โครงการพัฒนาหลักสตรและนารองการสรางกาลังคนระดับชางเทคนค ดานระบบขนสงทางรางเขาส ตลาดแรงงาน 1 หนวยท MRS-001 ความร เบ องตนเก ยวกับ ระบบการขนสง เน อหาการเรยนร • ความหมายและความสาคัญของการขนสง • รปแบบของการขนสง • ขอเดน - ขอดอยของการขนสงในรปแบบตางๆ จดประสงคการเรยนร 1) อธบายความหมายและความสาคัญของการขนสงได 2) อธบายรปแบบตางๆ ของการขนสง รวมทั งขอเดน ขอดอยของ การขนสงในรปแบบตางๆ ได ผลการเรยนร ท คาดหวัง ผ เรยนมความร ความเขาใจ และเลงเหนถงความสาคัญของระบบ ขนสงท มตอการพัฒนาประเทศ (ราง) การจัดการระบบขนสงทางรางเบ องตน (Introduction to Management of Rail Transport System) โครงการพัฒนาหลักสตรและนารองการสรางกาลังคนระดับชางเทคนค ดานระบบขนสงทางรางเขาส ตลาดแรงงาน 2 1.1 ความหมายและความสาคัญของการขนสง การขนสงมบทบาทสาคัญตอการเดนทางมาตั งแตสมัยโบราณ ทั งการขนสงผ โดยสาร และ การขนสงสนคา ทาใหการเดนทางรวดเรวและสะดวกสบายข น การเดนทางในสมัยโบราณใชพลังงาน จากธรรมชาต เชน การใชแรงลมเพ อการแลนเรอใบ นอกจากน กใชแรงงานคนและสัตว เชน ชาว ไวก ง (Viking) แหงคาบสมทรสแกนดเนเวย (Scandinavia Peninsular) เดนเรอโดยใชแรงงานคนเปนฝพาย สามารถเดนทางไปไกลถงดนแดนชายฝ งทะเลเมดเตอรเรเนยน (Mediterranean Sea) สาหรับทางบก ใชแรงงานสัตว เชน มา วัว ชาง ฯลฯ ในการบรรทกหรอลากจงสนคา นอกจากน ยังเปนพาหนะสาคัญสาหรับนักเดนทางและสงขอมลขาวสารตางๆ ประเทศจนในสมัยโบราณ มามบทบาทสาคัญในการสงขอมลขาวสารตางๆ ภายในประเทศ ถงแมวาการเดนทางในสมัยโบราณใชพลังงานจากธรรมชาตและแรงงานสัตวดังกลาวแลว แตกสามารถเดนทางตดตอกันไดระหวางโลกเกา ซ งหมายถง ทวปย โรป แอฟรกา และเอเชย การเดนทางสะดวกสบายและรวดเรวข น เม อมนษยเร มนาเคร องจักรไอน ามาใชในการ เดนเรอประมาณครสตสตวรรษท 18 และนามาใชกับหัวรถจักรในตนครสตศตวรรษท 19 การประดษฐคดคนทั ง 2 ประการดังกลาว เปนบอเกดของเรอกลไฟและรถไฟในเวลาตอมา ตอมาในตนครสตศตวรรษท 20 การขนสงทางอากาศกไดเร มเกดข นเปนครั งแรกและพัฒนากาวหนาถงปจจบัน การขนสงความสัมพันธกับการทองเท ยวทั งทางบก ทางน า และทางอากาศ นาไปเก ยวโยงกับธรกจ ดานท พักในแหลงทองเท ยว การจัดกจกรรม เพ อการบรการดานการทองเท ยว และการขายจงทาให เกดการเดนทางเพ อการทองเท ยว 1.1.1 ความหมายของการขนสง การขนสง (Transportation) หมายถง การลาเลยงหรอเคล อนยายบคคล ( People) สนคา (Goods) หรอบรการ (Services) ดวยอปกรณ การขนสงในทางธรกจเปนกระบวนการเคล อนยายสนคาและบรการจากผ ผลตไปส ผ บรโภค หรอเปนการเคล อนยายวัตถดบไปยังโรงงานเพ อทาการผลต สนคา หรอบรการ โดยใชเคร องมอและอปกรณในการขนสงเปนพาหนะพาไปตามความตองการและ เกดอรรถประโยชนตามท ผ กากับการขนสงตองการ การขนสงเปนส งจาเปนสาหรับการดาเนนชวตของมนษยและการดาเนนธรกจ ดังนั น เพ อ ใหการขนสงมประสทธภาพ ควรมลักษณะการขนสงท ดดังน • มความปลอดภัย ซ งในการขนสงตองมระบบการปองกันการสญเสยท จะเกดข นกับส งท ทาการขนสง • มความรวดเรวตรงตอเวลา ทันเวลาตามความตองการของผ บรโภค สนคาบางประเภทม ขอจากัดในเร องของเวลา เชน ผลไม ดอกไม ส งมชวต ถาขนสงลาชาจะทาใหสนคาเนาเสยทาใหธรกจเสยหายได • ประหยัดคาใชจาย ซ งการขนสงถอวาเปนตนทนประเภทหน งของการประกอบธรกจดังนั น ผ ประกอบธรกจตองเลอกการขนสงท เหมาะสมและเสยคาใชจายต า (ราง) การจัดการระบบขนสงทางรางเบ องตน (Introduction to Management of Rail Transport System) โครงการพัฒนาหลักสตรและนารองการสรางกาลังคนระดับชางเทคนค ดานระบบขนสงทางรางเขาส ตลาดแรงงาน 3 • มความสะดวกสบายผ ประกอบธรกจตองเลอกวธการขนสงท เหมาะสมและมความ สะดวกสบายเพ อการดาเนนธรกจมความคลองตัวมากย งข น 1.1.2 ความสาคัญของการขนสง การขนสงเปนส งจาเปนสาหรับการดาเนนชวตของมนษยและการดาเนนธรกจ ระบบขนสงท มประสทธภาพ จะสงผลใหการดาเนนงานและการพัฒนาตางๆ เปนไปอยางมประสทธภาพ ความสาคัญของการขนสงมดังน 1) การขนสงท มประสทธภาพ จะชวยลดตนทนในการผลต สงผลใหราคาสนคาต าลง 2) การขนสงท ครอบคลมไปถงพ นท ชนบท ชวยใหเกษตรกรสามารถเขาถงระบบขนสงได สะดวก ทาใหสามารถขายผลผลตทางการเกษตรไดงายข น เปนการกระจายรายไดส ชนบท 3) การขนสงชวยขยายโอกาสทางการศกษา การจางงาน และการคา กระจายไปส ชมชน อยางทั วถง ชวยใหผ คนท อย ในพ นท หางไกลออกไปไดม โอกาสมาศกษาหาความร และประกอบอาชพ การงานไดทัดเทยมกับคนในเมอง ทาใหเกดการจางงาน เพ มรายได ใหกับคนในชมชน และลดปญหา การวางงาน 4) การขนสงท มประสทธภาพ ชวยใหผ คนสามารถไปมาหาส กันไดอยางสะดวกรวดเรว เปน การเช อมโยงความสัมพันธระหวางคนในชมชนใหเปนปกแผน และกอใหเกดความสามัคคของคนใน ชมชน 5) การขนสงชวยใหเกดการส อสารแลกเปล ยนวัฒนธรรมระหวางชมชน ไมวาจะเปนภายใน ภมภาค ระหวางภมภาค หรอระหวางประเทศ ซ งเปนการลดชองวางและความแตกตางทางวัฒนธรรม ชวยใหคนตางพ นท เกดความเขาใจกันมากข น 6) การขนสงระหวางประเทศทมประสทธภาพ ไมวาจะเปนการขนสงคน หรอสนคา ลวน สรางรายได ใหแกประเทศเปนจานวนเงนมหาศาลในแตละป ไมวาจะเปนรายไดจากการทองเท ยว การซ อขายแลกเปล ยนสนคาและภาษ 1.2 รปแบบของการขนสง การขนสงเปนเคร องมอชนดหน งท ยอโลกใหเลกลง ซ งไดปฏเสธกฎของธรรมชาตท วาดวย ระยะทางและเวลา นับตั งแตโบราณกาลท มนษยออกเดนทางเพ อการลาสัตวมาเปนอาหาร การ เดนทางไปมาหาส กัน มการอพยพยายถ นฐาน มนษยกไดเร มตนจากการนาสัตวมาเปนพาหนะ เพ อ การเดนทางและขนสงส งของสัมภาระตางๆ ตราบเทาท มนษยยังคนคดววัฒนาการ รปแบบของยานพาหนะกจะยังคงพัฒนาตอไป เพ อใหกาวผานขอจากัดตางๆ อันไดแก ถนนหนทางท ทรกันดาร ผนน ากวางใหญหรอทองทะเล แมแตทองฟาหรอหวงอวกาศ ลวนเปนบทพสจนวามนษยสามารถท จะ สรางส งประดษฐท เรยกวา "ยานพาหนะ" ข นมาทาทายธรรมชาตไดทกเม อ และหากจะแบงกล มของ (ราง) การจัดการระบบขนสงทางรางเบ องตน (Introduction to Management of Rail Transport System) |