����ͧ��� 8.3.2 ��û�Ъ�����ѹ��ͧ�Ѱ���
��û���ͧ��кͺ��ЪҸԻ���繡�û���ͧ�ͧ��ЪҪ� �»�ЪҪ� ���ͻ�ЪҪ�
��蹤�ͻ�ЪҪ����Է��㹡���Ѻ�����觷���Ѱ��š�з� ������Է��㹡���Ծҡ���Ԩ�ó��á�зӢͧ�Ѱ���
���Ѱ��ŵ�ͧ�Ѻ�ѧ��д��Թ������ ���С�÷���Ѱ��Ũк����çҹ���ҧ�ջ���Է���Ҿ����
���繵�ͧ���Ѻ�������������С��ʹѺʹع�ҡ��ЪҪ� �ѧ���˹�ҷ�����Ӥѭ�ͧ��û�Ъ�����ѹ��
�ͧ�Ѱ��� ��� ���������������ǡѺ�ŧҹ��СԨ������ҧ� �ͧ��ǹ�Ҫ��� ���ҧ������� ��������
���١��ͧ����ǡѺ���ҷ˹�ҷ��ͧ�Ѱ��ͻ�ЪҪ� ��١�ѧ��ȹ��� ��ҹ�������Ҿ�ѡɳ��ѹ�� ��駹��
���ͻ�ͧ�ѹ�����䢤������㨷��Դ��Ҵ����ǡѺ��ô��Թ�ҹ�ͧ�Ѱ �ѧ��鹨֧�Ҩ��ػ��������
�ͧ��û�Ъ�����ѹ��ͧ�Ѱ�����ѧ���
��û�Ъ�����ѹ��ͧ�Ѱ���
��� �������������âͧ˹����Ҫ��âͧ�Ѱ�ѹ���� ��з�ǧ ��ǧ ������˹��§ҹ�Ѱ����ˡԨ�������������áӡѺ���Ţͧ�Ѱ��� ���Ըա�á�Ш�¢����������ǡѺ��º��
�Ԩ���� ��мŧҹ��ҧ� �ͧ�Ѱ ���͡����������ҧ���������ѹ����Ъ������§���õԤس�ͧ�Ѱ �ѹ���觼�
����Դ������� �������� �������� ��С��ʹѺʹع�ҡ��ЪҪ�㹡�����ҧ��ä���������
��˹����Ҫ�����л���Ȫҵ������
�������ͧ��û�Ъ�����ѹ��ͧ�Ѱ���
��û�Ъ�����ѹ��ͧ�Ѱ����Ҩ���͡���� 2 ������ ����
��û�Ъ�����ѹ�����㹻���Ȩ�����Ǣ�ͧ�Ѻ�ҹ��ҹ���������С������� �������ҧ��������ѹ��
�ѹ�������ҧ�Ѱ�����л�ЪҪ� �ѹ���觼�����Դ���Ŵ��ͧ��ҧ�����ҧ�ѹ�� �»�ЪҪ������Ѻ
��Һ������ä���������ǵ�ҧ� �ͧ�Ѱ��� �ѹ���� ��º�� ��ô��Թ�ҹ ��мŧҹ�ͧ�ç��õ�ҧ�
�������¡��ͧ���ʹѺʹع�ҡ��ЪҪ���л�ͧ�ѹ�����䢤������㨼Դ�ͧ��ЪҪ�����յ��˹��§ҹ
�ͧ�Ѱ��� ˹��§ҹ�Ҫ����ѡ�����û�Ъ�����ѹ��㹡óյ��仹��
- �����������ç������� ����º������ ����ͧ��ä���������ͨҡ���½���
- ������ç�����������º�������ռ�����Դ�������¹�ŧ㹷ҧ���յ�ͻ�ЪҪ�
- ������ա�������������º�Ҫ�������� ����ЪҪ���÷�Һ���ͨ��黯Ժѵ����١��ͧ
- �����˹��§ҹ�Ҫ��õ�ͧ����ŧ�ŧҹ��軯Ժѵ������
- �����������ͧ����ЪҪ����㨼Դ����ǡѺ��û�Ժѵԧҹ�������˹�ҷ��ͧ˹��§ҹ�Ҫ���
- ������Դ�ԡĵԡ�ó��ҧ� �� ������ͧ ���ɰ�Ԩ �繵�
�Ըա��㹡�û�Ъ�����ѹ�����㹻�����Ҩ������
- ���óç������������õ�ҧ� �ͧ˹��§ҹ�Ҫ�������Ѱ��ŷ���ЪҪ���÷�Һ ��
��èѴ���˹����Ҫ������� ��ô��Թ�ҹ�ç������� ����͡���������͡�û�Ѻ��ا
������ �繵� - ���óç���ҧἹ������������ç��õ�����ͧ ���ͪѡ�٧�����ЪҪ�����������ʹѺʹع
�� ���óç������ЪҪ����������ҡ� ����ѡ�Ҥ������Ҵ �繵� - �����������������Ǣͧ�ҧ�Ҫ��� �� ���ǡ�����������÷�ͧ��������㹻����
��û�ͧ�ѹ����кҴ�ͧ�ä�ҡ�������� �繵�2. ��û�Ъ�����ѹ����¹͡�����
��û�Ъ�����ѹ����¹͡������繡�����ҧ�������� �������ѡ ��Ф�������ѹ���ѹ�բͧ��ЪҪ�
㹻���ȵ�ҧ� �ѹ�й��ҫ�觤����������ͺ����Ե��Ҿ�ѹ�������ҧ����� ���Ѱ��Ũзӡ��
��Ъ�����ѹ���������š��Һ�֧��º�� �ѵ�ػ��ʧ�� ��С�ô��Թ�ҹ�ͧ�Ѱ��� ���ͻ�ͧ�ѹ������
�������㨼Դ ʹѺʹع��º�µ�ҧ����Ȣͧ�Ѱ���㹴�ҹ��ҧ� ����֧�����������Ż�Ѳ������ѹ��
�ͧ�����
�ѵ�ػ��ʧ��ͧ��û�Ъ�����ѹ��ͧ�Ѱ���
��û�Ъ�����ѹ��ͧ�Ѱ������ѵ�ػ��ʧ��ѧ���
- ��������Ҹ�ó�����Һ�֧��ԡ������˹��§ҹ��ҧ� �ͧ�Ѱ��ŷ�������� �ѹ���觼�����Դ���
ʹѺʹع������Ѻ����ª��ҡ������ԡ��˹��§ҹ���� �����ҧ������ - ����������Ѻ������繪ͺ�ҡ�Ҹ�ó��㹡���͡����������� ����֧�����䢡�����
���ʶҹ��ó�������¹�ŧ� - ���͢�Ѵ����Ŵ�����Ѵ��駵�ҧ� ����Դ��鹡Ѻ�ҹ����� �ͧ�Ѱ���
- ��������Ҹ�ó�������͡��㹡���ʹͤ����Դ��繵���Ѱ���
- ����Ժ������ǡѺ��Ъ���Ԣͧ��ЪҪ����˹��§ҹ�Ҫ��õ�ҧ� ���ͨ�����Թ������
�ʹ���ͧ�Ѻ������ͧ��âͧ�Ҹ�ó�� - �������ҧ����Դ���ʹѺʹع�ҡ��Ъ���� ��Ф�����������ѹ�ըҡ�Ҹ�ó�� ���¡�ê��ᨧ
�֧����������Ф�������㹡�����º��ҧ� �ͧ˹��§ҹ�Ҫ��� - �������ҧ����������Ф�������ѹ���ѹ�ըҡ�Ҹ�ó��
- �������¡��ͧ�������������С��ʹѺʹع�ҡ�Ҹ�ó��㹴�ҹ������ͧ ���ɰ�Ԩ �ѧ��
��С�þѲ�һ���ȴ�ҹ��ҧ� - ���������ŧҹ��������˹�ҵ�ҧ� ��ҹ��û���ͧ��С�ú����û���Ȣͧ�Ѱ���
หมายถึง การใช้จ่ายเพื่อการบริหารประเทศของรัฐบาล โดยกำหนดนโยบายและการดำเนินงานทางการเงินที่เกี่ยวข้องกับรายรับ รายข่าย หนี้สาธารณะ ซึ่งในแต่ละปีรัฐบาลจะต้องจัดทำเป็นงบประมาณแผ่นดินประจำปี เพื่อแสดงให้ประชาชนรู้ว่าในปีต่อไปรัฐบาลมีโครงการจะทำอะไรบ้าง แต่ละโครงการต้องใช้จ่ายเป็นจำนวนเงินเท่าใด และรัฐบาลจะหารายได้จากทางใดมาใช้จ่ายตามโครงการนั้น ๆ ดังนั้นงบประมาณแผ่นดินจึงเป็นแผนเกี่ยวกับการหารายได้และการใช้จ่ายตามโครงการต่าง ๆ ของรัฐบาล
ความแตกต่างระหว่างภาคเอกชนกับรัฐบาล
บทบาทระหว่างเอกชนกับรัฐบาล มีความแตกต่าง พอสรุปได้ดังนี้
1) ด้านวัตถุประสงค์และจุดมุ่งหมาย การดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจภาครัฐบาลมุ่งเพื่อประโยชน์ของสาธารณชน เช่น การจัดให้มีบริการสาธารณสุข สาธารณูปโภค การรักษาความสงบภายใน การป้องกันประเทศ เป็นต้น การใช้จ่ายเพื่อกิจกรรมของภาครัฐบาลส่วนใหญ่ได้มาจากค่าภาษีอากร และใช้จ่ายไปโดยมิได้แสวงหากำไร ส่วนการดำเนินกิจกรรมเศรษฐกิจของภาคเอกชนส่วนใหญ่มุ่งเพื่อแสวงหากำไรสูงสุด และประโยชน์ส่วนตนเป็นสำคัญ
2) ด้านการวางแผนดำเนินกิจกรรม ในการวางแผนรัฐบาลมีรายจ่ายเป็นเครื่องกำหนดรายได้ กล่าวคือ การดำเนินกิจกรรมของดภาครัฐบาลมักเริ่มด้วยการวางแผนตั้งโครงการพร้อมด้วยประมาณรายจ่ายในแต่ละโครงการแล้วจึงประมาณการรายได้ที่คาดว่าจะได้รับ หากไม่เพียงพอกับการใช้จ่าย ก็อาจก่อหนี้สาธารณะมาชดเชย แต่ภาคเอกชนมีรายได้เป็นเครื่องกำหนดรายจ่าย กล่าวคือ ภาคเอกชนจะพิจารณารายได้ที่คาดว่าจะได้รับก่อนแล้วจึงวางแผนดำเนินการใช้จ่ายออกไป
3) ด้านการตัดสินใจดำเนินกิจกรรม การตัดสินใจดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจภาครัฐบาลจะมีขั้นตอนซับซ้อน ผ่านการพิจารณาตัดสินของหลายฝ่าย แต่ภาคเอกชนมีขั้นตอนน้อยกว่า ตัดสินใจได้ด้วยตนเองโดยผู้ถือหุ้นหรือคณะกรรมการไม่กี่คน การตัดสินใจดำเนินกิจกรรมของภาคเอกชนจึงสามารถดำเนินการได้รวดเร็วกว่ารัฐบาล
4) ด้านระยะเวลาของโครงการ กิจกรรมทางเศรษฐกิจของภาครัฐบาลมักเป็นโครงการที่ให้ผลตอบแทนในระยะยาว ใช้งบประมาณจำนวนมาก ส่วนภาคเอกชนใช้เงินทุนน้อยกว่า และมักให้ผลตอบแทนในระยะสั้น เพื่อนำรายได้นั้นเป็นทุนหมุนเวียนในกิจกรรมต่อไป
จะเห็นได้ว่า กิจกรรมทางเศรษฐกิจทั้งภาครัฐและภาคเอกชนจะมีความเกี่ยวข้องและสัมพันธ์ซึ่งกันและกันตลอดเวลา การดำเนินการของภาครัฐบาลย่อมมีผลกระทบต่อภาคเอกชนทั้งทางตรงและทางอ้อม สำหรับเศรษฐกิจภาคเอกชน ก็จะมีผลต่อรายได้ของภาครัฐบาล
ความสำคัญของการคลัง
การคลังมีความสำคัญในการดำเนินงานของรัฐบาล เพราะรัฐบาลจะใช้นโยบายการคลัง ควบคุมภาวะเศรษฐกิจของประเทศด้วยวิธีการดังต่อไปนี้
1) การจัดสรรการใช้ทรัพยากรของสังคม มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ทรัพยากรของสังคมในการผลิตสินค้าและบริการให้เกิดประโยชน์เต็มที่อย่างมีประสิทธิภาพ เช่น การป้องกันประเทศ การบริการการแพทย์ พยาบาล ตำรวจ ตลอดจนรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมให้มีประสิทธิภาพมากที่สุด โดยการใช้นโยบายงบประมาณที่กำหนดไว้
2) การกระจายรายได้ของสังคม เพื่อให้สินค้าและบริการต่าง ๆ ที่ผลิตขึ้นมา ได้รับการจัดสรร จำแนก แจกจ่ายได้ทั่วถึง และเป็นธรรม ซึ่งรัฐบาลสามารถได้มาตรการทางด้านภาษีเป็นเครื่องมือที่สำคัญในการดำเนินการ
3) การรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจและสังคม โดยรัฐบาลจะควบคุมดูแลให้เศรษฐกิจของสังคม เป็นไปด้วยความราบรื่นด้วยการรักษาระดับการจ้างให้อยู่ในอัตราสูง ระดับราคาสินค้าเสถียรภาพ รวมทั้งมีอัตราการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจอยู่ในระดับที่น่าพอใจ
กล่าวโดยสรุป การคลังจึงมีความสำคัญมากในการดำเนินนโยบายทางเศรษฐกิจของรัฐบาล เพราะรัฐบาลจะใช้นโยบายการคลังเป็นเครื่องมือในการควบคุม ดูแล ตลอดจนแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในระบบเศรษฐกิจ เพื่อให้เศรษฐกิจของประเทศคงไว้ซึ่งความมีเสถียรภาพ