เศรษฐกิจพอเพียง
ปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงชี้แนวทางการดำเนินชีวิตให้แก่ปวงชนชาวไทยมาเป็นระยะเวลานาน ในช่วงตั้งแต่ก่อนการเกิดวิกฤตเศรษฐกิจ เพื่อมุ่งให้พสกนิกรได้ดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างยั่งยืน มั่นคง และปลอดภัย ภายใต้ความเปลี่ยนแปลงต่างๆ ที่เกิดขึ้นตามกระแสโลกาภิวัฒน์ อีกทั้งพระองค์ยังได้ทรงพระราชทานความหมายของ เศรษฐกิจพอเพียง เอาไว้เป็นภาษาอังกฤษว่า Sufficiency Economy ดังพระราชดำรัสที่ได้ทรงตรัสไว้เมื่อวันที่ 23 ธันวาคม 2554
ประวัติความเป็นมาของเศรษฐกิจพอเพียง
ระบบเศรษฐกิจพอเพียงเกิดขึ้นครั้งแรกเมื่อ วันที่ 18 กรกฏาคม 2517
โดยเริ่มต้นจากพระบรมราโชวาทในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานแก่นิสิตมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ซึ่งเน้นความสำคัญในการพัฒนาประเทศแบบสร้างพื้นฐานคือ "ความพอมีพอกิน พอใช้"
ต่อมาพระองค์มีพระราชดำรัสอีกครั้งเมื่อวันที่ 4 ธันวาคม 2517 ณ ศาลาดุสิตดาลัยเนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษาทรงเน้นคำว่า "พอมีพอกิน" ดังนั้นคำว่า "เศรษฐกิจพอเพียง" จึงมาจากจุดเริ่มต้นว่า "พอมีพอกินพอใช้" นั่นเอง
การประยุกต์ใช้ปรัชญาเศรษพอเพียง
1. ความพอประมาณ – การบริหารงบประมาณ การลงทุน
เช่น การขยายกิจการ จะต้องไม่เร่งขยายตัวจนเกินกำลัง เพราะถ้าหากเปิดสาขามากเกินไป พัฒนาคนไม่ทัน ควบคุมคุณภาพสินค้าและบริการไม่ทั่วถึง ก็ยิ่งจะกลายเป็นการส่งมอบสินค้าและบริการที่แย่ ๆ ให้แก่ลูกค้า ให้แบรนด์เสื่อมเสียมากขึ้นเท่านั้น
2.
ความมีเหตุผล – แผนธุรกิจ แผนการปฏิบัติการ เช่น การจัดทำ Strategy Plan , Action Plan
เพื่อการบริหารผลการดำเนินงานของหน่วยธุรกิจ จะช่วยให้มีแนวทางในการทำงานที่สมเหตุสมผล รู้ว่าทำไปเพื่อบรรลุเป้าหมายอะไร ใครมีหน้าที่รับผิดชอบบ้าง ตอบโจทย์ธุรกิจอย่างไรบ้าง
3. มีภูมิคุ้มกัน – แผนการบริหารความเสี่ยง การรักษาความต่อเนื่องในธุรกิจ
เช่น การวางแผนฉุกเฉินเมื่อเกิดเหตุการณ์ไม่แน่นอนในธุรกิจ ไม่ว่าจะเป็น ภัยพิบัติทางธรรมชาติ
ผลกระทบจากปัจจัยสภาพแวดล้อมภายนอก กิจการจะมีแผนรับมืออย่างไรที่จะทำให้สามารถดำเนินการต่อไปได้โดยมีความเสียหายน้อยที่สุด
4. เงื่อนไขความรู้ – การวิจัยและพัฒนา การบริหารจัดการความรู้
เช่น การฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากร การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ การแสวงหา know-how ที่เกี่ยวข้องมาประกอบการตัดสินใจทางธุรกิจ การต่อยอดไอเดียแนวคิด สินทรัพย์ทางปัญญามาเป็นสินค้าและบริการ รวมทั้งโมเดลธุรกิจใหม่
5. เงื่อนไขคุณธรรม –
ธรรมาภิบาล ความรับผิดชอบต่อสังคม จริยธรรมทางธุรกิจ
เช่น มีการดำเนินธุรกิจภายใต้แนวคิด green business ใช้หลักการออกแบบผลิตภัณฑ์เพื่อสิ่งแวดล้อมที่เรียกว่า eco design ดำเนินกิจกรรมกระบวนการภายในภายใต้ไอเดีย green logistics หรือก่อตั้งกิจการเป็นแบบ social enterpriseก็ได้
องค์ประกอบของปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
การพัฒนาตามหลักแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง คือการพัฒนาที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานของทางสายกลางและความไม่ประมาท โดยคำนึงถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล การสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว ตลอดจนใช้ความรู้ความรอบคอบ และคุณธรรม ประกอบการวางแผน การตัดสินใจและการกระทำ
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีหลักพิจารณาอยู่ ๕ ส่วน ดังนี้ 1. กรอบแนวความคิดเป็นปรัชญาที่ชี้แนะแนวทางการดำรงอยู่และปฏิบัติตนในทางที่ควรจะเป็น โดยมีพื้นฐานมาจากวิถีชีวิตดั้งเดิมของสังคมไทย สมารถนำมาประยุกต์ใช้ได้ตลอดเวลา และเป็นการมองโลกเชิงระบบที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา มุ่งเน้นการรอดพ้นจากภัย และวิกฤต เพื่อความมั่นคง และ ความยั่งยืน ของการพัฒนา
2. คุณลักษณะเศรษฐกิจพอเพียงสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับการปฏิบัติตนได้ในทุกระดับโดยเน้นการปฏิบัติบนทางสายกลาง และการพัฒนาอย่างเป็นขั้นตอน
3. คำนิยามความพอเพียงจะต้องประกอบด้วย ๓ คุณลักษณะ พร้อม ๆ กัน ดังนี้
- ความพอประมาณ: หมายถึง ความพอดีที่ไม่น้อยเกินไปและไม่มากเกินไปโดยไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น เช่นการผลิตและการบริโภคที่อยู่ในระดับพอประมาณ
- ความมีเหตุผล: หมายถึง การตัดสินใจเกี่ยวกับระดับของความพอเพียงนั้น จะต้องเป็นไปอย่างมีเหตุผลโดยพิจารณาจากเหตุปัจจัยที่เกี่ยวข้องตลอดจนคำนึงถึงผลที่คาดว่าจะเกิดขึ้นจากการกระทำนั้น ๆ อย่างรอบคอบ
- การมีภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว: หมายถึง การเตรียมตัวให้พร้อมรับผลกระทบและการเปลี่ยนแปลงด้านต่าง ๆ ที่จะเกิดขึ้นโดยคำนึงถึงความเป็นไปได้ของสถานการณ์ ต่าง ๆ ที่คาดว่าจะเกิดขึ้นในอนาคตทั้งใกล้และไกล
4. เงื่อนไข
การตัดสินใจและการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ให้อยู่ในระดับพอเพียงนั้นต้องอาศัยทั้งความรู้ และคุณธรรมเป็นพื้นฐาน กล่าวคือ
- เงื่อนไขความรู้: ประกอบด้วย ความรอบรู้เกี่ยวกับวิชาการต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องอย่างรอบด้าน ความรอบคอบที่จะนำความรู้เหล่านั้นมาพิจารณาให้เชื่อมโยงกัน เพื่อประกอบการวางแผน และความระมัดระวังในขั้นปฏิบัติ
- เงื่อนไขคุณธรรม: ที่จะต้องเสริมสร้างประกอบด้วย มีความตระหนักในคุณธรรม มีความซื่อสัตย์สุจริตและมีความอดทน มีความเพียร ใช้สติปัญญาในการดำเนินชีวิต
5. แนวทางปฏิบัติ/ผลที่คาดว่าจะได้รับ
ผลจากการนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ คือ การพัฒนาที่สมดุลและยั่งยืน พร้อมรับต่อการเปลี่ยนแปลงในทุกด้าน ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม ความรู้และเทคโนโลยี
ตัวอย่างธุรกิจที่นำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการดำเนินธุรกิจ
บริษัท นิธิฟู้ดส์ จำกัด
จังหวัดเชียงใหม่ ประเทศไทย
ผู้ดำเนินโครงการ : บริษัท นิธิฟู้ดส์ จำกัด
ระยะเวลาดำเนินการ : พ.ศ. 2550, 2552-2553
ที่มาของโครงการ
บริษัท นิธิฟู้ดส์ จำกัด เป็นบริษัทผู้ผลิตสินค้าแปรรูปทางการเกษตร โดยมีประสบการณ์กว่า 20 ปี ในธุรกิจอุตสาหกรรมอาหาร ก่อตั้งโดย นายกอบชัย ทวีเลิศนิธิ และนายสุรพล ทวีเลิศนิธิ โดยมีตลาดที่สำคัญ คือ การขายสินค้าเพื่อเป็นวัตถุดิบในโรงงานอุตสาหกรรม อาหาร อาทิ น้ำมันกระเทียมเจียวนำไปผลิตเป็นเครื่องปรุงรสในบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปต่างๆ เป็นต้น นอกจากนี้ บริษัทยังใช้กลยุทธ์ด้านการบริการตอบสนองความต้องการของลูกค้า สร้างความพึงพอใจและความเชื่อมั่น โดยวัตถุดิบที่ใช้ในการผลิตต้องมีมาตรฐานคุณภาพ ความสะอาด ความปลอดภัยสูง
ยุทธศาสตร์การดำเนินโครงการ
ขอบคุุณข้อมูลจาก สำนักงาน กปร. - ตัวอย่างความสำเร็จ การประยุกต์ใช้ปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง
จากการประกวดผลงานตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ความเป็นมาของการดำเนินโครงการ
“บริษัทมุ่งมั่นผลิตอาหารที่มีคุณภาพ
ถูกสุขลักษณะ ปลอดภัย และเป็นที่พอใจของลูกค้า”
บริษัท นิธิฟู้ดส์ จำกัด มีการวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์อยู่ตลอดเวลา เพื่อบุกตลาดสินค้า
สำหรับผู้บริโภค โดย
สร้างแบรนด์ใหม่ที่ชื่อ Urban Farm (เออร์เบริ้นฟาร์ม) เป็นผลิตภัณฑ์ผักรวมอบ กึ่ง
สำเร็จรูปซึ่งเป็นแนวคิดใหม่
และเป็นนวัตกรรมใหม่สำหรับกลุ่มลูกค้าเป้าหมายหลักคือ กลุ่มวัยทำงาน โดยมีนโยบาย คือ
"บริษัทมุ่งมั่นผลิต
อาหารที่มีคุณภาพ ถูกสุขลักษณะ ปลอดภัย และเป็นที่พอใจของลูกค้า โดยเน้นการพัฒนา
อย่างต่อเนื่องทุก
หน่วยงาน"
การนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ในการบริหารจัดการธุรกิจ
- ความพอประมาณ
บริษัทมุ่งเน้นการใช้เงินทุนภายใน และขยายกิจการอย่างค่อยเป็นค่อยไปตามกำลังทุน และความสามารถที่มีอยู่ โดยใช้ประสบการณ์ของทีมบริหารวางแผนขยายกิจการเริ่มจากทุนจดทะเบียน 12.5 ล้านบาทในปี 2541 ขยายเป็น 47.5 ล้านบาทในปี 2547 กระบวนการผลิตมีประสิทธิภาพ โดยมีพนักงานระดับปฏิบัติการ 33 คน ที่มีความรู้ความสามารถ พนักงานทุกแผนกสามารถปรับเปลี่ยน เคลื่อนย้าย สลับทำงานกันได้ โดยสามารถผลิตสินค้าได้ถึง 3,000 ตันต่อปี บริหารจัดการด้านการตลาดโดยมียอดการขายเพิ่มขึ้นในอัตราที่เหมาะสมและต่อเนื่อง โดยมียอดขายในปี 2549 มูลค่า 131 ล้านบาท และปี 2548 มูลค่า 114 ล้านบาท
- ความมีเหตุผล
ใช้ทรัพยากรในกระบวนการผลิตอย่างประหยัด ได้ประโยชน์คุ้มค่า และมีการจัดการอย่างฉลาด พร้อมหาทางเพิ่มมูลค่า หรือมีการสร้างผลผลิตใหม่ขึ้นในชุมชนท้องถิ่น เช่น การแปรรูปผลผลิตทางเกษตรของสินค้าเกษตรที่มีในท้องถิ่น บริษัทเน้นการดำเนินงานด้วยนโยบายคุณภาพ โดยมีการบริหารการผลิตและการจัดการต่างๆ ที่ได้รับมาตรฐาน เช่น ระบบ HACCP , GMP และ ISO 9001:2000 มีแผนวิจัยและพัฒนาสินค้า ซึ่งเจ้าหน้าที่มีพื้นฐานทางการศึกษาโดยตรงและมีเครื่องมือพร้อม ในทุกๆ ด้าน เนื่องจากต้องดูแลมาตรฐานสินค้าอย่างดี มีการประเมินวัดผลการวิจัย พัฒนา ทุกๆ 3 เดือน ดำเนินกิจการโดยสร้างผลิตภัณฑ์ที่มีเอกลักษณ์ เช่น กระบวนการผลิตพริกไทยให้ได้กลิ่น สี ธรรมชาติ ได้ใช้เทคโนโลยีที่ผลิตและประยุกต์เอง รวมทั้งควบคุมปริมาณจุลินทรีย์ให้ต่ำได้ และราคาถูก นอกจากนี้ยังได้พัฒนาเพื่อสร้าง Brand สินค้าของตัวเอง มีการใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม ถูกหลักวิชาการ และประหยัด สร้างเครื่องจักรเครื่องมือ ในการผลิตด้วยตัวเอง โดยมีกรมส่งเสริมอุตสาหกรรมช่วยเหลือบางส่วน
- มีภูมิคุ้มกันที่ดี
มีการปรับปรุงและพัฒนาองค์กรอย่างต่อเนื่อง โดยการอบรมให้ความรู้แก่ผู้ปฏิบัติงานในทุกระดับ รวมทั้งมี morning talk ก่อนทำงานทุกวันเพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเพื่อการพัฒนางาน มีการกระจายความเสี่ยง เพื่อบรรเทาปัญหาที่อาจเกิดกับการดำเนินธุรกิจ โดยการหา ผลิตภัณฑ์ใหม่ และขยายฐานลูกค้า มีการบริหารความเสี่ยง เพื่อหลีกเลี่ยงและไม่สร้างเหตุให้เกิดความเสี่ยงในการบริหารจัดการ ธุรกิจ เช่น มีการวางแผนการตลาด การผลิต และปรับปรุงทุก ๆ 3เดือน - ความรู้
มีการสร้างและพัฒนาเครื่องมือในการผลิตสินค้าด้วยตนเอง ซึ่งเครื่องมือเครื่องจักรในโรงงาน ร้อยละ 95 เป็นเครื่องจักรที่ออกแบบเอง ซึ่งเป็นองค์ความรู้เฉพาะของกิจการ คุณภาพของผลิตภัณฑ์ได้มาตรฐานตามความต้องการของลูกค้า เช่น โรงงานมีสายการผลิตด้านการทอดกระเทียมและอบแห้งสินค้าเกษตร ที่ใช้นวัตกรรมทางเทคโนโลยีที่บริษัทได้มีการปรับปรุงพัฒนาขึ้นเอง นำหลักวิชาการความรู้มาใช้ในการบริหารจัดการดำเนินธุรกิจอย่างเป็นระบบ เน้นการบริหารสินค้าคงคลังที่เหมาะสมกับกำลังการผลิต โดยมีแผนการจัดหาวัตถุดิบตามปริมาณการสั่งซื้อสินค้า พัฒนาบุคลากรทุกระดับอย่างต่อเนื่อง เช่น สนับสนุนให้ทุนการศึกษาแก่พนักงาน ผู้บริหารมีวิสัยทัศน์อันกว้างไกล
- คุณธรรม
บริษัทดำเนินธุรกิจด้วยคุณธรรม จริยธรรม ซื่อสัตย์สุจริต ไม่เอารัดเอาเปรียบผู้เกี่ยวข้อง กับธุรกิจ ซึ่งบริษัทเน้นนโยบายสร้างความพึงพอใจให้กับลูกค้าและดำเนินการแก้ปัญหาในทันทีที่เกิดปัญหาข้อร้องเรียนจากลูกค้า ดำเนินธุรกิจด้วยความอดทน ขยันหมั่นเพียร เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เสียสละ รับผิดชอบ และทำประโยชน์แก่สังคมส่วนรวม โดยอุปกรณ์ต่างๆ ในโรงงานใช้ฝีมือแรงงานหรือผู้ประกอบการในจังหวัดเชียงใหม่เป็นการอุดหนุนอาชีพในท้องถิ่น ดำเนินธุรกิจโดยไม่สร้างความเดือดร้อน แก่ชุมชนท้องถิ่นและสิ่งแวดล้อม ตลอดจน ไม่ก่อให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อม
ความสำเร็จของการดำเนินโครงการ
จากการดำเนินธุรกิจตามแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงดังกล่าว ทำให้บริษัท นิธิฟู้ดส์ จำกัดมีการพัฒนาและเติบโต อย่างต่อเนื่องและมั่นคง ทั้งด้านยอดขาย การพัฒนาของบุคลากร ระบบการทำงานที่ดีขึ้น เป็นผลสำเร็จจากการน้อมนำแนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปปฏิบัติจริง โดยอาศัยการเรียนรู้ของบุคลากรและผู้บริหารองค์กร รวมทั้งมีการช่วยเหลือสังคม ทั้งด้านการศึกษา งานประเพณีท้องถิ่น และสาธารณะประโยชน์
สรุป
"นโยบายสร้างความพึงพอใจให้กับลูกค้าและดำเนินการแก้ปัญหาในทันทีที่เกิดปัญหา
ข้อร้องเรียนจากลูกค้า ดำเนินธุรกิจด้วยความอดทน ขยันหมั่นเพียร เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เสีย
สละ รับผิดชอบ และทำประโยชน์แก่สังคมส่วนรวม"