������ͼ�� ���¶֧ ��÷�����ѡɳ�������������������ѹ���������ǡѹ�Դ�ҡ
������ҧ���� 2 ��Դ�����Ҽ���ѹ��������è��¡�ѹ����ǹ �
����¡������ͼ���Ҩ���Ըա�õ�ҧ � �� ��á�ͧ ���������¡ ������ӹҨ������� �������Դ �������¨���� ����繡���¡������Ըշҧ����Ҿ������ ��÷���¡��������ѵ��������
1. ��á�ͧ ���Ըա���¡����͡�ҡ�ѹ�����ҧ�ͧ�秡Ѻ�ͧ���� �������¡����ǹ����͡�ҡ��� �����ѹ�ҡ㹷ҧ��� �������ͧ��Ժѵԡ�÷���ͧ���㹻���ҳ���� � ��á�ͧ��鹨е�ͧ���ü�ҹ��д�ɡ�ͧ
��Ҥ�ͧ�秷���ʹ��ҹ�١�д�ɡ�ͧ���������躹��д�ɡ�ͧ ��ǹ��������÷������¹����м�ҹ��д�ɡ�ͧŧ����Ҫ��
2. ���������¡ ���Ըշ�����¡������ͼ������繢ͧ���� 2 ��Դ������������͡�ҡ�ѹ �¢ͧ���Ƿ���ͧ����¡�繪�������Ѵਹ �� ��ӡѺ����ѹ �繵� ����¡���Ըչ��йӢͧ�������㹡����¡ ����䢢ͧ���Ƿ������㹪����ҧ����դ���˹����ҡ���Ҫ��
���͡����Ҫ�Ш���� ���Ǩ֧���� � 䢢ͧ���Ƿ�������������Ҫ������
3. ������ӹҨ������� ���Ըշ�����¡ͧ���Сͺ�ͧ������ͼ�����ͧ���Сͺ˹�������ѵ�㹡�ö١������硴ٴ�� �� �ͧ��������ҧ�����硡Ѻ�����жѹ
����������硶���Һ��蹡�д�ɷ���ҧ�Ѻ�ͧ�������ͧ ������硨дٴ�������¡�͡��
4. �������Դ ��� ��ҡ���ó����������¹ʶҹШҡ�ͧ�秡����繡�ҫ���������������¹ʶҹ��繢ͧ���ǡ� ���¡������ͼ������繢ͧ���͡�ҡ�ѹ �¢ͧ�秪�Դ˹�������ѵ�����Դ�� �� �١���� ����ʹ �������� ��ú�áѺ����ᡧ ���������������ú�èС��������¡�͡�ҡ����ᡧ �ѡ�ͧ͢��ú�ô����Ҫ�з����繨����ú���繢ͧ���¡�͡��
5. ����������Ժ�͡���������͡ ���¡�ͧ������ͼ�� ���ͧ����բ�Ҵͷ��
����Ժ�͡���������͡�� �� ������÷�������索������͡������
6. ��õ��С
���¡�ͧ�����ͼ������繢ͧ���ǹ�������㹢ͧ���� �����¹Ӣͧ�������ҧ�������������ǹ��¤��� � ���С��� 㹡óշ��С���ҡ��ҵ�ͧ�����鵡�С���Ǣ���Ҩ������ ����õ�ǡ�ҧ�����Ҥ�ͧ�С����� �����������ҡ��� ���˹ѡ���ҡ��鹨е��С�����Ǣ�� �� ����������� ��Ҥ�ͧ�������з�˹�ҷ���繵�ǡ�ҧ������š�Ţͧ��÷���ͧ��õ��С����� �С�е����Ǣ��
3. การแยกสารเนื้อผสม และสารเนื้อเดียว
การแยกสาร หมายถึง
การที่แยกสารที่ผสมกันตั้งแต่ ๒ ชนิดขึ้นไปออกจากกัน เพื่อนำสารที่ได้นั้นไปใช้ประโยชน์ตามต้องการ ซึ่งสามารถจำแนกได้คือ การแยกสารเนื้อผสม และการแยกสารเนื้อเดียว
สารเนื้อผสม หมายถึง สารที่มีลักษณะเนื้อสารไม่ผสมกลมกลืนกันเป็นเนื้อเดียวกันเกิดจาก
สารอย่างน้อย 2 ชนิดขึ้นไปมาผสมกันโดยเนื้อสารจะแยกกันเป็นส่วน ๆ
การแยกสารเนื้อผสมอาจใช้วิธีการต่าง ๆ เช่น การกรอง การใช้กรวยแยก การใช้อำนาจแม่เหล็ก การระเหิด การระเหยจนแห้ง ซึ่งเป็นการแยกสารโดยวิธีทางกายภาพทั้งสิ้น สารที่แยกได้จะมีสมบัติเหมือนเดิม
1. การกรอง
เป็นวิธีการแยกสารออกจากกันระหว่างของแข็งกับของเหลว หรือใช้แยกสารแขวนลอยออกจากน้ำ ซึ่งใช้กันมากในทางเคมี โดยเฉพาะในห้องปฏิบัติการที่กรองสารในปริมาณน้อย ๆ การกรองนั้นจะต้องเทสารผ่านกระดาษกรอง อนุภาคของแข็งที่ลอดผ่านรูกระดาษกรองไม่ได้จะอยู่บนกระดาษกรอง ส่วนน้ำและสารที่ละลายน้ำได้จะผ่านกระดาษกรองลงสู่ภาชนะ
2. การใช้กรวยแยก
เป็นวิธีที่ใช้แยกสารเนื้อผสมที่เป็นของเหลว 2 ชนิดที่ไม่ละลายออกจากกัน โดยของเหลวทั้งสองนั้นแยกเป็นชั้นเห็นได้ชัดเจน เช่น น้ำกับน้ำมัน เป็นต้น การแยกโดยวิธีนี้จะนำของเหลวใส่ในกรวยแยก แล้วไขของเหลวที่อยู่ในชั้นล่างซึ่งมีความหนาแน่นมากกว่าชั้น
บนออกสู่ภาชนะจนหมด แล้วจึง
ค่อย ๆ ไขของเหลวที่ที่เหลือใส่ภาชนะใหม่
3. การใช้อำนาจแม่เหล็ก
เป็นวิธีที่ใช้แยกองค์ประกอบของสารเนื้อผสมซึ่งองค์ประกอบหนึ่งมีสมบัติในการถูกแม่เหล็กดูดได้ เช่น ของผสมระหว่างผงเหล็กกับผงกำมะถัน โดยใช้แม่เหล็กถูไปมาบนแผ่นกระดาษที่วางทับของผสมทั้งสอง แม่เหล็กจะดูดผงเหล็กแยกออกมา
4. การระเหิด
คือ ปรากฏการณ์ที่สารเปลี่ยนสถานะจากของแข็งกลายเป็นก๊าซหรือไอโดยไม่เปลี่ยนสถานะเป็น
ของเหลวก่อน ใช้แยกสารเนื้อผสมที่เป็นของแข็งออกจากกัน โดยของแข็งชนิดหนึ่งมีสมบัติระเหิด
ได้ เช่น ลูกเหม็น พิมเสน น้ำแข็งแห้ง การบูรกับเกลือแกง เมื่อให้ความร้อนการบูรจะกลายเป็นไอแยก
ออกจากเกลือแกง ดักไอของการบูรด้วยภาชนะที่เย็นจะได้การบูรเป็นของแข็งแยกออกมา
ภาพการระเหิดของน้ำแข็งแห้ง
5. การใช้มือหยิบออกหรือเขี่ยออก
ใช้แยกของผสมเนื้อผสม ที่ของผสมมีขนาดโตพอที่จะหยิบออกหรือเขี่ยออกได้ เช่น ข้าวสารที่มีเมล็ด
ข้าวเปลือกปนอยู่
6. การตกตะกอน
ใช้แยกของผสมเนื้อผสมที่เป็นของแข็งแขวนลอยอยู่ในของเหลว ทำได้โดยนำของผสมนั้นวางทิ้งไว้ให้
สารแขวนลอยค่อย ๆ ตกตะกอนนอนก้น ในกรณีที่ตะกอนเบามากถ้าต้องการให้ตกตะกอนเร็วขึ้นอาจ
ทำได้โดย ใช้สารตัวกลางให้อนุภาคของตะกอนมาเกาะ เมื่อมีมวลมากขึ้น น้ำหนักจะมากขึ้นจะตก
ตะกอนได้เร็วขึ้น เช่น ใช้สารส้มแกว่ง อนุภาคของสารส้มจะทำหน้าที่เป็นตัวกลางให้โมเลกุลของสารที่
ต้องการตกตะกอนมาเกาะ ตะกอนจะตกเร็วขึ้น
การแยกสารเนื้อเดียว
สารเนื้อเดียว เป็นสารทีเกิดขึ้นโดยทั่วไป มองเห็นเป็นเนื้อเดียวกันโดยตลอด แบ่งเป็นพวก
ได้แก่ ธาตุ สารละลาย และสารประกอบ ในการแยกสารเนื้อเดียวที่อยู่ในรูปของสารละลายนั้น สามารถ
ทำได้โดย
วิธีการดังต่อไปนี้
1. การระเหยจนแห้ง
ใช้ในกรณีที่ตัวถูกละลายเป็นของแข็งและตัวทำละลายเป็นของเหลว หรือของแข็งละลายในของเหลว เช่น เมื่อนำเกลือแกงซึ่งเป็นของแข็งมาละลายในน้ำจะได้ของผสมเนื้อเดียวกัน เรียกว่า สารละลายเกลือแกง ในกรณีที่เราต้องการแยกเกลือแกงและน้ำออกจากสาระลายเกลือแกงทำได้โดยการนำสารดังกล่าวมาให้ความร้อน เพื่อระเหยตัวละลาย ในที่นี้คือน้ำออกไป สิ่งที่เหลืออยู่ในภาชนะคือตัวถูกละลาย ที่เป็นของแข็งในที่นี้คือ เกลือแกง
2. โครมาโตกราฟี (Chromatography)
เป็นเทคนิคการแยกสารเนื้อเดียวออกจากกันให้เป็นสารบริสุทธิ์ โดยอาศัยหลักการที่ว่า "สารแต่ละชนิดมีความสามารถในการละลายต่างกัน และถูกดูดซับต่างกัน จึงทำให้สารแต่ละชนิดแยกออกจากกันได้" ดังนั้นการแยกสารด้วยเทคนิคโครมาโตกราฟี จึงต้องอาศัยสมบัติของสารดังนี้
2.1 สารต่างชนิดกันมีความสามารถในการละลายในตัวทำละลายชนิดเดียวกันได้ดี ไม่เท่ากัน สารที่ละลายได้ดีจะเคลื่อนที่ไปได้เร็ว
2.2 สารต่างชนิดกันถูกดูดซับโดยตัวดูดซับได้ดีไม่เท่ากันสารที่ถูกดูดซับได้ดีจะเคลื่อนที่ได้ช้า
2.3 สารที่ละลายในตัวทำละลายได้ดี และถูกดูดซับน้อยจะเคลื่อนที่ได้เร็วไปได้ไกล
2.4 สารที่ละลายในตัวทำละลายได้น้อยและถูกดูดซับมากจะเคลื่อนที่ช้าไปได้ไม่ไกล
ประโยชน์ของโครมาโตกราฟี
1. ใช้ในการแยกสารเนื้อเดียวที่มีส่วนผสมหลาย ๆ ชนิด ให้ได้เป็นสารบริสุทธิ์
2. ใช้ในการวิเคราะห์หาปริมาณและชนิดของสาร
3. ใช้ทดสอบหรือแยกสารตัวอย่างที่มีปริมาณน้อย ๆ ได้
4. ใช้แยกสารได้ทั้งสารที่มีสีและไม่มีสี
3. การกลั่น
เป็นกระบวนการที่ทำให้ของเหลวได้รับความร้อนจนกลายเป็นไอ ทำให้แยกตัวทำละลายและตัวถูกละลายที่ต่างก็เป็นของเหลวออกจากกันได้โโยอาศัยความแตกต่างกันของจุดเดือด การกลั่นจะใช้ได้ผลต่อเมื่อตัวทำละลายและตัวถูกละลายเดือดที่อุณหภูมิต่างกันค่อนข้างมาก(ต่างกันอย่างน้อย 20 ๐C) เช่น การแยกน้ำจากน้ำทะเล การแยกน้ำจากน้ำคลอง การแยกน้ำจากน้ำเกลือ หรือน้ำเชื่อม เป็นต้น
4. การตกผลึก
เป็นกระบวนการแยกของแข็งที่ละลายในตัวทำละลายที่เป็นของเหลว โดยทำให้สารละลายอิ่มตัวที่
อุณหภูมิสูง แล้วปล่อยให้สารละลายเย็นลง ของแข็งจะตกผลึกออกมา