ขั้นตอนการแก้ปัญหา
การแก้ปัญหาเป็นกิจกรรมพื้นฐาน ในการดำรงชีวิตของมนุษย์ ปัญหาบางปัญหาเราสามารถหาทางแก้ปัญหาได้ทันที แต่บางปัญหาอาจต้องใช้เวลานานในการค้นหาคำตอบ ซึ่งคำตอบที่ได้ต้องพิสูจน์ได้ว่าเป็นคำตอบที่ถูกต้อง น่าเชื่อถือและสามารถนำไปอ้างอิงต่อได้
การแก้ปัญหาของแต่ละบุคคลมีขั้นตอนและใช้เวลาที่แตกต่างกัน เนื่องจาก ความรู้และประสบการณ์ จะส่งผลต่อความสามารถในการแก้ปัญหา
ตัวอย่าง
พิจารณาแผนผังแสดงเส้นทางระหว่างจุดเริ่มต้น A ไปยังโรงอาหารของโรงเรียนที่ จุด H ตามรูป ระหว่างจุด A และจุด H มีจุด B C D E F และ G ซึ่งเป็นอาคารเรียนเส้นที่มีลูกศรเป็นทางเชื่อมระหว่างอาคาร และตัวเลขที่กำกับอยู่บนเส้นแสดงเวลา (นาที) ที่ใช้ในการเดินทางระหว่างสองจุด ถ้านักเรียนเดินทางจากอาคาร A
ไปโรงอาหารให้หาว่าเส้นทางใดใช้เวลาในการเดินทางน้อยที่สุด และใช้เวลากี่นาที
ขั้นตอนการแก้ปัญหานำเสนอโดย "จอร์จ โพลยา" นักคณิตศาสตร์ ตั้งแต่ พ.ศ. 2488 และยังคงนำมาใช้ต่อจนถึงปัจจุบัน
1.
การวิเคราะห์และกำหนดรายละเอียดของปัญหา
1.1 สิ่งที่ต้องการคืออะไร
1.2 ข้อมูลที่กำหนดให้คืออะไรบ้าง
พิจารณาข้อมูลและเงื่อนไขที่กำหนดให้เพียงพอที่จะหาคำตอบของปัญหาหรือไม่ ถ้าไม่เพียงพอควรหาข้อมูลเพิ่มเติม
2. การวางแผนในการแก้ปัญหา
เมื่อทำความเข้าใจแล้ว ควรวางแผนในการแก้ปัญหาด้วยการเลือกใช้เครื่องมือ และวิธีการเพื่อให้ได้ซึ่งคำตอบ ประสบการณ์จะนำมาใช้ในขั้นตอนนี้ "เคยแก้ปัญหาในลักษณะนี้หรือไม่" ในกรณณีที่มีประสบการณ์มาก่อน ควรใช้ประสบการณ์มาเป็นแนวทางในการแก้ปัญหาโดยปรับปรุงให้เหมาะสมกับปัญหาใหม่
3. การดำเนินการแก้ไขปัญหา
เมื่อวางแผนในขั้นตอนที่ 2 แล้ว
จึงดำเนินการเพื่อแก้ปัญหา
4. การตรวจสอบและปรับปรุง
เมื่อดำเนินการตามขั้นที่ 3 แล้ว จึงนำผลมาตรวจสอบว่าแก้ปัญหาได้หรือไ่ม่ ถ้าแก้ได้ถือว่าสำเร็จ แต่ถ้าแก้ไม่ได้ จะต้องมีวิธีปรับปรุงให้ดีขึ้น
ตัวอย่างโจทย์
| 1. ขั้นวิเคราะห์และกำหนดปัญหา 2. ขั้นการวางแผนแก้ปัญหา
4. ขั้นการตรวจสอบและปรับปรุง สามารถกลับถึงบ้านได้อย่างปลอดภัย
|
��кǹ��÷�����㹡����ѭ���� 4 ��鹵 �ѧ����� (3) ���Թ�����ѭ�ҵ��Ἱ����ҧ���
(4) ��õ�Ǩ�ͺ �繢�鹵�ش���·����繵�ͧ�ա�õ�Ǩ�ͺ���Ѿ����� ����Թ��� ��ѭ�ҵ��Ἱ����ҧ���١��ͧ������� ��кǹ�����ѭ�� ����ö��ػ�͡����Ἱ�Ҿ�ѧ���
1) ��÷Ӥ������㨻ѭ��
- �Ӥ������㨶��¤ӵ�ҧ � 㹻ѭ��
-
�¡�������͡�����觷���ͧ����Ҥ������
- ������������䢡�˹���������ú�ҧ ��§�ͷ����Ҥӵͺ���������
2) ����ҧἹ㹡����ѭ�� ���� 2 �óդ��
2.1 �ջ��ʺ��ó�㹡����ѭ����ѡɳй�� � �ҡ�
- �Ԩ�ó���觷���ͧ�����
- ���͡�ѭ����ҷ�����ѡɳФ���¤�֧�Ѻ�ѭ�ҷ����� ��������Ƿҧ
- ��Ѻ��ا�Ƿҧ㹡����ѭ���������ʹ���ͧ��������Ѻ�ѭ������
-
�ҧἹ��ѭ��
2.2 ����ջ��ʺ��ó�㹡����ѭ���ѡɳй���ҡ�
- �Ԩ�ó���觷���ͧ�����
- ���Ըա������������������ѹ�������ҧ��觷���ͧ����ҡѺ�����ŷ��������
- �Ԩ�óҴ���� ��������ѹ��������ö�Ҥӵͺ��������� ���������ͧ�Ң������������ �����Ҥ�������ѹ����ٻẺ���
- �ҧἹ��ѭ��
2.3 ���Թ�����ѭ�ҵ��Ἱ����ҧ��� ������ҧἹ�������ǡ���Թ�����ѭ�� ���Ἱ����ҧ��� �����ҧ��ô��Թ���
�������Ƿҧ��蹷��ա��� ������ö���һ�Ѻ����¹��
2.4
��Ǩ�ͺ�����ѭ�� ��������Ըա����ѭ������ ���繵�ͧ��Ǩ�ͺ��� �Ըա�÷���������Ѿ����١��ͧ�������
��������ա���ҧἹ���ǡ���Թ�����ѭ�� �����ҧ��ô��Թ�����ѭ�� �Ҩ���������Ƿҧ���ա��ҷ��Դ��������ö ��Ѻ����¹��
�ٻ��� 1 �ʴ���кǹ�����ѭ��