เมืองกำแพงเพชร เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดกำแพงเพชร เป็นอำเภอศูนย์กลางการบริหาร ศูนย์กลางคมนาคม ศูนย์กลางธุรกิจ และศูนย์กลางทางศาสนาและวัฒนธรรมของจังหวัดกำแพงเพชร Show
ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]อำเภอเมืองกำแพงเพชรตั้งอยู่ทางตอนกลางค่อนไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้ จากซ้ายไปขวา บนลงล่าง: อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร, วัดช้างรอบ, น้ำตกคลองลาน, วัดพระบรมธาตุ, วัดทุ่งสนุ่นรัตนาราม, อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ ธง ตราคำขวัญ: กรุพระเครื่อง เมืองคนแกร่ง พระแสงฯ ล้ำค่า ศิลาแลงใหญ่ กล้วยไข่หวาน น้ำมันลานกระบือ เลื่องลือมรดกโลก แผนที่ประเทศไทย จังหวัดกำแพงเพชรเน้นสีแดงแผนที่ประเทศไทย จังหวัดกำแพงเพชรเน้นสีแดง ประเทศ ไทยการปกครอง • ผู้ว่าราชการ นายชาธิป รุจนเสรี (ตั้งแต่ พ.ศ. 2565) พื้นที่ • ทั้งหมด8,607.490 ตร.กม. (3,323.370 ตร.ไมล์)อันดับพื้นที่อันดับที่ 22ประชากร(พ.ศ. 2564) • ทั้งหมด712,143 คน • อันดับอันดับที่ 34 • ความหนาแน่น82.74 คน/ตร.กม. (214.3 คน/ตร.ไมล์) • อันดับความหนาแน่นอันดับที่ 54รหัส ISO 3166TH-62 ชื่อไทยอื่น ๆชากังราว, นครชุมสัญลักษณ์ประจำจังหวัด • ต้นไม้สีเสียดแก่น • ดอกไม้พิกุล • สัตว์น้ำปลาตะพากเหลืองศาลากลางจังหวัด • ที่ตั้งภายในศูนย์ราชการจังหวัดกำแพงเพชร หมู่ที่ 6 ถนนกำแพงเพชร-สุโขทัย ตำบลหนองปลิง อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร 62000 • โทรศัพท์0 5570 5004 • โทรสาร0 5570 5099เว็บไซต์www.kamphaengphet.go.th ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทยกำแพงเพชร ใช้อักษรย่อ กพ เป็นจังหวัดที่อยู่ในภาคกลางตอนบน มีพื้นที่เป็นอันดับที่ 4 ของภาคกลาง รองจากจังหวัดเพชรบูรณ์ จังหวัดพิษณุโลก และจังหวัดนครสวรรค์ และมีพื้นที่เป็นอันดับที่ 22 ของประเทศไทย และมีประชากรหนาแน่นเป็นอันดับที่ 54 ของประเทศ นับเป็นจังหวัดที่มีความสำคัญประวัติศาสตร์อันยาวนาน เป็นที่ตั้งของเมืองโบราณเก่าแก่หลายแห่ง เช่น เมืองชากังราว เมืองนครชุม เมืองไตรตรึงษ์ เมืองเทพนคร เมืองคณฑี เป็นต้น มีแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญมากมาย เช่น อุทยานแห่งชาติคลองลาน อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ และยังเป็นที่ตั้งของอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ซึ่งเป็นแหล่งมรดกโลกอีกด้วย มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดสุโขทัย จังหวัดพิษณุโลก จังหวัดพิจิตร จังหวัดนครสวรรค์ และจังหวัดตาก จังหวัดกำแพงเพชรตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของภาคกลาง โดยมีสภาพภูมิประเทศที่หลากหลาย เพราะมีแม่น้ำปิงไหลผ่านจังหวัดเป็นระยะทาง 104 กิโลเมตร โดยจะมีลักษณะเป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำทางทิศตะวันออกและทิศใต้ เป็นเทือกเขาสูงอยู่ทางทิศตะวันตก จังหวัดกำแพงเพชรได้รับอิทธิพลของมรสุมที่พัดประจำฤดูกาล 2 ชนิด คือ มรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งจะพัดพามวลอากาศเย็นและแห้งจากประเทศจีนปกคลุม ประเทศไทยในช่วงฤดูหนาว ทำให้จังหวัดกำแพงเพชรมีอากาศหนาวเย็นและแห้งทั่วไป กับมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งพัดพามวลอากาศชื้นจากทะเลและมหาสมุทรปกคลุมประเทศไทยในช่วงฤดูฝนทำให้มีฝนตกทั่วไป ประวัติอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชรวัดช้างรอบ โบราณสถานที่สำคัญจังหวัดกำแพงเพชรเป็นเมืองเก่าที่นับว่ามีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และเจริญรุ่งเรืองมาตั้งแต่สมัยทวารวดี เป็นที่ตั้งของเมืองโบราณหลายเมือง เช่น เมืองชากังราว นครชุม ไตรตรึงษ์ เทพนคร และเมืองคณฑี นอกจากนี้เมืองกำแพงเพชรยังเป็นเมืองที่สองที่สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้ครองเมือง มีบรรดาศักดิ์เป็น "พระยาวชิรปราการ" ต่อมาในปี พ.ศ. 2459 ได้เปลี่ยนเมืองกำแพงเพชรเป็นจังหวัดกำแพงเพชร... ตามประวัติศาสตร์ กล่าวว่า กำแพงเพชรเป็นเมืองหน้าด่านของสุโขทัยมีฐานะเป็นเมืองลูกหลวง และมีเมืองบริวารรายล้อมอยู่เป็นจำนวนมาก เช่น ไตรตรึงษ์ เทพนคร ฯลฯ การที่กำแพงเพชรเป็นเมืองหน้าด่านรับศึกสงครามในอดีตอยู่เสมอ จึงเป็นเมืองยุทธศาสตร์มีหลักฐานที่แสดงให้เห็น ว่าเป็นเมืองที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์มากมาย เช่น กำแพงเมือง คูเมือง ป้อมปราการ วัดโบราณ มีหลักฐาน ให้สันนิษฐานว่าเดิมเคยเป็นที่ตั้งของเมือง 2 เมือง คือ เมืองชากังราว และเมืองนครชุม โดยเมืองนครชุมสร้างขึ้นก่อน ตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิง พระเจ้าเลอไท กษัตริย์องค์ที่ 4 แห่งราชวงศ์สุโขทัย เป็นผู้สร้างขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ. 1800 ต่อมาสมัยพระเจ้าลิไท กษัตริย์องค์ที่ 5 แห่งราชวงศ์สุโขทัยได้สร้างเมืองใหม่ขึ้นทางฝั่งตะวันออกของลำน้ำปิง สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ทรงบันทึกเรื่อง กำแพงเมืองไว้ว่า เป็นกำแพงเมืองที่เก่าแก่ มั่นคง ยังมีความสมบูรณ์มาก และเชื่อว่าสวยงามที่สุดในประเทศไทย นอกจากนี้ ยังทรงวินิจฉัยว่า กำแพงเพชรเป็นเมืองเดียวกับเมืองชากังราว แต่ปัจจุบันมี ปัจจุบันจังหวัดกำแพงเพชรเป็นเมืองศูนย์กลางการท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์แห่งหนึ่ง เพราะมีโบราณสถานเก่าแก่ซึ่งก่อสร้างด้วยศิลาแลงหลายแห่งรวมอยู่ในอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ที่ได้รับการพิจารณาคัดเลือกจากองค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ให้ขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลก เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม พ.ศ. 2534 ภูมิศาสตร์ที่ตั้งและอาณาเขตจังหวัดกำแพงเพชรมีที่ตั้งอยู่ในภูมิภาคที่แตกต่างกันตามการแบ่งแบบต่าง ๆ หากแบ่งเขตตามการพยากรณ์อากาศ จะจัดอยู่ในภาคเหนือตอนล่าง สำหรับเกณฑ์การแบ่งภาคอย่างเป็นทางการของราชบัณฑิตยสภา จะจัดอยู่ในภาคกลางตอนบน ห่างจากกรุงเทพมหานคร 362 กิโลเมตร มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 8,607.5 ตารางกิโลเมตร หรือ 5,379,688 ไร่ มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียงดังนี้
สภาพภูมิประเทศลำน้ำคลองขลุง จังหวัดกำแพงเพชรมีแม่น้ำปิงไหลผ่านเป็นระยะทางยาวประมาณ 104 กิโลเมตร มีลักษณะภูมิประเทศ แบ่งเป็น 3 ลักษณะ คือ
โดยสรุปแล้ว ลักษณะพื้นที่ของจังหวัดกำแพงเพชร ด้านตะวันตกเป็นภูเขาสูงลาดลงมา ทางด้านตะวันออก ลักษณะดินเป็นดินปนทรายเหมาะแก่การทำนา และปลูกพืชไร่ สภาพภูมิอากาศลักษณะอากาศของจังหวัดกำแพงเพชร ขึ้นอยู่กับอิทธิพลของมรสุมที่พัดประจำฤดูกาล 2 ชนิด คือ มรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งจะพัดพามวลอากาศเย็นและแห้งจากประเทศจีนปกคลุม ประเทศไทยในช่วงฤดูหนาว ทำให้จังหวัดกำแพงเพชรมีอากาศหนาวเย็นและแห้งทั่วไป กับมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งพัดพามวลอากาศชื้นจากทะเลและมหาสมุทรปกคลุมประเทศไทยในช่วงฤดูฝนทำให้มีฝนตกทั่วไป สามารถแบ่งฤดูกาลออกเป็น 3 ฤดู
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
การเมืองการปกครองหน่วยการปกครองการปกครองส่วนภูมิภาคจังหวัดกำแพงเพชรแบ่งเขตการปกครองส่วนภูมิภาคแบ่งออกเป็น 11 อำเภอ 78 ตำบล 823 หมู่บ้าน ซึ่งอำเภอทั้ง 11 อำเภอมีดังนี้ แผนที่การแบ่งเขตการปกครอง เลข อักษรไทย อักษรโรมัน จำนวนตำบล ประชากร (พ.ศ. 2563) พื้นที่ (ตร.กม.) ความหนาแน่น (คน/ตร.กม.) 1 เมืองกำแพงเพชร Amphoe Mueang Kamphaeng Phet 16 209,165 1,348.536 155.11 2 ไทรงาม Amphoe Sai Ngam 7 50,385 448.9 112.24 3 คลองลาน Amphoe Khlong Lan 4 62,458 1,140.2 54.78 4 ขาณุวรลักษบุรี Amphoe Khanu Woralaksaburi 11 103,089 1,158.780 88.96 5 คลองขลุง Amphoe Khlong Khlung 10 68,788 783.332 87.82 6 พรานกระต่าย Amphoe Phran Kratai 10 70,437 1,081.791 65.11 7 ลานกระบือ Amphoe Lan Krabue 7 42,818 429.123 99.78 8 ทรายทองวัฒนา Amphoe Sai Thong Wattana 3 22,751 202.226 112.50 9 ปางศิลาทอง Amphoe Pang Sila Thong 3 30,404 755.981 40.22 10 บึงสามัคคี Amphoe Bueng Samakkhi 4 25,595 287.831 88.92 11 โกสัมพีนคร Amphoe Kosamphi Nakhon 3 28,227 489.400 57.68 รวม 78 714,117 8,607.490 82.97การปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดกำแพงเพชรมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรวม 90 แห่ง ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัดกำแพงเพชร, เทศบาลเมือง 3 แห่ง คือ เทศบาลเมืองกำแพงเพชร เทศบาลเมืองหนองปลิง และเทศบาลเมืองปางมะค่า, เทศบาลตำบล 22 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 64 แห่ง โดยรายชื่อเทศบาลทั้งหมดแบ่งตามอำเภอต่าง ๆ ในจังหวัดกำแพงเพชรมีดังนี้ รายชื่อเจ้าเมืองและผู้ว่าราชการจังหวัดลำดับ ชื่อ ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง 1 พระยารามรณรงค์สงคราม (นุช) – 2 พระยารามรณรงค์สงคราม (นาค) – 3 พระยารามรณรงค์สงคราม (บัว) – 4 พระยารามรณรงค์สงคราม (เถื่อน) – 5 พระยารามรณรงค์สงคราม (น้อย) – 6 พระยารามรณรงค์สงคราม (เกิด) – 7 พระอินทรเดช (บัว รามโกมุท) – 8 พระยารามรณรงค์สงคราม (อ่อง) – 9 พระยามหานุภาพ – 10 พระยารามรณรงค์สงคราม (อุ่น รามสูต) – 11 พระยารามรณรงค์สงคราม (หรุ่น อินทรสูต) – 12 พระยาวิเชียรปราการ (ฉาย อัมพะเศวต) พ.ศ. 2449 13 พระยากำแพงพลล้าน (ชื้น คชภูมิ) – 14 พระยารามราชภักดี (ใหญ่ ศรลัมภ์) – 15 พระผดุงภูมิพิพัฒน์ (สิน สุคันธคุล) – 16 พระรังสรรค์สารกิจ (เทียน กาญจนประกร) พ.ศ. 2469–2470 17 พระยาสำราญนฤปกิจ (เชื้อ โรจนวิภาติ) พ.ศ. 2470–2470 18 หลวงศรีนฤนาท (ม.ล.สวาสดิ์ อิศรางกูล ณ อยุธยา) พ.ศ. 2470–2471 19 พระยาภักดีดินแดน (เชื่อม มุสิกวัต) พ.ศ. 2472–2478 20 หลวงประสิทธิ์บุรีรักษ์ พ.ศ. 2478–2482 21 หลวงปริวรรตวรจิตร (จันทร์ เจริญชัย) พ.ศ. 2482–2484 22 พระภูมิพิชัย (ม.ร.ว.บุง ลดาวัลย์) พ.ศ. 2484–2486 23 นายใหญ่ สิมะสิงห์ พ.ศ. 2486–2488 24 หลวงนครคุณปถัมภ์ (หยวก ไพโรจน์) พ.ศ. 2488–2489 25 นายทำนุก รัตนดิลก ณ ภูเก็ต พ.ศ. 2490–2490 26 หลวงอนุมัติราชกิจ (อั๋น เขียนอาภรณ์) พ.ศ. 2490 มิ.ย. – ธ.ค. 27 นายสุวรรณ รื่นยศ พ.ศ. 2490–2493 28 นายจรัส ธารีสาร พ.ศ. 2493–2498 29 นายนารถ มนตเสวี พ.ศ. 2498–2499 30 นายสนิท จุฑะรพ พ.ศ. 2499–2500 ลำดับ ชื่อ ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง 31 นายลิขิต สัตยายุทย์ พ.ศ. 2500–2500 32 ขุนอักษรสารสิทธิ์ พ.ศ. 2500–2501 33 นายขณห์ นกแก้ว พ.ศ. 2501–2502 34 นายพัฒน์ พินทุโยธิน พ.ศ. 2503–2507 35 ร.ต.ท.ปิ่น สหัสโชติ พ.ศ. 2507–2512 36 นายบุญรอด โชตะมังษะ พ.ศ. 2512–2514 37 นายรำไพ นิมิตกุล พ.ศ. 2514–2519 38 นายกาจ รักษ์มณี พ.ศ. 2519–2521 39 นายประกิต อุตตะโมต พ.ศ. 2521–2522 40 นายฉลอง วงษา พ.ศ. 2522–2523 41 นายจำนง ยังเทียน พ.ศ. 2523–2525 42 นายเชาว์วัศ สุดลาภา พ.ศ. 2525–2527 43 นายชาญ พันธุมรัตน์ พ.ศ. 2527–2531 44 พ.ท.กมล ประจวบเหมาะ พ.ศ. 2531–2532 45 ร.ต.ทวี ผดุงรัตน์ พ.ศ. 2532–2533 46 ร.อ.อริยะ อุปารมี พ.ศ. 2533–2534 47 ร.ต.สมนึก เกิดเกษ พ.ศ. 2534–2536 48 นายศิวะ แสงมณี พ.ศ. 2536–2540 49 นายกฤษณ์ ธีระชัยชยุติ พ.ศ. 2540–2541 50 นายยงยุทธ ตะโกพร พ.ศ. 2541–2544 51 นายกฤช อาทิตย์แก้ว พ.ศ. 2544–2547 52 นายไพศาล รัตนพัลลภ พ.ศ. 2547–2549 53 นายวิทยา ผิวผ่อง พ.ศ. 2549–2551 54 นายวันชัย อุดมสิน พ.ศ. 2551–2552 55 นายวันชัย สุทิน พ.ศ. 2552 – 30 กันยายน 2556 56 นายสุรพล วาณิชเสนี 1 ตุลาคม 2556 – 1 กุมภาพันธ์ 2558 57 นายธานี ธัญญาโภชน์ 2 กุมภาพันธ์ 2558 – 30 กันยายน 2560 58 นายธัชชัย สีสุวรรณ 1 ตุลาคม 2560 – 30 กันยายน 2561 59 นายเชาวลิตร แสงอุทัย 1 ตุลาคม 2561 – 30 กันยายน 2565 60 นายชาธิป รุจนเสรี 1 ตุลาคม 2565 – ปัจจุบัน การศึกษาจังหวัดกำแพงเพชร มีสถาบันการศึกษาหลากหลายแห่ง ตั้งแต่ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานจนถึงระดับอุดมศึกษา ดังนี้ มัธยมศึกษาสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากำแพงเพชร
ประถมศึกษาอาชีวศึกษา
อุดมศึกษา
การคมนาคมรถยนต์จากกรุงเทพมหานครสามารถเดินทางด้วยรถยนต์ มายังจังหวัดกำแพงเพชรได้หลายเส้นทาง คือ
ทางหลวงแผ่นดินวงเวียนต้นโพธิ์ทางหลวงสายสำคัญของจังหวัดกำแพงเพชรมีดังนี้
ระยะทางจากตัวเมืองไปยังอำเภอต่างๆ
งานประเพณีประเพณีงานสารทไทย กล้วยไข่เมืองกำแพงเพชร
สถานที่สำคัญช่องเย็น อุทยานแห่งชาติแม่วงก์
บุคคลที่มีชื่อเสียง
อ้างอิงศูนย์สารสนเทศเพื่อการบริหารและงานปกครอง. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ประกาศสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง เรื่อง จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร แยกเป็นกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่าง ๆ ตามหลักฐานการทะเบียนราษฎร ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2564." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.bora.dopa.go.th/stat/pk/pk_64.pdf 2564. สืบค้น 26 กุมภาพันธ์ 2565. อําเภอเมือง กําแพงเพชร มีกี่หมู่บ้านอำเภอเมืองกำแพงเพชรแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 16 ตำบล 220 หมู่บ้าน ได้แก่ กําแพงเพชร มีอำเภออะไรบ้าง1. อาเภอเมืองกาแพงเพชร 2. อาเภอไทรงาม 3. อาเภอคลองลาน 4. อาเภอขาณุวรลักษบุรี 5. อาเภอคลองขลุง 6. อาเภอพรานกระต่าย 7. อาเภอลานกระบือ 8. อาเภอทรายทองวัฒนา 9. อาเภอปางศิลาทอง 10 อาเภอบึงสามัคคี 11 อาเภอโกสัมพีนคร ตําบล นาบ่อคํา มี กี่ หมู่บ้าน
อําเภอไทรงาม มี กี่ ตําบลอำเภอไทรงามแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 7 ตำบล 71 หมู่บ้าน ได้แก่ |