1. โครงงานประเภทสำรวจ และรวบรวมข้อมูล
เป็นการศึกษารวบรวมปัญหาจากธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อม เพื่อศึกษาหาความรู้ที่มีอยู่หรืออยู่ในธรรมชาติ โดยใช้วิธีสำรวจและรวบรวมข้อมูล แล้วนำข้อมูลที่ได้มาจัดกระทำให้เป็นระบบระเบียบและสื่อความหมาย แล้วนำเสนอในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ตาราง กราฟ แผนภูมิ และคำอธิบายประกอบ การทำโครงงานประเภทนี้ ไม่มีการจัดหรือกำหนดตัวแปรหรือควบคุมตัวแปร
ตัวอย่าง
- การศึกษาพฤติกรรมของสัตว์บางชนิดในธรรมชาติ
- การศึกษามลพิษในสิ่งแวดล้อม
- การศึกษาการเจริญเติบโตของตัวอ่อนของสัตว์บางชนิด
- การศึกษาปริมาณของอะฟลาทอกซินในถั่งลิสงป่นตาม ร้านอาหารต่าง ๆ ในจังหวัดใดจังหวัดหนึ่ง
- การเลี้ยงผึ้ง ด้วยการนำผึ้งมาเลี้ยงแล้วทำการศึกษา รวบรวมข้อมูลต่าง ๆ เกี่ยวกับการดำรงชีวิตของผึ้ง
2. โครงงานประเภทการทดลอง
เป็นการศึกษาหาคำตอบของปัญหาใดปัญหาหนึ่ง โดยการออกแบบการทดลอง และดำเนินการทดลอง ลักษณะสำคัญของโครงการประเภทนี้คือ มีการออกแบบทดลอง เพื่อศึกษาผลของตัวแปรที่มีต่อตัวแปรอีกตัวหนึ่งที่ต้องการศึกษา โดยควบคุมตัวแปรอื่น ๆ ที่อาจมีผลต่อตัวแปรที่ต้องการศึกษาไว้
โครงงานประเภททดลอง ต้องมีการจัดกระทำตัวแปรที่จะมีผลต่อการทดลอง ซึ่งมีทั้งหมด 3 ชนิด ได้แก่
- ตัวแปรต้น หรือตัวแปรอิสระ หมายถึงสาเหตุของ
การทดลองนั้น ๆ
- ตัวแปรตาม หมายถึง ผลที่เกิดจากการ เปลี่ยนแปลงตัวแปรต้น
- ตัวแปรควบคุม หมายถึง สิ่งที่ต้องควบคุมให้
เหมือน ๆ กัน มิฉะนั้นจะมีผลทำให้ ตัวแปรตามเปลี่ยนไป
ตัวอย่าง
- การศึกษาชนิดของวัสดุที่เหมาะสมต่อการปักชำ
กิ่งมะนาว
ตัวแปรต้น คือ ชนิดของวัสดุ
ตัวแปรตาม คือ การเจริญเติบโตของกิ่งมะนาว
โดยวิธีการปักชำ
ตัวแปรควบคุม คือ ปริมาณน้ำ ปริมาณปุ๋ย
ปริมาณแสง และขนาดของภาชนะ
ที่ใส่วัสดุปักชำ
3. โครงงานประเภทการพัฒนาหรือการประดิษฐ์
เป็นการพัฒนาหรือประดิษฐ์ หรือการสร้างอุปกรณ์ หรือเครื่องมือเครื่องใช้เพื่อประโยชน์ใช้สอย โดยการประยุกต์ทฤษฎี หรือหลักการทางวิทยาศาสตร์มาใช้ในการพัฒนาหรือการประดิษฐ์ดังกล่าว อาจเป็นการประดิษฐ์สิ่งใหม่ หรือการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงของเดิมที่มีอยู่แล้วให้มีประสิทธิภาพขึ้นก็ได้ หรืออาจเป็นการเสนอแบบจำลองทางความคิดเพื่อแก้ปัญหาใดปัญหาหนึ่งก็ได้
ตัวอย่าง
- เครื่องเตือนอัคคีภัยระบบความดัน
- การประดิษฐ์เครื่องร่อน
- บ้านยุคนิวเคลียร์
- กรงดักแมลงวันและแมลงสาบ
- เครื่องโรยปุ๋ยยางพารา
4. โครงงานประเภทการสร้างทฤษฎีหรือการอธิบาย
เป็นโครงงานที่เสนอทฤษฎีหรือ คำอธิบายสิ่งต่าง ๆ หรือปรากฏการณ์ต่าง ๆ ซึ่งเป็นแนวคิดใหม่ ๆ โดยมีหลักการทางวิทยาศาสตร์ หรือทฤษฎีอื่น ตลอดจนข้อมูลต่าง ๆ สนับสนุน ทฤษฎีหรือคำอธิบายดังกล่าวอาจใหม่ หรือขัดแย้ง หรือขยายแนวความคิด หรือคำอธิบายเดิมที่มีผู้ให้ไว้ก่อนแล้วก็ได้ อาจเป็นการอธิบายปรากฏการณ์เก่าในแนวใหม่ อาจเสนอในรูปของคำอธิบาย สูตร หรือสมการก็ได้ แต่จะต้องมีข้อมูลหรือทฤษฎีอื่นมาสนับสนุนอ้างอิง
ตัวอย่าง
- กำเนิดของทวีปและมหาสมุทร เป็นการสร้างแบบจำลอง
ทฤษฎี อธิบายการเกิดของทวีปและมหาสมุทรว่าเกิดขึ้น
ได้อย่างไร โดยอาศัยหลักฐานทางประวัติศาสตร์และ
ทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์มาอ้างอิง ซึ่งเป็นแนวความคิดที่ แตกต่างไปจากแนวความคิดเดิมที่เคยมีผู้เสนอไว้ ก่อนแล้ว