การนับปีนักษัตร

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

สำหรับแนวคิดในระบบของฮินดู ดูที่ นักษัตระ

ปีนักษัตร

ภาษาจีน

生肖

ฮั่นยฺหวี่พินอิน

shēngxiào

การถอดเสียง
ภาษาจีนกลางมาตรฐาน
ฮั่นยฺหวี่พินอิน	shēngxiào
ภาษาอู๋
อักษรโรมัน	sen平-siau去
ภาษาแคะ
อักษรโรมัน	sensiau
ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน
ยฺหวิดเพ็ง	saang1-ciu3
ภาษาหมิ่นใต้
เป่อ่วยจีภาษาฮกเกี้ยน	singsiàu
ภาษาหมิ่นตะวันออก
Fuzhou BUC	săng-ngáu

ชื่อภาษาจีนอื่น ๆ

ภาษาจีน

屬相

ฮั่นยฺหวี่พินอิน

shǔxiàng

การถอดเสียง
ภาษาจีนกลางมาตรฐาน
ฮั่นยฺหวี่พินอิน	shǔxiàng
ภาษาอู๋
อักษรโรมัน	zoh入-sian平
ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน
ยฺหวิดเพ็ง	suk6-soeng1
ภาษาหมิ่นใต้
เป่อ่วยจีภาษาฮกเกี้ยน	sio̍ksiùnn

ปีนักษัตร หรือ นักขัต เป็นปีตามปฏิทินสุริยคติไทยและชาติอื่นในเอเชียตะวันออก เช่น จีน เวียดนาม และญี่ปุ่น (เพิ่งรู้จักหมูเลี้ยงในศตวรรษที่ 19 ก่อนหน้านั้นญี่ปุ่นรู้จักแต่หมูป่า) แบ่งเป็นรอบปี รอบละสิบสองปี แต่ละปีกำหนดสัตว์เรียกเป็นชื่อเรียงกันไปดังนี้

โดยความเชื่อเรื่องปีนักษัตรนั้นมีที่มาจากจีน

ตำนานเรื่องเล่าในสมัยปีใหม่แรกของจีน

(วันชิวอิก หรือวันที่ 1 เดือนอ้ายของจีน) สัตว์ทั้งหลายต่างมาชุมนุมหน้าวังหลวงของฮ่องเต้สวรรค์

ฮ่องเต้ประกาศให้สัตว์ 12 ชนิด ที่มาถึงก่อนวัน

(วันชิวยี่ หรือวันที่ 2 เดือนอ้าย)

ดังนั้นสัตว์ 12 ชนิด ได้รับแต่งตั้งเป็นองค์รักษ์

ใน 1 วัน สัตว์ 1 ชนิดอยู่ยาม 2 ชั่วโมง

สัตว์ 12 ชนิดอยู่ยาม 24 ชั่วโมง

รวมเป็น 12 ยามเฝ้าวังหลวง

โดยมีหลักฐานทางโบราณคดีพบว่าตั้งแต่ก่อนยุคราชวงศ์ฉิน (221 ปีก่อนค.ศ. – 207 ปีก่อนค.ศ) ก็มีปรากฏรูปปีนักษัตรแล้ว โดยใช้สัตว์ประเภทต่าง ๆ เป็นตัวแทนหรือสัญลักษณ์ อันได้แก่[1]

ชวด ฉลู ขาล เถาะ มะโรง(มังกรฟ้าราชวงศ์ โจว-ฉิน มังกรมีขายาว 5 เล็บ ลำตัวคล้ายกวางมีปีก) มะเส็ง(พญางูขาว-งูใหญ่-พญานาค) มะเมีย มะแม วอก ระกา จอ และ กุน

สัตว์ประจำปีนักษัตร[แก้]

ปีนักษัตรจะมีสัตว์ประจำปี อันเป็นความหมายของชื่อปีนั้น ๆ มีดังนี้

ปีกุน สุกร ไทย
ปีเถาะ กระต่าย เวียดนาม
ปีฉลู วัว เวียดนามถือเป็นปีควาย
ปีมะโรง มังกร ไทย
ปีมะแม แพะ ญี่ปุ่น
สันนิษฐาน ที่มาของที่มาของปีนักษัตร เช่น ปีมังกร ฉลู มะเมีย(ม้า) มะแม(แพะ) ระกา(ไก่) จอ(สุนัข) เป็น ปีหมู ปีจอ ปีฉลู ปีกระต่าย ปีแพะ ปีม้า ปีระ เป็น กา 6 นักษัตร สัตว์เลี้ยงชาวจีน หรืออีกนัยสำคัญคือ สัตว์ที่อาศัยบกทั้งหมด (12 ราศี) (หมายเหตุ: พญานาค อยู่ในน้ำ วังบาดาล) จีนคิดค้นปีนักษัตร สมัยราชวงศ์โจวเป็นอย่างน้อย เกือบ 3 พันปี มีหลักฐานอยู่ที่ ไต้หวัน

อักษรจีน	อักษรภาคภิภพ	ภาษาจีนกลาง	ภาษาจีนฮากกา[2]	ฮากกา	ภาษาเขมร	ชื่อนักษัตร	ภาษาไทย	ภาษาบาลี	ภาษาลาว	ล้านนา	ไทลื้อ	ไทใหญ่	เวียดนาม
鼠	子 (จื่อ/zǐ)	สู่	ฉู่	ชู่	ជូត	ชวด	หนู	มุสิก	ไจ้	ไจ้ ᨧᩱ᩶	ใจ้	เจ้อ-อี	Tí ตี๊ chuột จวด
牛	丑 (โฉ่ว/chǒu)	หนิว	แหง่ว	แหงว	ឆ្លូវ	ฉลู	วัว	อุสุภ,อุสภ	เป้า	เปล้า ᨸᩖᩮᩢ᩶ᩣ	เป้า	เป้า	Sửu สืว trâu เจอว
虎	寅 (อิ๋น/yín)	หู่	ฝู่	ฟู่	ខាល	ขาล	เสือ	พยาฆร,พยัฆะ วยาฆร,พยคฆ	ยี่, ยี	ยี ᨿᩦ	ยี	ยี	Dần เสิ่น hổ โห
兔	卯 (หม่าว/mǎo)	ทู่	ถู้	ถู้	ថោះ	เถาะ	กระต่าย	สะสะ,สัศ	เหม้า เม้า	เหม้า ᩉ᩠ᨾᩮᩢ᩶ᩣ	เหม้า	เหม้า	Mạo หม่าว mèo แหม่ว
龍/龙	辰 (เฉิน/chén)	หลง	หลุง	หลุง ลหยุง	រោង	มะโรง	งูใหญ่	มังกร,นาค สงกา	สี	สี ᩈᩦ	สี	สี	Thìn ถิ่น rồng หร่ง
蛇	巳 (ซื่อ/sì)	เสอ	สา	สา	ម្សាញ់	มะเส็ง	งูเล็ก	สัป,สปปก	ไส้,ไซ้	ไส้ ᩈᩱ᩶	ไส้	เส้อ-อื	Tị ติ rắn รั้น
馬/马	午 (อู่/wǔ)	หม่า	มา	มา	មមី	มะเมีย	ม้า	ดรงค,อัสส,อัสดร	สะง้า ซะง้า	สง้า ᩈ᩠ᨦ᩶᩻ᩣ	สะงะ	สีงะ	Ngọ เหงาะ ngựa เหงือะ
羊	未 (เว่ย/wèi)	หยาง	หยอง	หยอง	មមែ	มะแม	แพะ	เอฬกะ,อัชฉะ	เม็ด	เม็ด ᨾᩮᩢ᩠ᨯ	เม็ด	โมด	Mùi หมู่ย dê เซ
猴	申 (เซิน/shēn)	โหว	แห็ว	แห็ว	វក	วอก	ลิง	มกฎะ,กปิ	สัน	สัน ᩈᩢ᩠ᨶ	แสน	สัน	Thân เทิน khỉ ขี
雞/鸡	酉 (โหย่ว/yǒu)	จี	แก/ไก	แก	រកា	ระกา	ไก่	กุกกุฎ, กุกกุฏ	เฮ้า,เร้า	เร้า ᩁᩮᩢ᩶ᩣ	เล้า	เฮ้า	Dậu เส่อว gà ก่า
狗	戌 (ซวี/xū)	โก่ว	แกว	แก้ว	ច	จอ	หมา	โสณ, สุนัข	เส็ด	เส็ด ᩈᩮᩢ᩠ᨯ	เส็ด	เม็ด	Tuất ต๊วด chó จ๊อ
豬/猪	亥 (ฮ่าย/hài)	จู	จู	จู	កុរ	กุน	หมู	สุกร, วราห	ไก้,ไก๊	ใค้ ᨣᩲ᩶	ใก๊	เก้อ-อื	Hợi เห่ย lợn เหลิ่น

อ้างอิงและเชิงอรรถ[แก้]

↑ หน้าจุดประกาย 2 วัฒนธรรม, ส่งท้ายปีลิง 'ลิง' ในวัฒนธรรมของชาวจีน โดย ดนุพล ศิริตรานนท์. กรุงเทพธุรกิจปีที่ 30 ฉบับที่ 10345: วันพุธที่ 18 มกราคม พ.ศ. 2560
↑ คำอ่านเป็นภาษาฮากกา(จีนแคะ) สำเนียง ฉิมฮาก(แคะลึก) จาก hakkapeople.com [1] Archived 2010-08-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน