ระบบภูมิคุ้มกันเมื่อ : Show
วันศุกร์, 05 มิถุนายน 2563 ระบบภูมิคุ้มกันโลกทุกวันนี้มีอันตรายอยู่รอบตัว ทั้งที่มองเห็นได้และมองไม่เห็น อย่างเช่นตอนนี้ หลายคนคงกำลังวิตกกังวลกับโรค COVID-19 ที่สร้างผลกระทบไปทั่วโลก แต่เพื่อนๆ รู้หรือไม่ ในร่างกายของเรามีระบบภูมิคุ้มกัน (immune system) ที่คอยช่วยป้องกันเราจากอันตรายที่อาจเกิดจากสิ่งแปลกปลอมรอบตัว ทำให้เรายังคงแข็งแรงอยู่ได้ มารู้จักระบบภูมิคุ้มกันของเราให้มากขึ้น และดูว่าระบบนี้ทำงานอย่างไร สิ่งแปลกปลอมรอบตัวเราร่างกายมีโอกาสได้รับเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอม เช่น แบคทีเรีย ไวรัส จากการสัมผัส การกิน หรือการหายใจ เมื่อรับเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมเข้าไปแล้ว บางคนเจ็บป่วย แต่บางคนไม่มีอาการ เป็นเพราะประสิทธิภาพของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายของแต่ละคนต่างกัน อวัยวะและเนื้อเยื่อที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันร่างกายมีอวัยวะและเนื้อเยื่อที่ทำหน้าที่ป้องกัน ดักจับ และทำลายสิ่งแปลกปลอม โดยมีเซลล์เม็ดเลือดขาวในหลอดเลือด หลอดน้ำเหลือง และยังสะสมอยู่ในอวัยวะ และเนื้อเยื่อต่าง ๆ ทำหน้าที่เป็นหน่วยป้องกันที่สำคัญของร่างกาย กลไกต่อต้านและทำลายสิ่งแปลกปลอมในร่างกายเมื่อมีเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมเข้าสู่ร่างกายและก่อให้เกิดอันตราย ร่างกายจะกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันให้ตอบสนอง โดยมีกลไกต่อต้าน/ทำลายเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมในร่างกายมี 2 แบบ คือ แบบไม่จำเพาะ และ แบบจำเพาะ ซึ่งทั้งสองแบบจะทำงานร่วมกัน 1. กลไกต่อต้าน/ทำลายสิ่งแปลกปลอมแบบไม่จำเพาะกลไกนี้เปรียบเสมือนแนวป้องกันที่ช่วยต่อต้านหรือทำลายสิ่งแปลกปลอมที่จะเข้าสู่เนื้อเยื่อหรือที่อยู่ในเนื้อเยื่อของร่างกายแล้ว แต่ถ้าแนวป้องกันนี้ถูกทำลาย เช่น มีบาดแผลที่ผิวหนัง ร่างกายยังมีกลไกการต่อต้านแบบไม่จำเพาะอีกอย่างคือ การอักเสบและการทำงานของเซลล์เม็ดเลือดขาวกลุ่มที่คอยดักจับและทำลายเชื้อโรคที่ผ่านเข้ามาในร่างกาย 2. กลไกต่อต้าน/ทำลายสิ่งแปลกปลอมแบบจำเพาะเมื่อแอนติเจน (antigen) ซึ่งอาจเป็นเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมเข้าสู่เนื้อเยื่อในร่างกาย จะกระตุ้นกลไกการต่อต้านหรือทำลายสิ่งแปลกปลอมแบบจำเพาะ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการทำงานของเซลล์เม็ดเลือดขาว 2 ชนิด คือ เซลล์บี (B cell) และ เซลล์ที (T cell) เซลล์บีและเซลล์ทีจะจับกับแอนติเจนอย่างจำเพาะ และจะกระตุ้นให้เซลล์บีพัฒนาไปเป็นเซลล์พลาสมา (plasma cell) ทำหน้าที่สร้างและหลั่งแอนติบอดี (antibody) สำหรับเซลล์ทีที่ถูกกระตุ้นมีหลายชนิดและทำหน้าที่ต่างกัน เช่น - เซลล์ทีที่ทำลายเซลล์แปลกปลอมหรือเซลล์ที่ติดเชื้อไวรัส (cytotoxic T cell) - เซลล์ทีผู้ช่วย (helper T cell) ซึ่งกระตุ้นการทำงานและการแบ่งเซลล์ของเซลล์เม็ดเลือดขาว ในการตอบสนองดังกล่าวเซลล์บีและเซลล์ทีบางส่วนจะพัฒนาไปเป็นเซลล์ความจำ (memory Cell) ที่มีความจำเพาะต่อแอนติเจนนั้น ทำให้เมื่อได้รับแอนติเจนชนิดเดิมอีกในครั้งต่อไป จะตอบสนองและสร้างแอนติบอดีได้อย่างรวดเร็ว หลักปฏิบัติเพื่อป้องกันโรค COVID-19สำหรับโรค COVID-19 เกิดจากโคโรนาไวรัส สามารถติดต่อกันได้ง่ายผ่านทางสารคัดหลั่ง เช่น น้ำมูก น้ำลาย หรือเสมหะของผู้ที่มีไวรัสอยู่ในร่างกาย ดังนั้นการเข้าใกล้ผู้ที่ไอหรือจาม อาจหายใจเอาไวรัสเข้าไป รวมทั้งการสัมผัสสิ่งของร่วมกันกับผู้ที่มีไวรัสปนเปื้อนอยู่ ติดตามสาระดี ๆ ได้ที่ Facebook : IPST Thailandอ้างอิง- หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วิทยาศาสตร์ชีวภาพ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 (พ.ศ. 2561) - หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 เล่ม 1 (พ.ศ. 2562) หัวเรื่อง และคำสำคัญ ระบบภูมิคุ้มกัน, แอนติเจน, แอนติบอดี, โควิด-19,IPST Thailand ลิขสิทธิ์ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) สาขาวิชา/กลุ่มสาระวิชา ชีววิทยา ระดับชั้น ม.1 กลุ่มเป้าหมาย ครู ดูเพิ่มเติม คุณอาจจะสนใจ
Hits (1735)เพื่อน ๆ ทราบหรือไม่ว่า? ตัวอักษรกรีก π (อ่านว่า พาย) ที่เราใช้กันอยู่ในปัจจุบัน เป็นสัญลักษณ์ใช้แท ...
Hits (4513)เพื่อน ๆ ที่มีเตาแม่เหล็กไฟฟ้าเหนี่ยวนำอยู่ที่บ้าน เคยสงสัยกันรึเปล่าว่า เตาแม่เหล็กไฟฟ้าเหนี่ยวนำท ...
Hits (2783)รหัสมอร์ส (Morse code) เป็นการส่งข้อความด้วยสัญญาณ สั้น-ยาว ในรูปของสัญลักษณ์หรือเสียง แทนตัวอักษรต ... แอนติเจนกับแอนติบอดีเหมือนกันอย่างไรแอนติบอดี (Antibody)
จากการศึกษาทั้งแอนติเจนและแอนติบอดี เราจะเห็นว่า ทั้งแอนติเจนและแอนติบอดีมีความสัมพันธ์กัน คือ แอนติเจนจะเป็นตัวกระตุ้นที่ทำให้เกิดแอนติบอดีขึ้น ซึ่งพูดง่าย ๆ ก็คือ แอนติเจนนั้นถือเป็นสิ่งที่ไม่ดีต่อร่างกาย แอนติบอดีจึงเปรียบเสมือนเซรุ่มที่สร้างขึ้นมาเพื่อทำลายแอนติเจนเหล่านั้น
ข้อใดคือแอนติเจน (Antigen)แอนติเจน (Antigen: Ag)
สิ่งแปลกปลอมที่เข้าสู่ร่างกายแล้วกระตุ้นให้ร่างกายสร้างแอนติบอดี
เม็ดเลือดขาวชนิดใดสร้างแอนติบอดี้ในสิ่งมีชีวิต เซลล์ที่มีหน้าที่สร้าง antibody คือ เซลล์เม็ดเลือดขาวประเภท B lymphocytes หรือ B cells เซลล์เม็ดเลือดขาวประเภทนี้ถูกสร้างขึ้นจากไขกระดูก ซึ่งเมื่อถูกกระตุ้นด้วยแอนติเจนจะได้รับการพัฒนาต่อในต่อมน้ำเหลืองเป็น plasma cells ซึ่งมีหน้าที่ผลิตและหลั่ง antibody ชนิดต่างๆ (ได้แก่ IgM, IgD, IgG, IgA, และ IgE) ออก ...
แอนติเจนจะอยู่ในส่วนประกอบใดของเลือดการจำแนกหมู่โลหิตในระบบ ABO
หมู่โลหิต A คือหมู่โลหิตที่มีแอนติเจน-เอ (Antigen-A) อยู่ที่ผิวของเม็ดเลือดแดงและมีแอนติบอดี-บี (Antibody-B) อยู่ในน้ำเหลือง หมู่โลหิต B คือหมู่โลหิตที่มีแอนติเจน-บี (Antigen-B) อยู่ที่ผิวของเม็ดเลือดแดงและมีแอนติบอดี-เอ (Antibody-A) อยู่ในน้ำเหลือง
|