้องเปลี่ยนเเปลงบางสิ่งอยู่ตลอด จนมันอาจเปลี่ยนตัวเราไปเลยมันก็คงจะไม่ดีต่อตัวเราเเน่ๆ เราต้องเรียนรู้จากสถานการณ์ที่ผ่านมาว่าความสัมพันธ์ที่เรามีอยู่นี้ควรปรับปรุงตรงไหนเพื่อให้เข้าใจซึ่งกันเเละกัน เเละเพื่อให้ตัวเราได้เติบโตจากความสัมพันธ์นั้น

เติบโตไปพร้อมกับใครสักคน

พื้นฐานของความสัมพันธ์ที่ดี ต้องเป็นความรักที่มีสติที่สามารถเคารพและรักอีกฝ่ายในแบบที่เขาเป็นได้ โดยไม่เคยต้องการให้พวกเขาเปลี่ยนแปลงตัวเอง เพราะคนเราไม่ใช่จิ๊กซอว์ ไม่ได้มีหน้าที่ที่จะต้องต่อเข้ากันได้อย่างลงตัว เเละความสัมพันธ์คือการสร้าง เติบโต และก้าวไปข้างหน้าด้วยกัน ไม่ใช่การบังคับให้ใครหยุดความเป็นตัวของตัวเอง เเละอย่าลืมส่งเสริมคนข้างๆ เราด้วย จะได้เติบโตไปพร้อมกัน

1. หาเครื่องเตือนใจ

หลายครั้งหลายหนที่เราเปลี่ยนแปลงตัวเองไม่สำเร็จ ก็เพราะเราขาดเครื่องเตือนใจที่มีประสิทธิภาพมากพอค่ะ เพราะส่วนใหญ่แล้วเราจะใช้วิธีบังคับตัวเองให้เปลี่ยนพฤติกรรม ไม่ว่าจะเป็น เธอต้องคุมอาหารสิถึงจะผอม กินคลีนให้หนัก วิ่งให้มาก เข้าฟิตเนสให้บ่อย เพื่อความผอมของเรา แล้วผลก็คือ ไปจบที่ร้านชาบูและหมูกระทะ นั่นก็เพราะเราเองมักจะใจดีกับตัวเองค่ะ เช่น วันนี้วิ่งเยอะแล้วหมูกระทะหน่อยนึงไม่เป็นไรน่า กินคลีนมาทั้งสัปดาห์ ชาไข่มุกหน่อยไม่เป็นไรน่า นี่แหละค่ะการเปลี่ยนแปลงตัวเองที่ไม่สำเร็จ เพราะฉะนั้น นักจิตวิทยาเลยแนะนำให้หาเครื่องเตือนใจที่มีประสิทธิภาพ คือ เตือนจริง ต้องทำจริง ไม่ทำโดนลงโทษ เครื่องเตือนใจนั้นคือคนที่มีอิทธิพลกับชีวิตเรานั่นเอง ไม่ว่าจะเป็นคุณพ่อ คุณแม่ ที่ถ้าเราไม่ยอมเปลี่ยนแปลงตัวเอง ท่านก็จะลงโทษด้วยการบ่น บ่นเช้า บ่นเย็น บ่นทุกครั้งที่เจอหน้า จนเราต้อง เปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อให้ท่านเลิกบ่น หรือแฟนที่เมื่อเราตกลงกับแฟนว่าเราจะเปลี่ยนแปลงตัวเองนะ หากเราทำได้แฟนก็จะให้รางวัลเป็นคำชม เป็นของขวัญ เป็นอะไรก็ตามที่เราชื่นใจ แต่ถ้าไม่ทำก็จะงอนจนเรายอมเปลี่ยนพฤติกรรมในที่สุด ซึ่งการให้บุคคลสำคัญในชีวิตเป็นคนคอยเตือนให้เราทำตามเป้าหมายของเรามีข้อดีมาก ๆ ตรงที่เขาจะมุ่งมั่นกับการเตือน และคอยจับตามองผลของการเปลี่ยนแปลงของเราอยู่เสมอ เพราะฉะนั้นแล้วเราไม่ต้องห่วงเลยค่ะว่าเราจะเปลี่ยนแปลงตัวเองไม่สำเร็จ

2. คิดจะทำก็ลงมือทำเลย

อีกเหตุผลที่เราเปลี่ยนแปลงตัวเองไม่สำเร็จ ก็เพราะมัวแต่รอฤกษ์ รอยาม เช่น ปีใหม่จะเริ่มเก็บเงินแล้วนะ เดือนหน้าจะลดน้ำหนักจริงจังซะที แล้วก็จะเกิดปรากฏการณ์สากล ที่เรียกว่า “พรุ่งนี้เริ่มใหม่” แล้วพรุ่งนี้ก็ไม่มาถึงสักที นักจิตวิทยาเลยแนะนำว่า “คิดจะทำก็ทำเลยจ้า” นอกจากนั้นแล้วการเปลี่ยนแปลงตัวเองที่ดีต้องมีแบบแผนนะคะ ถึงจะสำเร็จได้ตามเป้าหมายที่วางไว้ค่ะ

3. เปลี่ยนสภาพแวดล้อมของเราให้เอื้อต่อการเปลี่ยนแปลงตัวเอง

นักจิตวิทยาบอกไว้ว่า การเปลี่ยนตัวบุคคลเป็นเรื่องยาก แต่การเปลี่ยนสภาพแวดล้อมง่ายกว่าเยอะ ถ้าหากว่าสภาพแวดล้อมรอบตัวเราเป็นอุปสรรคในการเปลี่ยนแปลงตัวเองให้ดีขึ้น เพราะฉะนั้นวิธีแก้ก็คือ เปลี่ยนสภาพแวดล้อมเสียเลย หลายท่านอาจเกิดความสงสัยว่า สภาพแวดล้อมจะไปเป็นปัญหาในการเปลี่ยนแปลงตัวเองยังไง อธิบายง่าย ๆ เลยค่ะ เช่น ตอนที่เราพยายามจะลดน้ำหนัก แต่ในตู้เย็นก็ยังเต็มไปด้วยช๊อกโกแลต ขนมเค้ก พิซซ่า โดนัท โต๊ะ ตู้ เตียงในห้องก็ยังเต็มไปด้วยขนมที่พร้อมแกะกินตลอดเวลา แบบนี้แล้วจะลดน้ำหนักคงยาก แต่ถ้าหากเราเปลี่ยนใหม่ให้ตู้เย็นเต็มไปด้วยผัก ปลา และอาหารเพื่อสุขภาพสิ่งเหล่านี้ก็จะเอื้อให้เราลดน้ำหนักได้ง่ายขึ้นมากเลยค่ะ

4. ตั้งรางวัลให้ตัวเอง

หากเป้าหมายการเปลี่ยนแปลงตัวเองที่เป็นไปได้ยากและท้าทายเมื่อเราสามารถเปลี่ยนพฤติกรรมตัวเองสำเร็จ ก็เป็นตัวช่วยที่ดีให้เรามีไฟในการเปลี่ยนแปลงตัวเองนะคะ ส่วนรางวัลนั้นก็ไม่จำเป็นต้องแพง ต้องหายาก แต่ต้องเป็นของที่เรารู้สึกว่าคุ้มค่าที่จะเปลี่ยนแปลงตัวเองเพื่อให้ได้มา ซึ่งการตั้งรางวัลนี้ต้องเป็นรางวัลที่จับต้องได้ เป็นไปได้นะคะ เช่น ถ้าฉันน้ำหนักเหลือ 45 กิโลฯ ฉันจะได้เป็นแฟนกับพี่คนที่แอบชอบ แบบนี้ไม่ดี ไม่เอาค่ะ เพราะไม่มีอะไรรับประกันเลยว่าเราผอมแล้วพี่คนที่เราแอบชอบจะมาชอบเรา แต่ต้องตั้งรางวัลที่สามารถเป็นไปได้ เช่น เก็บเงิน 1 ปี เพื่อไปเที่ยวญี่ปุ่น แบบนี้เป็นการให้รางวัลที่เหมาะสมและตรงตัวสุด ๆ เลยค่ะ เพราะถ้าอยากไปญี่ปุ่นก็ต้องเก็บเงิน ไม่เก็บเงินก็ไม่ได้ไป แบบนี้เป็นต้น

5. เน้นช้าแต่ชัวร์

บ่อยครั้งที่การเปลี่ยนแปลงตัวเองล้มเหลว เพราะเรา “รีบ” ที่จะเปลี่ยนตัวเองเกินไป ไม่ว่าจะลดน้ำหนักแบบหักโหม ออกกำลังกายอย่างหนัก งดข้าว งดของหวาน งดทุกอย่างที่ชอบ หรือตั้งเป้าเก็บเงินให้ได้เยอะ ๆ ทั้ง ๆ ที่รายรับมีน้อย เลยใช้วิธีอดข้าว ใช้เงินแบบขี้เหนียวสุด ๆ ซึ่งวิธีเหล่านี้จะทำให้เรา “เลิกที่จะเปลี่ยนแปลงตัวเอง” เพราะเหนื่อยกาย เหนื่อยใจ และรู้สึกว่าไม่มีความสุขที่จะเปลี่ยนตัวเอง

ดังนั้น นักจิตวิทยาเลยแนะนำว่า การเปลี่ยนพฤติกรรมที่ได้ผลนั้น หัวใจสำคัญคือการวางแผน และการทำตามแผนแบบช้าแต่ชัวร์ ไม่มั่ว และมั่นคงค่ะ เช่น หากต้องการจะลดน้ำหนัก เราต้องตั้งเป้าไว้เลยว่าจะลดให้เหลือเท่าไหร่ ภายในระเวลาเท่าใด และมีแผนที่จะลดอย่างไร แล้วค่อยทำตามแผนไปทีละขั้น ๆ รับรองเลยค่ะว่าเราจะสามารถเปลี่ยนตัวเองได้ตามที่เราต้องการแน่นอน เพราะร่างกายของเราจะค่อย ๆ ปรับให้ชินกับการเปลี่ยนพฤติกรรม และความรู้สึก จิตใจของเราก็ไม่ได้รู้สึกว่าโดนบังคับ เพราะทุกอย่างค่อยเป็นค่อยไป เพราะฉะนั้นแล้ว ขอให้ท่องไว้นะคะ “ช้าแต่ชัวร์”

6. ลดแรงต้าน

แรงต้านที่สำคัญที่ทำให้เราเปลี่ยนพฤติกรรมไม่ได้ ก็คือ เสียงเม้ามอยของคนรอบข้างค่ะ ทั้ง “พูดแบบนี้ทุกปี ทำจริงไม่ได้หรอก” “เธอเป็นคนไม่จริง ทำอะไรก็ไม่สำเร็จหรอก” หรือ “ทำตามเทรนด์ ตามแฟชั่นน่ะสิ เดี๋ยวก็เลิก” บางครั้งคนพูดก็ไม่ได้ใส่ใจตอนที่เขาพูดกับเรา แต่เราเองนี่แหละค่ะที่ไปใส่ใจแล้วเสียความรู้สึกกับคำพูดเหล่านั้น จนล้มเลิกความตั้งใจที่จะเปลี่ยนตัวเองไป ดังนั้นแล้ว การลดแรงต้านโดยการโฟกัสให้ถูกจุด ก็เป็นวิธีหนึ่งที่จะทำให้เราไปถึงเป้าหมายค่ะ ใส่ใจในเรื่องที่ควรใส่ใจ และมุ่งมั่น ตั้งใจในสิ่งที่ทำจะดีกับเรามากเยอะเลยค่ะ

7. เพิ่มแรงจูงใจ

วิธีเพิ่มแรงจูงใจสามารถทำได้หลายแบบค่ะ ไม่ว่าจะเป็นการตั้งเป้าหมายระยะสั้น เพื่อให้เราสามารถทำสำเร็จได้ง่าย แล้วมีกำลังใจที่จะทำในสิ่งที่ใหญ่กว่า ยากกว่า หรือการให้รางวัลตัวเองเมื่องานสำเร็จ การหา Idol หรือ Role Model ที่จะเปลี่ยนแปลงตัวเองให้ดีขึ้น การวาดภาพของคนที่อยากจะเป็นไว้แล้วไปให้ถึง รวมถึงการหาโอกาสเรียนรู้โลก ออกไปท่องเที่ยว หรือไปเรียนรู้สิ่งใหม่ ก็สามารถเติมไฟให้เราสามารถเปลี่ยนพฤติกรรมของเราได้ค่ะ ซึ่งทั้งหมดนี้สามารถอ่านเพิ่มได้ในบทความจิตวิทยา “6 วิธีกำจัดความขี้เกียจตามแบบฉบับของนักจิตวิทยา” ค่ะ

การเปลี่ยนแปลงตัวเองเป็นเรื่องยาก แต่หากการเปลี่ยนแปลงนั้นทำให้เรากลายเป็นคนที่ยอดเยี่ยมมากขึ้น ก็คุ้มที่จะเปลี่ยนพฤติกรรมเดิม ๆ ของเรานะคะ ลองทำตาม 7 วิธีเปลี่ยนพฤติกรรมให้คุณเป็นคนใหม่ที่ยอดเยี่ยมกว่าเดิมดูนะคะ รับรองเลยว่าอะไรที่ตั้งเป้าไว้ว่าจะทำ จะสามารถทำได้อย่างสำเร็จแน่นอนเลยค่ะ เป็นกำลังใจให้ในทุกการเปลี่ยนแปลงตัวเองนะคะ

iStrong.co ศูนย์ให้คำปรึกษาด้านสุขภาพจิตและครอบครัว

บริการให้คำปรึกษาโดยนักจิตวิทยา นักจิตบำบัด นักจิตวิทยาคลินิกที่มีใบรับรอง

สามารถเลือกคุยทางโทรศัพท์หรือการพูดคุยแบบส่วนตัว (Private Counseling)

และคอร์สออนไลน์ | Classroom Workshop

รวมถึงบทความจิตวิทยาอีกมากมาย

Contact : https://www.istrong.co/service

อ้างอิง :

Dan Ariely. How to change your behavior for the better. [Online]. 12 December 2019 form https://www.ted.com/talks/dan_ariely_how_to_change_your_behavior_for_the_better