ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี มีคุณูปการต่อวงการนาฏศิลป์ไทยอย่างไร

ศิลปินแห่งชาติครั้งแรกในประวัติศาสตร์

ศิลปินแห่งชาติผู้ที่ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ของชาติไทย  และได้รับการบันทึกเกียรติประวัติไว้มีดังนี้

นายเฟื้อ  หริพิทักษ์ ๑. นายเฟื้อ  หริพิทักษ์

ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ พุทธศักราช ๒๕๒๘

เกิด เมื่อวันที่ ๒๒ เมษายน พ.ศ. ๒๔๕๓ ที่จังหวัดธนบุรี (ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ ๑๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๓๖)

ชีวิตครอบครัว สมรสกับ หม่อมราชวงศ์ถนอมศักดิ์  กฤดากร มีบุตร ๑ คน

การศึกษา มัธยมศึกษาปีที่ ๖ โรงเรียนวัดราชบพิธ หลังจากนั้นศึกษาต่อแผนกจิตรกรรม ประเทศอินเดีย

การทำงาน รับราชการเป็นอาจารย์สอนศิลปะรุ่นแรกของมหาวิทยาลัยศิลปากร และเป็นประธานโครงการคัดลอกจิตรกรรมฝาผนัง อุโบสถ วัดประดู่ทรงธรรม จังหวัดพระนครศรีอยุธยา  

ผลงานศิลปะของนายเฟื้อ  หริพิทักษ์ การสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ เป็นศิลปินที่รักและเข้าใจในจิตรกรรมไทยอย่างลึกซึ้ง ด้วยการค้นหาแนวทางสร้างสรรค์ ให้เหมาะกับการแสดงออกทางด้านจิตรกรรมที่มีลักษณะเฉพาะตน ในการถ่ายทอดสภาพแวดล้อม บรรยากาศ แสง-เงา ประกอบกับความคิดคำนึงเรื่องสีสันที่เป็นลักษณะตามสายสกุลศิลปะยุโรป (อิตาลี) ใช้การสะบัดฝีแปรงที่รวดเร็ว นายเฟื้อ  หริพิทักษ์ ได้รับการยกย่องเป็น "ครูใหญ่ในวงการศิลปะ" ได้สร้างสรรค์ผลงานจิตรกรรม จนได้รับการยกย่องเป็นศิลปินชั้นเยี่ยม สาขาจิตรกรรม นอกจากนี้ ยังได้รับเกียรติให้เข้าร่วมเป็นกรรมการตัดสินการแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ผลงานจิตรกรรม และภาพลายเส้นของท่าน เป็นผลงานที่ก้าวหน้า มีคุณค่าสูง ให้ความประทับใจแก่ผู้ชม และส่งอิทธิพลต่อศิลปินรุ่นหลัง มีการแสดงผลงานทางศิลปะหลายครั้ง ทั้งในประเทศและต่างประเทศ

ผลงานศิลปะของนายเฟื้อ  หริพิทักษ์ ผลงานดีเด่น/ผลงานที่สร้างชื่อเสียง ภาพบุพการีหรือคุณยายของฉัน หรือคุณยายกับอีสี (แมว) และภาพนางแบบ (องค์ประกอบ) ๒. นายมนตรี ตราโมท

ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง  พุทธศักราช ๒๕๒๘

เกิด เมื่อวันที่ ๑๗ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๔๓ ที่จังหวัดสุพรรณบุรี (ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ ๖ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๘)

ชีวิตครอบครัว สมรสกับ นางสาวลิ้นจี่  บุรานนท์ มีบุตร ๒ คน เมื่อภรรยาคนแรกเสียชีวิต สมรสครั้งที่ ๒ กับ นางสาวพูนทรัพย์  นาฏประเสริฐ มีบุตร ๒ คน

นายมนตรี  ตราโมท การศึกษา มัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนพรานหลวง ในพระบรมราชูปถัมภ์ และเข้าศึกษาในคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และการเมือง สอบได้ภาคที่ ๓ ต่อมาได้รับพระราชทานปริญญาอักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยศิลปากร ปริญญาศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
บ้านโสมส่องแสง (พิพิธภัณฑ์บ้านครูมนตรี  ตราโมท)
ตั้งอยู่ที่ ถนนติวานนท์ ๓ ซอยพิชยนันท์ ๒ ตำบลตลาดขวัญ อำเภอเมืองฯ จังหวัดนนทบุรี การทำงาน รับราชการที่กรมพิณพาทย์หลวง กรมมหรสพ สมัยรัชกาลที่ ๖ เกษียณอายุราชการในตำแหน่งศิลปินพิเศษ หัวหน้าแผนกดุริยางค์ไทย กรมศิลปากร ต่อมาดำรงตำแหน่งผู้เชี่ยวชาญดนตรีไทย กรมศิลปากร จนถึงแก่กรรม

บ้านโสมส่องแสง (พิพิธภัณฑ์บ้านครูมนตรี  ตราโมท) ตั้งอยู่ที่ ถนนติวานนท์ ๓ ซอยพิชยนันท์ ๒ ตำบลตลาดขวัญ อำเภอเมืองฯ จังหวัดนนทบุรี

การสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ เป็นผู้ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นอัจฉริยศิลปินที่มีความรู้ความสามารถแตกฉาน ทั้งทางด้านดุริยางค์ วรรณคดี ดนตรีปี่พาทย์ โดยเฉพาะการบรรเลงระนาดทุ้ม เป็นผู้ถวายการครอบประสิทธิ์ประสาทวิชาดนตรีไทย และถวายความรู้ ด้านวิชาการดนตรีไทยแด่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีผลงานการประพันธ์เพลงไทยกว่า ๒๐๐ เพลง ทั้งประเภทเพลงโหมโรง เพลงเถา เพลงสามชั้น เพลงสองชั้น เพลงดนตรีประวัติศาสตร์ไทย เพลงระบำ เพลงรำวงมาตรฐาน งานประพันธ์ทางร้องและงานบรรจุเพลงในบทละคร รวมทั้งยังมีความรู้ทางโน้ตสากลและดนตรีสากลอีกด้านหนึ่งด้วย นอกจากนี้ ยังแต่งบทร้อง ทั้งเพลงตับและเพลงเถา การแต่งกวีนิพนธ์ทั้งเรื่องสั้นและเรื่องยาว บทโทรทัศน์ บทละคร แต่งตำราดุริยางคศิลป์ไทย การละเล่นของไทย ประวัติศาสตร์การดนตรีไทย การละครไทย และสร้างหลักสูตรสาขาดนตรีและนาฏศิลป์ไทย ให้แก่โรงเรียนนาฏศิลป

ผลงานดีเด่น/ผลงานที่สร้างชื่อเสียง ได้แก่ เพลงโสมส่องแสง เพลงเถา เพลงม่านมงคล เพลงวันชาติ เพลงงามแสงเดือน

ท่านผู้หญิงแผ้ว  สนิทวงศ์เสนี ๓. ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี

ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง พุทธศักราช ๒๕๒๘

เกิด เมื่อวันที่ ๒๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๔๖ ที่จังหวัดฉะเชิงเทรา (ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ ๑๗ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๓)

ชีวิตครอบครัว สมรสกับ หม่อมราชวงศ์ตัน  สนิทวงศ์ (พลตรี หม่อมสนิทวงศ์เสนี)

การศึกษา สำเร็จหลักสูตรการศึกษาวิชาสามัญจากโรงเรียนในวังสวนกุหลาบ

การทำงาน รับราชการที่กรมศิลปากรเป็นผู้เชี่ยวชาญนาฏศิลป์ไทย ผู้อำนวยการฝึกซ้อมการแสดงนาฏศิลป์ไทย สอน และเป็นวิทยากรบรรยายให้ความรู้ เกี่ยวกับนาฏศิลป์ไทย

ระบำมิตรสัมพันธ์มั่นใจ ไทย-เกาหลี ประดิษฐ์ท่ารำ โดยท่านผู้หญิงแผ้ว  สนิทวงศ์เสนี

การสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ เป็นผู้รอบรู้ในศิลปวิทยาการด้านนาฏศิลป์ เสมือนศูนย์รวมศิลปวัฒนธรรมไทย ผู้เชี่ยวชาญในตำราฟ้อนรำ สืบมาแต่สมัยโบราณ และมีความเชี่ยวชาญพิเศษในการคิดค้นประดิษฐ์ลีลาท่ารำ ให้เหมาะสมกับยุคสมัย และดำเนินไปโดยถูกต้องตามระเบียบแบบแผน อันมีมาแต่โบราณ ไม่ว่าจะเป็นท่วงท่า ท้าวพญามหากษัตริย์ ขุนนาง และบุคคลสำคัญ ตลอดจนท่าทางของสัตว์ต่างๆ โดยสามารถคิดลีลาท่ารำได้อย่างงดงาม และเหมาะสมกับบทบาท นอกจากนี้ยังมีผลงาน การประพันธ์บทสำหรับแสดง ทั้งโขนและละคร
การแสดงนาฏศิลป์ไทย "ลาวกระทบไม้" ซึ่งลีลาท่ารำส่วนหนึ่ง เป็นการคิดประดิษฐ์ของท่านผู้หญิงแผ้ว  สนิทวงศ์เสนี ผลงานดีเด่น/ผลงานที่สร้างชื่อเสียง ได้แก่การคิดประดิษฐ์ท่ารำสุโขทัย ท่ารำที่ปรับปรุงมาจากการแสดงละครตอนหนึ่ง ในเรื่องอิเหนา ๔. พลตรี หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช

ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ พุทธศักราช ๒๕๒๘

เกิด เมื่อวันที่ ๒๐ เมษายน พ.ศ. ๒๔๕๔ ที่จังหวัดสิงห์บุรี (ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ ๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๓๘)

ชีวิตครอบครัว สมรสกับ หม่อมราชวงศ์ พักตร์พริ้ง  ทองใหญ่ มีบุตร ๒ คน

การศึกษา ปริญญาตรีเกียรตินิยม (B.A. Honours) สาขาปรัชญา การเมือง และเศรษฐศาสตร์ ปริญญาโท (M.A. Oxon) มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ด ประเทศอังกฤษ

ผลงานดีเด่นและสร้างชื่อเสียงของ พลตรี หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์  ปราโมช

การทำงาน เริ่มรับราชการที่กรมสรรพากร กระทรวงการคลัง ผู้จัดการธนาคารไทยพาณิชย์สาขาลำปาง และอดีตนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. ๒๕๑๘-๒๕๑๙)

ผลงานดีเด่นและสร้างชื่อเสียงของ พลตรี หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์  ปราโมช

การสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ เป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถหลายบทบาท ทั้งในฐานะนักการเมือง นักการธนาคาร นักพูด นักเขียน และเป็นผู้ริเริ่มก่อตั้งคณะโขนนักศึกษาธรรมศาสตร์ จนได้รับการยกย่องเป็นปราชญ์ของเมืองไทยที่ชาวต่างประเทศ ให้การยอมรับ ส่วนการสร้างสรรค์ผลงานทางด้านวรรณศิลป์ หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช มีผลงานหนังสือและบทความ โดยมีลีลาการเขียนบทความที่มีความรู้และความสามารถในการใช้ภาษาไทย ความรู้ในเรื่องศิลปะ วรรณคดี วัฒนธรรม รวมทั้งปรัชญาทางศาสนาและการเมืองของตะวันออกและตะวันตกมาประกอบการเขียน หัวข้อของบทความ ชี้ให้เห็นถึงความหลากหลายในแนวความคิดและความรู้ แสดงถึงอัจฉริยภาพของผู้เขียนในฐานะนักคิดนักเขียน และยังสะท้อนให้เห็นสภาพสังคมไทยที่ผ่านมา ในหลายๆ ด้าน

ผลงานดีเด่น/ผลงานที่สร้างชื่อเสียง เช่น ไผ่แดง สี่แผ่นดิน บันเทิงเริงรมย์ สงครามเย็น คนรักหมา กาเหว่าที่บางเพลง ฯลฯ