อนาคตของเราจะเป็นอย่างไร ทั้งคนและเมืองในยุคดิจิทัล
แม้อนาคตจะเป็นสิ่งที่คาดเดาได้ยาก ถึงกระนั้นมนุษย์เราก็ชอบที่จะทำนายหรือคาดการณ์สิ่งที่มีโอกาสเกิดขึ้นในอนาคต ไม่ว่าจะ 5 ปี หรือ 10 ปี ข้างหน้า เพื่อเตรียมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วของโลกยุคปัจจุบันที่ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีและนวัตกรรม เพื่อให้เราขยับตัวได้ทัน เพื่อให้เรายอมรับสิ่งใหม่ เพื่อให้เราไม่ตกขบวนท่ามกลางระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม
ประชากรโลกการเปลี่ยนแปลงด้านประชากรเป็นสิ่งที่สะท้อนว่าโลกของเราจะไปในทิศทางไหน โดยสหประชาชาติ หรือ UN คาดการณ์ว่าจำนวนประชากรโลกจะเพิ่มสูงขึ้นถึง 9.7 พันล้านคนภายในปี 2050 และอาจเพิ่มสูงเกือบ 1.1 หมื่นล้านคนในช่วงปี 2100
ปัจจัยที่ทำให้สัดส่วนประชากรโลกขยายตัว คือจำนวนประชากรที่อายุยืนยาวมีมากขึ้น โดยเฉพาะประเทศพัฒนาแล้วอย่างญี่ปุ่นและประเทศในเครือสหภาพยุโรป ซึ่งต่างประสบภาวะอัตราการเกิดต่ำกว่าเกณฑ์
โดย 60 เปอร์เซ็นต์ของประชากรโลกอาศัยอยู่ในเอเชีย 16 เปอร์เซ็นต์ในแอฟริกา 10 เปอร์เซ็นต์ในยุโรป 9 เปอร์เซ็นต์ในลาตินอเมริกาและแคริบเบียน และ 5 เปอร์เซ็นต์ในอเมริกาเหนือและโอเชียเนีย ซึ่งจีนและอินเดียเป็นประเทศที่ใหญ่ที่สุดในโลก โดยรวมกันแล้วคิดเป็น 40 เปอร์เซ็นต์ของประชากรโลก
เดอะ วอชิงตัน โพสต์ (The Washington Post) วิเคราะห์ว่าประชากรโลกค่อยๆ มีอัตราการเพิ่มขึ้นช้าลงจาก 1.24 เปอร์เซ็นต์ ต่อปี เหลือเพียง 1.18 เปอร์เซ็นต์ ต่อปี ขณะที่ทวีปแอฟริกาจะมีประชากรเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว กล่าวคือเพิ่มขึ้นถึง 25 เปอร์เซ็นต์ภายในปี 2050 และ 49 เปอร์เซ็นต์ภายในปี 2100 ส่วนยุโรปมีคนสูงวัยมากขึ้น โดย 1 ใน 4 เป็นคนอายุ 60 ปีขึ้นไป และจะขยับเป็น 1 ใน 3 ภายในปี 2100
ขณะที่อินเดียจะแซงหน้าจีนขึ้นแท่นประเทศที่มีประชากรมากที่สุดในโลก โดยอินเดียจะมีประชากรราว 1.5 พันล้านคนในปี 2030 และ 1.7 พันล้านคนในปี 2050 ส่วนหนึ่งที่ทำให้จีนอาจมีประชากรลดลงมาจากนโยบายลูกคนเดียว
ที่น่าสนใจคือความเป็นพลเมืองโลกเป็นเทรนด์ชัดขึ้นเรื่อยๆ การย้ายถิ่นฐานเป็นทั้งโอกาสและความหวัง โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกาและยุโรปกำลังต้องการแรงงานคนหนุ่มสาวเพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ
‘เมือง’ ก่อนและหลังโควิด-19โควิด-19 ทำให้ทุกสิ่งทุกอย่างเปลี่ยนไป ทั้งวิถีชีวิต เศรษฐกิจ สังคม และอาจรวมถึงความเป็นเมือง (Urbanization) ที่ต้องกลับมาคิดใหม่ว่าการเกิดโรคระบาดทำให้การขยายตัวของเมืองจะยังเป็นแบบเดิมอยู่หรือไม่
UN ระบุว่าในปี 1975 มีเพียง 4 เมืองในโลกเท่านั้นที่จัดว่าเป็นมหานคร (Megacity) และปี 2000 เพิ่มขึ้นเป็น 18 เมือง ขณะที่ปี 2015 เพิ่มขึ้นเป็น 22 เมืองและมีแนวโน้มจะมีมากขึ้นในอนาคต
ด้วยเทคโนโลยีในปัจจุบัน แพลตฟอร์มออนไลน์และโซเชียลมีเดียทำให้ความเป็นเมืองไปสู่ทุกหนทุกแห่ง คนที่อยู่ในเมืองกับคนที่อยู่ชานเมืองต่างรับรู้สิ่งเดียวกัน มีวิถีชีวิตที่คล้ายกัน และโอกาสในการเข้าถึงทรัพยากรพอๆ กัน
สอดคล้องกับประชากรที่ย้ายมาอาศัยแถบชานเมืองเพิ่มมากขึ้น ทำให้โครงสร้างพื้นฐานและบริการสาธารณะขยายตัวตามเพื่อรองรับการดำเนินชีวิต พร้อมกับการเกิดขึ้นของแนวคิดเมืองอัดแน่น (Compact City) และแนวคิดเมืองอัจฉริยะ (Smart City)
วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์ เขียนไว้ในเว็บไซต์ the101 ระบุว่า เมืองหลังโรคระบาดจะเปลี่ยนไป โดยเมืองใหญ่ๆ ที่มีคนอาศัยอยู่อย่างหนาแน่นอาจไม่ใช่คำตอบของคนในการมองหาความมั่นคงในชีวิตอีกต่อไป และเมืองเล็กๆ อาจปลอดภัยกว่า
นอกจากนั้นจะเกิดการกระจายอำนาจและความเจริญไปทั่วประเทศ เพื่อให้แต่ละเมืองอยู่รอดได้ด้วยเศรษฐกิจมั่นคงเลี้ยงตัวเอง ไม่ต้องพึ่งพาส่วนกลาง ส่วนคนที่หางานทำในเมืองอาจคิดแล้วว่า อนาคตของตัวเองคือกลับไปสร้างงานที่บ้านเกิด ซึ่งอาจจะมั่นคงและปลอดภัยกว่าในเมืองใหญ่
เทคโนโลยีที่กำลังมาเคลาส์ ชวาบ (Klaus Schwab) ผู้ก่อตั้งและประธานสภาเศรษฐกิจโลก World Economic Forum บอกว่า โลกในยุคการปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่ 4 (The Fourth Industrial Revolution) ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่ เช่น ปัญญาประดิษฐ์ (AI) อินเทอร์เน็ตแห่งสรรพสิ่ง (Internet of Things) และอื่นๆ ซึ่งมีส่วนอย่างมากในการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของเรา
แนวโน้มของการใช้ปัญญาประดิษฐ์ (AI) จะมีมากขึ้น และมีบทบาทมากโดยเฉพาะในภาคการผลิต ทำให้สามารถผลิตสินค้าได้มีคุณภาพมากขึ้น รวดเร็วขึ้น และต้นทุนต่ำลงได้อีก
อนาคตอันใกล้ในปี 2025 จะเป็นยุคใหม่ของคอมพิวเตอร์ นั่นคือ Quantum Computing ที่จะมีความแพร่หลายมากขึ้นกว่าการอยู่แค่ในวงการวิทยาศาสตร์ ด้วยประสิทธิภาพของมันจะทำให้อุตสาหกรรมอื่นๆ เช่น วงการยา ยานยนต์ และวัสดุ เกิดนวัตกรรมด้วยข้อดีคือช่วยลดต้นทุนและกระบวนการในงานวิจัย
ในด้านการสื่อสารและโทรคมนาคม การมาถึงของ 5G จะเริ่มเห็นการเปลี่ยนแปลงในเชิงของวิถีชีวิตและขับเคลื่อนเศรษฐกิจโลก ผลักดันให้เกิดภาพของ Internet of Things ชัดเจนขึ้น การสื่อสารกันระหว่างอุปกรณ์ การสั่งงานผ่านเสียง และการควบคุมจากทางไกล
ขณะที่หุ่นยนต์เริ่มเข้ามามีบทบาทในธุรกิจค้าปลีกอย่างมาก เราจะเห็นร้านค้าปลีกดังๆ เช่น วอลมาร์ต (Walmart) ของสหรัฐฯ ที่ใช้หุ่นยนต์ในการจัดสต็อกสินค้า หรืออาลีบาบา (Alibaba) ก็ใช้หุ่นยนต์ในการส่งขนสินค้า เป็นต้น ซึ่งแนวโน้มการใช้หุ่นยนต์ในธุรกิจค้าปลีกจะมีมากขึ้นตั้งแต่ต้นน้ำยันปลายน้ำ
รถยนต์ไร้คนขับที่เริ่มเห็นมากขึ้นจากแบรนด์ดังอย่างเทสล่า (Tesla) และยังมีข่าวว่าแอปเปิล (Apple) ก็เตรียมทำรถยนต์เช่นกัน หรือในเมืองจีนก็เริ่มมีการทดสอบรถยนต์ไร้คนขับแล้ว ซึ่งเป็นอนาคตของอุตสาหกรรมยานยนต์เลยก็ว่าได้
ส่วนใครที่เป็นสายแก็ดเจ็ตอาจถึงเวลาของ Wearable Screen โดยเราไม่จำเป็นต้องพกโทรศัพท์มือถือ หรือแท็บเล็ตอีกต่อไป อาจจะมีแค่อุปกรณ์ขนาดจิ๋วที่ติดอยู่กับร่างกายหรือพกติดตัว แล้วสามารถใช้งานผ่านการแสดงผลบนร่างกาย ถนน กำแพงบ้าน หรือลอยขึ้นกลางอากาศเหมือนหนังไซ-ไฟสักเรื่องที่เราดู
วงการอาหาร นอกจากเทรนด์การกินเนื้อสัตว์ที่ทำจากพืช (Plant-based Meat) ที่ก้าวหน้ามากขึ้น มีเท็กซ์เจอร์และรสสัมผัสใกล้เคียงกับเนื้อสัตว์จริงๆ แล้ว หนึ่งในเทคโนโลยีที่กำลังมา คือการพิมพ์อาหารสามมิติ (3D Food Printing) ที่ในอดีตอาจจะดูไกลตัว แต่ปัจจุบันเราจะมีเครื่องพิมพ์อาหารสามมิติติดบ้านเหมือนกับที่เรามีหม้อทอดไร้น้ำมันนั่นแหละ
ปิดท้ายที่การเดินทางท่องเที่ยว ซึ่งเทรนด์การท่องเที่ยวอวกาศ (Space Tourism) น่าจะได้รับความนิยมในอนาคต เพราะน่าจะเติมเต็มความฝันของคนที่อยากไปท่องอวกาศจริงๆ สักครั้ง