ถ้าหากมีคนถามคุณว่า ‘นักสังคมสงเคราะห์คืออะไร’ คุณจะนึกถึงอะไรเป็นอย่างแรก การช่วยเหลือ การเยียวยา หรือว่าการให้ ถ้ามีคำเหล่านี้ผุดขึ้นมาระหว่างที่คุณหาคำตอบอยู่นั้น เราขอตอบว่า…คุณมาถูกทางแล้ว แต่!…นั่นนับว่ายังไม่ถูกต้องทั้งหมด เพราะเบื้องลึกเบื้องหลังของอาชีพนี้มีอะไรมากกว่าที่คุณคิด บทความนี้จะพาคุณเข้าไปสู่โลกแห่งนักสังคมสงเคราะห์…พาคุณไปรู้จักกับอาชีพแห่งการให้ที่ยิ่งใหญ่สุดๆ
อย่างไรถึงจะเรียกว่า…นักสังคมสงเคราะห์
นักสังคมสงเคราะห์ คือ บุคคลทำงานเพื่อสังคม พวกเขาเป็นผู้บรรเทาความเดือดร้อนให้กับประชาชนโดยเน้นระดับรากหญ้าเป็นหลัก และรวมถึงประชาชนในสังคมทุกชนชั้นที่ต้องการความช่วยเหลือ โดยงานหลักของนักสังคมสงเคราะห์จะทำงานเกี่ยวกับผู้ที่มีปัญหาของสังคม เช่น เด็กและวัยรุ่น คนชรา ขอทาน ผู้พิการและทุพพลภาพ กลุ่มคนชายขอบ เป็นต้น เพื่อให้ผู้ประสบปัญหาเหล่านั้นมีคุณภาพชีวิตที่ดียิ่งขึ้น สามารถพึ่งพาตนเองได้ รวมถึงมีพลังใจในการดำเนินชีวิต ซึ่งปัจจุบันปัญหาสังคม อาทิ ปัญหายาเสพติด ปัญหาความยากจน ปัญหาการถูกทอดทิ้ง ก็ยิ่งมีมากขึ้นเรียกได้ว่าแปรผันตรงไปพร้อมกับการพัฒนาด้านวัตถุทีเดียว ถึงตรงนี้ เราขอให้คำนิยามว่าอาชีพนักสังคมสงเคราะห์เป็นผู้ให้ได้ในสองทาง
ให้ที่หนึ่ง คือ การให้แก่ประชาชน เมื่อนักสังคงสังเคราะห์ช่วยเหลือและเยียวยาประชาชนที่เดือดร้อนแล้ว จะทำให้ผู้ประสบปัญหามีศรัทธาในคุณค่าของตัวเอง ไม่มองว่าตนเป็นภาระของสังคม และดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข
ส่วนให้ที่สอง คือ การให้แก่สังคม นักสังคมสงเคราะห์นั้นแท้จริงแล้วเป็นส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อนของสังคม หากประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีก็ทำให้สังคมเจริญก้าวหน้าทัดเทียมกับประเทศอื่น ๆ ซึ่งสิ่งที่นักสังคมสงเคราะห์ทำนั้นมีความสำคัญไม่แพ้การพัฒนาด้านอื่นๆ
ศาสตร์ของการช่วยเหลือ
นักสังคมสงเคราะห์จะต้องพิจารณาปัญหา และให้ความช่วยเหลือตามหลักของการสังคมสงเคราะห์ และจะเน้นไปที่การทำงานร่วมกับผู้ประสบปัญหามากกว่าให้ความช่วยเหลือฝ่ายเดียว นอกจากนั้นยังต้องใช้จิตวิทยา การวิเคราะห์ ค้นคว้าและศึกษาควบคู่กันไป หลายคนอาจคิดว่าคนที่จะเป็นนักสังคมสงเคราะห์จะต้องเรียนจบคณะสังคมสงเคราะห์เท่านั้น อันที่จริงแล้วคนที่เรียนสายสังคมศาสตร์อย่างจิตวิทยา สังคมศาสตร์และพฤติกรรมศาสตร์ รัฐศาสตร์ สังคมวิทยาและมานุษยวิทยา ก็สามารถเป็นนักสังคมสงเคราะห์ได้ เพื่อประยุกต์ใช้สิ่งที่เรียนมาช่วยเหลือผู้ที่ประสบปัญหา เข้าใจและเยียวยาพวกเขา ให้พวกเขาอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุขต่อไป
หน่วยงานภาครัฐกับงานสังคมสงเคราะห์
ปัจจุบันหน่วยงานราชการที่ดูแลเรื่องความผาสุกของประชาชนนั้นมีทั้งหมด ๔ กระทรวง ได้แก่ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กระทรวงศึกษาธิการ และกระทรวงสาธารณสุข กรมประชาสงเคราะห์ กระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม ซึ่งแต่ละกระทรวงก็จะหน่วยงานในสังกัดที่รับผิดชอบงานด้านสังคมสงเคราะห์ เช่น กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน กรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่น เป็นต้น
นักสังคมสงเคราะห์ในหน่วยงานราชการ
สำหรับนักสังคมสงเคราะห์ในหน่วยงานราชการนั้น คุณสามารถเติบโตไปจนถึงระดับสูงสุด คือนักสังคมสงเคราะห์เชี่ยวชาญ นั่นหมายความว่าความรับผิดชอบงานด้านสังคมสงเคราะห์ของคุณจะได้ตัดสินใจหรือแก้ปัญหาในทางวิชาการที่ยากขึ้นและซับซ้อนมากขึ้น นอกจากนั้นยังให้คำปรึกษากับส่วนราชการระดับกระทรวง กรมเพื่อแก้ปัญหาที่จะส่งผลกระทบในวงกว้างอีกด้วย
แต่ก่อนไปถึงนักสังคมสงเคราะห์ระดับเชี่ยวชาญนั้น คุณจะต้องบรรจุเป็นข้าราชการ ตำแหน่งสายงานนักสังคมสงเคราะห์เสียก่อน โดยเริ่มจากระดับตำแหน่งดังต่อไปนี้
- นักสังคมสงเคราะห์ปฏิบัติการ
- นักสังคมสงเคราะห์ชำนาญการ
- นักสังคมสงเคราะห์ชำนาญการพิเศษ
- นักสังคมสงเคราะห์เชี่ยวชาญ
ในแต่ละระดับตำแหน่ง คุณจะได้ฝึกปรือฝีมือในการช่วยเหลือประชาชน ลับคมความเชี่ยวชาญของตนเองจากการเยียวยา แก้ปัญหาสังคมจากระดับปกติไปจนถึงยากแบบเต็มขั้น
หากคุณสนใจงานด้านการสงเคราะห์ อาชีพนักสังคมสงเคราะห์นี้ก็เป็นอีกทางเลือกอีกทางหนึ่งที่น่าสนใจ คุณจะได้ช่วยเหลือและพัฒนาสังคมไปในเวลาเดียวกัน คุณจะเป็นแรงขับเคลื่อนของสังคมที่จะช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนให้ดีขึ้น เป็นความหวังให้พวกเขา หากคุณเป็นคน ๆ นั้นแล้วล่ะก็ จงมุ่งมั่น เตรียมความพร้อม เพื่อจะเป็นส่วนหนึ่งในอาชีพแห่งการให้…อาชีพนักสังคมสงเคราะห์
คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์
เน้นการพัฒนาคนและสังคมอย่างยั่งยืนตามหลักของความเป็นธรรมในสังคม เคารพสิทธิ ศักดิ์ศรี ความหลากหลายความแตกต่างของมนุษย์
ทำงานทางด้านสังคมสงเคราะห์ สวัสดิการสังคม เพื่อเป็นผู้นำในการสร้างสังคมที่ดี เป็นธรรม รวมทั้งมีคุณธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณในวิชาชีพ
สร้างและพัฒนาองค์ความรู้ที่เหมาะสม รวมทั้งให้บริการสังคมเกิดเครือข่ายหน่วยงานทางสังคม
ที่ทำหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ปี1 เรียนวิชาพื้นฐานทั่วไป
เริ่มต้นเรียนรู้พื้นฐานที่ต้องรู้ การสื่อสาร ภาษา วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ สังคม และหน้าที่พลเมือง ตามหลักปรัชญาและศาสนา
ของการใช้ชีวิตของมนุษย์กับสังคม และความรู้ในเรื่องของกฎหมายในชีวิตประจำวัน
เรียนความรู้ในเรื่องของจริยธรรมคุณค่าความเป็นมนุษย์ พฤติกรรมต่างๆ ของมนุษย์ ความเปลี่ยนแปลงของสังคม สวัสดิการและความมั่งคง
รวมไปถึงด้านสังคมสงเคราะห์ หลักการ ทฤษฎีต่างๆ และการสัมมนา การวิจัย
ปี 4 ฝึกงาน , ฝึกสหกิจ
ในปีสุดท้ายน้องๆต้องนำความรู้ทั้งหมดออกไปช่วยคนในสังคมแล้วด้วยการออกไปฝึกงานจริงๆ ตามองค์กร หรือหน่วยงานที่ช่วยเหลือทางด้านสังคมสงเคราะห์ต่างๆ
เรียนสังคมสงเคราะห์ จบมาทำงานอะไรได้บ้าง?
นักสังคมสงเคราะห์, นักพัฒนาสังคม, พัฒนากร
นักพัฒนาชุมชน, นักฑัณทวิทยา
พนักงานคุมประพฤติ, พนักงานไกล่เกลี่ยข้อพิพาท
พนักงานคุ้มครองสิทธิ, เจ้าหน้าที่บุคคล
เจ้าหน้าที่พัฒนาทรัพยากรมนุษย์, นักวิชาการ
นักวิจัย, นักวิเคราะห์นโยบายและแผน
นักจัดการรายกรณี (case manager)
นักบริหาร, เจ้าหน้าที่บริหาร ฯลฯ
ขอบคุณข้อมูลจาก คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ : www.socadmin.tu.ac.th/bachelor