ขั้นตอนการทำโครงงานวิทยาศาสตร์
3. การจัดทำเค้าโครงโครงงานวิทยาศาสตร์
การเขียนเค้าโครงโครงงานวิทยาศาสตร์นั้นก็เป็นส่วนสำคัญส่วนหนึ่ง ซึ่งเป็นการบ่งบอกว่าหัวข้อเรื่องที่เรา
จะศึกษานั้นเราจะกำหนดวิธีการทดลองหรือดำเนินการไว้อย่างไร มีขอบเขตการศึกษาทดลองไว้อย่างไร เพื่อเป็น
แนวทางให้เราปฏิบัติไปตามที่เรากำหนดไว้ จะทำให้งานที่จัดทำสำเร็จไปด้วยดี
การจัดทำเค้าโครงโครงงานวิทยาศาสตร์นั้น เป็นการจัดขึ้นตามแนวคิดของตนเอง หรือกลุ่มคณะที่ทำงาน
ร่วมกัน เพื่อนำเสนอให้อาจารย์ที่ปรึกษาได้พิจารณาเพื่อปรับปรุงแก้ไข หรือการอนุมัติให้ดำเนินการได้หรืออนุมัติ
เงินทุนในการสนับสนุนจากงบประมาณของโรงเรียน ในบางครั้งจะมีหน่วยงานบางหน่วยที่สนับสนุนเงินทุนเพื่อ
การจัดทำ
ดังนั้น การจัดทำเค้าโครงโครงงานวิทยาศาสตร์ จำเป็นที่จะต้องมีการเรียนรู้ เพื่อการจัดทำสำหรับในระดับ
นักวิทยาศาสตร์ หรือในมหาวิทยาลัย ก็มีการให้ทุนอุดหนุนในการทำวิจัย
จึงสรุปได้ว่า เค้าโครงโครงงานวิทยาศาสตร์ก็คือ การจัดทำโครงงาน นั่นเอง กล่าวคือ การที่เราจะจัดทำ
โครงการใดๆ ขึ้นในโรงเรียนเพื่อของบประมาณสนับสนุน เราจะต้องเขียนโครงการขึ้นมา มีหลักการและเหตุผล
วัตถุประสงค์ เป้าหมาย และขอบเขตของโครงการ แผนการดำเนินการ ระยะเวลาดำเนินการ สถานที่ดำเนินการ
ผลที่คาดว่าจะได้รับ เป็นต้น การทำเค้าโครงโครงงานวิทยาศาสตร์ก็เช่นกัน มีรูปแบบในการจัดทำคล้าย ๆ กัน
ในโรงเรียน เค้าโครงงานวิทยาศาสตร์ เป็นการจัดทำขึ้นเพื่อนำเสนอต่ออาจารย์ที่ปรึกษา เพื่อพิจารณารูปแบบ
ขั้นตอนที่จะศึกษา
รูปแบบการเขียนรายงานโครงงานวิทยาศาสตร์
1. ชื่อโครงงาน
ชื่อเรื่องควรจะเขียนให้กะทัดรัด มีความชัดเจนในตัวเอง อ่านแล้วเข้าใจง่ายว่าจะศึกษาอะไรบ้าง เช่น
- การกำจัดน้ำเสียด้วยสาหร่าย
- การทำกระดาษจากกาบกล้วย
- การเปรียบเทียบวัสดุที่ใช้เพาะเลี้ยงไรแดง
จากตัวอย่างจะเห็นว่าหัวข้อเรื่องเมื่ออ่านแล้วมีความเข้าใจในตัว มีความเข้าใจว่าจะศึกษาอะไร อย่างไร
แต่ถ้าจะยกตัวอย่างหัวข้อต่อไปนี้ เป็นหัวข้อที่ไม่ดีนัก เพราะกำหนดขึ้นมาแล้ว ทำให้ผู้อ่านไม่เข้าใจว่าจะศึกษา
เรื่องใด อย่างไร เป็นเพียงดึงดูดความสนใจเท่านั้น ได้แก่
- ไทร…ใครไม่คิด..?
- ติดไม่ติด
- ไม้เท้ากายสิทธิ์
2. สาขาวิชา / ประเภทโครงงาน
ระบุว่า เป็นสาขาเคมี ชีววิทยา ฟิสิกส์ ดาราศาสตร์ เกษตร คณิตศาสตร์คอมพิวเตอร์ เป็นต้น หรืออาจจะ
บอกประเภทก็ได้ เช่น การทดลอง สิงประดิษฐ์ การเก็บรวบรวมข้อมูล ทฤษฎี เป็นต้น
3. คณะนักเรียนที่จัดทำ
1 ………………............………….. ชั้น…...........………. เลขที่……......…… (หัวหน้ากลุ่ม)
2 ………………............………….. ชั้น…...........………. เลขที่……......……
3 ………………............………….. ชั้น…...........………. เลขที่……......……
4 ………………............………….. ชั้น…...........………. เลขที่……......……
4. อาจารย์ที่ปรึกษา
1 อาจารย์……………………………………........................................…………………..
5. รายละเอียดเกี่ยวกับโครงงานวิทยาศาสตร์
5.1 ที่มาและความสำคัญของหัวเรื่อง
อธิบายว่าเหตุใดจึงทำโครงงานวิทยาศาสตร์ในหัวข้อเรื่องนี้ และโครงงานเรื่องนี้มีที่มาและความสำคัญ
อย่างไร นักเรียนอาจจะอ้างหลักฐานต่าง ๆ ประกอบ ซึ่งอาจจะเป็นหลักฐาน ทฤษฎีที่เกี่ยวข้องมาประกอบการ
สนับสนุนด้วยก็ได้ หากเป็นเรื่องดัดแปลงมาจากเรื่องอื่นๆ ต้องแสดงความคิดเห็นด้วยว่า ผู้ที่เคยศึกษามาแล้วนั้น
เขาทำอย่างไร และในส่วนของเรานั้นทำอย่างไร
5.2 จุดมุ่งหมายหรือวัตถุประสงค์ของการศึกษา
เป็นการกำหนดจำเพาะเจาะจงว่าจะศึกษาอะไร คล้ายๆ กับขอบเขตที่เราจะศึกษา โดยทั่วไปแล้วไม่ควรจะ
เขียนจุดมุ่งหมายไว้หลายๆ ข้อเกินความจำเป็น ควรจะมี 1 – 2 ข้อ ก็คงเพียงพอ เพราะว่าเรากำหนดไว้หลายๆ ข้อ
หากเราดำเนินการทดลองจะต้องเป็นไปตามหัวข้อจุดประสงค์ที่เรากำหนดไว้ทุกข้อ หากทำไม่ครบทุกข้อก็จะทำให้
โครงงานของเราไม่ประสบผลสำเร็จนั่นเอง
5.3 ขอบเขตของการศึกษา
เป็นการระบุว่าหัวข้อเรื่องที่เราจะศึกษานี้จะศึกษาในเรื่องใดบ้าง จะไม่ศึกษาในเรื่องใดบ้าง ดังนั้นจึง
ต้องระบุขอบเขตไว้เพื่อเป็นข้อตกลงร่วมกันว่าจะทำเพียงแค่ที่กำหนดไว้เท่านั้น ขอบเขตนี้ โดยทั่วไปจะสอดคล้องกับ
จุดมุ่งหมาย เพียงแต่เป็นการนำจุดมุ่งหมายมาขยายความนั่นเอง
5.4 สมมติฐานของการศึกษา ( ถ้ามี )
เป็นการคาดคะเนการทดลองของเราที่คาดว่าน่าจะมีผลเป็นอย่างนั้น เป็นอย่างนี้ไว้ล่วงหน้า สมมติฐานที่
กำหนดขึ้นมาควรจะมีเหตุมีผล คือ มีหลักการ ทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์มารองรับ และเป็นข้อความที่กำหนดแนวทาง
ให้เราได้ศึกษาทดลองเพื่อการพิสูจน์
5.5 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ
ให้กำหนดเป็นข้อ ๆ ว่าเรื่องที่เราจะศึกษานี้สามารถประยุกต์ หรือนำไปใช้ประโยชน์ในด้านใดได้บ้าง เช่น
เป็นประโยชน์ด้านการเกษตรต่อเกษตรกร ในด้านการศึกษาเป็นเครื่องมือหรือแนวทางในการนำไปใช้ในบทเรียนที่
กำลังเรียน หรือในด้านสิ่งแวดล้อม เป็นต้น
5.6 หลักฐานเอกสารที่เกี่ยวข้อง
ให้ระบุว่าหัวข้อเรื่องนี้ นักเรียนได้แนวคิดมาจากหนังสือ เอกสาร วารสาร ในเล่มใด มีข้อความว่าอย่างไร
พร้อมกับเขียนบรรณานุกรมของเอกสาร ไว้เป็นหลักฐานด้วย
5.7 วิธีดำเนินการศึกษาค้นคว้า
เป็นการกำหนดขั้นตอนที่เราจะศึกษาทดลอง โดยกำหนดวิธีการทดลอง ตามวัตถุประสงค์และขอบเขตของ
การศึกษา ที่กำหนดไว้ทุกประการ ให้ระบุถึงวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยว่าจะเก็บอย่างไร เช่น เขียนบรรยายข้อมูล
ที่ได้จาการสังเกต จัดทำรูปแบบ ( ตัวอย่าง ) การเก็บข้อมูลเป็นรูปตาราง การกำหนดตัวเลข มีหน่วยวัด แปลข้อมูล
เป็นกราฟต่าง ๆ ด้วย หรืออาจเก็บข้อมูลโดยการถ่ายภาพ วาดภาพ เป็นต้น
5.8 ระยะเวลาและแผนการดำเนินการทำ
กากำหนดระยะเวลาในการศึกษา ทดลองเป็นเรื่องสำคัญมาก กล่าวคือ เป็นการระบุว่าจะดำเนินการได้ใน
ช่วงเวลาหรือเดือนอะไร โดยเฉพาะการศึกษาด้านการเกษตร เกี่ยวกับแมลงซึ่งต้องกำหนดไปตามฤดูกาลที่พบ
ที่ระบาด ที่จะศึกษาได้ ถ้าไม่จำเป็นเกี่ยวกับการกำหนดช่วงเวลาก็ควรจะมีเป้าหมายว่า จะมีการกำหนดเดือนหรือ
วันที่ ที่เราจะศึกษาเป็นช่วงๆ เป็นตอนๆ การกำหนดเช่นนี้ เพื่อให้เราได้มีโอกาสศึกษาที่เป็นไปตามแผนกำหนดการ
ทำให้งานที่ทำสำเร็จไปด้วยดี นั่นเอง
5.9 สถานที่โครงงานวิทยาศาสตร์
ระบุว่า โครงงานวิทยาศาสตร์นี้ทำในห้องปฏิบัติการทดลองในโรงเรียน หรือทำนอกสถานศึกษา เช่น โรงงาน
อุตสาหกรรม โรงพยาบาล ศูนย์วิจัยที่อยู่ใกล้โรงเรียน หรือสถานที่เก็บข้อมูล ( ภาคสนาม ) ในกรณีที่เป็นโครงงาน
ประเภทสำรวจรวบรวมข้อมูล
5.10 วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการศึกษาทดลอง
การกำหนดวัสดุอุปกรณ์ เป็นการกำหนดคร่าว ๆ ก่อน ซึ่งอาจจะแยกเป็นประเภท เช่น ประเภทวัสดุถาวร
สารเคมี อุปกรณ์การทดลองที่เป็นส่วนประกอบของเครื่องมือ อุปกรณ์ที่มีในห้องปฏิบัติการ อุปกรณ์ที่ต้องจัดซื้อ
จัดหา อุปกรณ์ที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูล เช่น กล้องถ่ายรูป ฟิล์ม เป็นต้น
5.11 งบประมาณในการทำ
ให้ระบุงบประมาณที่จะใช้วัสดุอุปกรณ์ต่าง ๆ ตามข้อ 5.10 โดยระบุเฉพาะที่จะต้อง จัดซื้อ พร้อมกับรวม
ยอดเงินงบประมาณด้วยว่าควรจะใช้จ่ายสำหรับการทำโครงงานนี้เป็นเงินเท่าใด
5.12 คำชี้แจงเพิ่มเติม ( ถ้ามี )
5.13 ลงชื่อนักเรียนเจ้าของโครงงาน
ตัวอย่างรูปแบบเค้าโครงโครงงานวิทยาศาสตร์
1. ชื่อโครงงาน ................................................................................................
2. สาขาวิชา / ประเภทโครงงาน ......................................................................
3. ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ...............................................................................
4. คณะนักเรียนที่จัดทำ
1 ...................................................ชั้น................เลขที่............. (หัวหน้ากลุ่ม)
2 ...................................................ชั้น................เลขที่.............
3 ...................................................ชั้น................เลขที่.............
4 ...................................................ชั้น................เลขที่.............
5. อาจารย์ที่ปรึกษา
1.........................................................................................................
6. บทคัดย่อ ( เรื่องที่จะดำเนินการทำ )
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
7. จุดมุ่งหมายของการศึกษา
1.........................................................................................................
2.........................................................................................................
8. สมมุติฐาน
1.........................................................................................................
2.........................................................................................................
9. แนวคิด ที่มา และความสำคัญ
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
10. หลักการและทฤษฎี หรือข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
ชื่อหนังสือเอกสารอ้างอิง
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
11. ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับของโครงงานนี้
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
12. อุปกรณ์ที่ใช้ในการทดลอง
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
13. งบประมาณที่ใช้ในการทดลอง
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
14. การกำหนดตัวแปรที่จะศึกษา
ตัวแปรต้น ( ตัวแปรอิสระ ) ได้แก่ .........................................................
ตัวแปรตาม ได้แก่ ................................................................................
ตัวแปรควบคุม ได้แก่ ...........................................................................
15. วิธีการดำเนินการทดลอง และวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
16. การวางแผนระยะเวลาทดลอง
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
ลงชื่อ...............................................................
( ...................................................................... )
หัวหน้ากลุ่ม