��èѴ��ṡ����ժ��Ե (classification of organisms)
��èѴ��ṡ����ժ��Ե�͡����Ǵ�����������§�繡�ú͡���ͪ�Դ�ͧ����ժ��Ե��ҹ�� ��е�ͧ����ö�觺͡�֧�ӴѺ�ͧ����ժ��Ե��е��˹�㹡���Դ��鹢ͧ��Դ㹢�ǹ������Ѳ�ҡ������� ����֡�Ҫ�Դ ������ҡ���¢ͧ����ժ��Ե��Ф�������ѹ����ԧ���Ѳ�ҡ�������ҧ����ժ��Ե��ҧ� ���¡��� ء���Ըҹ taxonomy �����Ҩ���¡��� systematics ��ѡ����Է�Һҧ��ǹ�Ҩ���¡����ͧ��ʵ�����͡�ҡ�ѹ �¶����� taxonomy �繡���֡����������Ժ����������´����ǡѺ����ժ��Ե���� (description of species) ��ǹ systematics �繡���֡�����ͨѴ������ͧ����ժ��Ե��������Ѳ�ҡ���������ѹ�������㹡�������ǡѹ �������ö��㹡��Ժ�¤�������ѹ��ͧ�ҵ�ǧ���ҹ��й��ҨѴ�繻���ѵԪҵԾѹ��� (phylogeny) �ͧ����ժ��Ե�������ҧ� ��
ء���Ըҹ �繾�鹰ҹ����Ӥѭ�ͧ�Է����ʵ�����Ҿ ����ʵ����觡�èѴ��ṡ��Ǵ����ͧ����ժ��Ե�͡�繡������ҧ� ���ҧ������ºẺἹ ��èѴ��Ǵ����ҧء���Ըҹ�о������Ѵ�ӴѺ�ͧ����ժ��Ե��ҡ�����¾Ԩ�óҶ֧��������ѹ����Ф�������¤�֧�ѹ�ͧ����ժ��Ե����ҹ�鹨ҡ�ѡɳе�ҧ� �� �ѡɳзҧ�ѳ�ҹ�Է�� �ѡɳзҧ������Ҥ��ʵ�� ������Է�� ����Է���дѺ���š�� ����Է���ԧ�ĵԡ��� ������Ѳ�ҡ�� �繵� ������ժ��Ե������ѡɳ������ѹ���������§�ѹ��ж١�Ѵ����������ǡѹ ��ǹ����ժ��Ե������ѡɳ�ᵡ��ҧ�ѹ��ж١�Ѵ���㹡��������ҧ�ѹ �к���èѴ���§���ӴѺ��鹵�����дѺ�٧ŧ�����дѺ���ŧ仨����¡��� Hierarchy ���дѺ�٧�ش��� �ҳҨѡ� ���� Kingdom ����дѺ����ش��� ��Դ ���� species ����ժ��Ե��Դ���ǡѹ �����ç���ҧ���˹�ҷ��ͧ�����е�ҧ� �����ѹ�դ�������ѹ�����Դ�ѹ�ҧ��þ����� ��� ����Ӥѭ����ش ��� ����ö����ѹ���ѹ�� ����١�����е�ͧ�������ѹ
��ҧ�ԧ �ԡԾ���� ���ҹء������
�������ѭ����Ҵ��¤�����ҡ���·ҧ����Ҿ ء���Ըҹ���Է����ʵ��ͧ��ä�駪��� ���Ժ�� ��С�è�ṡ����ժ��Ե ��駾ת �ѵ�� ��Ш��Թ����� �¡�����ѡɳ��ҧ�ѳ�ҹ�Է�� �ĵԡ��� �ѹ�ء��� ��Ъ����� �¹ѡء���Ըҹ�繼���ṡ ������ ��ШѴ��Ǵ����ͧ����ժ��Ե�ѧ����� �������������
นักวิทยาศาสตร์ได้จัดจำแนกหมวดหมู่ของสิ่งมีชีวิตจากใหญ่สุดไปหาย่อย
ดังนี้ อาณาจักร (kingdom) ไฟลัม (phylum) หรือดิวิชัน (division) คลาส (Class) ออเดอร์ (order) แฟมิลี (Family) จีนัส (genus) สปีชีส์ (species) การจัดหมวดหมู่ของสิ่งมีชีวิตจะจัดเป็นลำดับขั้นของสิ่งมีชีวิตแต่ละขั้น (taxon) และจะมีชื่อเรียกกำกับขั้นสูงสุดของสิ่งมีชีวิต ได้แก่ อาณาจักรรองลงมาเป็นไฟลัม (สำหรับพืชจะใช้ดิวิชัน) ในไฟลัมหนึ่ง ๆ แบ่งเป็นหลายคลาส แต่ละคลาสแบ่งออกเป็นออเดอร์ ในแต่ลออเดอร์ยังประกอบด้วยแฟมิลี แฟมิลีหนึ่ง ๆ มีหลายจีนส และในแต่ละจีนัสก็มีหลายสปีชีส์ ถ้าแต่ละขั้นของสิ่งมีชีวิตเป็นหมู่ใหญ่มากอาจจะแบ่งเป็นซูเปอร์ (super) หรือ (sub) ย่อยลงไปได้อีกตามความเหมาะสม
ภาพที่ 4 การจัดลำดับหมวดหมู่ของสิ่งมีชีวิตในแต่ละระดับ
ที่มา: Reece & et al (2017)
สิ่งมีชีวิตในโลกนี้ มีมากมายหลายชนิด ซึ่งแต่ละชนิดจะมีความแตกต่างกัน จึงจำเป็นที่จะต้องมีการ จัดแบ่งหมวดหมู่เพื่อความสะดวกในการศึกษา และการนำมาใช้ประโยชน์ วิชาที่ว่าด้วยการจัดแบ่งหมวด หมู่ของสิ่งมีชีวิต เรียกว่า อนุกรมวิธาน (Taxonomy) นักวิทยาศาสตร์ที่ได้รับการยกย่องให้เป็นบิดาแห่ง วิชาอนุกรมวิธาน คือ คาโรลัส ลินเนียส (Carolus Linnaeus) ชาวสวีเดน
การจัดลำดับหมวดหมู่ของสิ่งมีชีวิต (Taxonomic category) หมวดหมู่ที่ใหญ่ที่สุด คือ อาณาจักร (Kingdom) สิ่งมีชีวิตที่อยู่ในอาณาจักรเดียวกันจะมีลักษณะสำคัญบางอย่างเท่านั้นที่เหมือนกัน ซึ่งในแต่ละอาณาจักร จะแบ่งย่อยออกเป็นหลายหมวด และแบ่งย่อยลงไปเรื่อยๆ จนถึงหน่วยที่เล็กที่สุด คือ ชนิด (Species) โดยสิ่งมีชีวิตที่อยู่ในชนิดเดียวกันจะมีลักษณะคล้ายคลึงกันในด้านต่างๆ มากที่สุด
1. การจัดลำดับหมวดหมู่ของสิ่งมีชีวิต เรียงลำดับจากหมวดหมู่ใหญ่ไปจนถึงหมวดหมู่ย่อย ดังนี้
อาณาจักร (Kingdom)
หมวด (Division) หรือไฟลัม (Phylum)
ชั้น (Class)
อันดับ (Order)
วงศ์ (Family)
สกุล (Genus)
ชนิด (Species)
2. หลักเกณฑ์ในการตั้งชื่อในทางวิทยาศาสตร์
-ใช้ชื่อ ภาษาละติน เสมอ เพราะภาษาละตินเป็นภาษาที่ไม่มีการใช้เป็นภาษาพูดแล้ว โอกาสที่ความหมายจะเพี้ยนไปเมื่อเวลาผ่านไปนานๆ จึงมีน้อย
-ชื่อทางวิทยาศาสตร์ของพืชและสัตว์จะเป็นอิสระไม่ขึ้นต่อกัน
-ชื่อวิทยาศาสตร์ของพืชและสัตว์แต่ละหมวดหมู่จะมีชื่อที่ถูกต้องที่สุดเพียงชื่อเดียว
-ชื่อหมวดหมู่ในลำดับขั้น Family ลงไป ต้องมีตัวอย่างต้นแบบของสิ่งมีชีวิตนั้นประกอบการพิจารณา เช่น ชื่อ Family ในพืช จะลงท้ายด้วย aceae แต่ในสัตว์ จะลงท้ายด้วย idae
-ชื่อในลำดับขั้น Genus จะใช้ตัวอักษรตัวใหญ่นำหน้า และตามด้วยอักษรตัวเล็ก
-ชื่อในลำดับขั้น Species จะประกอบด้วย 2 คำ โดยคำแรกจะดึงเอาชื่อ Genus มา แล้วคำที่สองจึงเป็นชื่อระบุชนิด หรือเรียกว่า Specific epithet ซึ่งจะขึ้นต้นด้วยอักษรตัวเล็ก
-ชื่อในลำดับขั้น Species จะเขียนตัวเอน หรือ ขีดเส้นใต้เสมอ
แหล่งที่มา
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ. (2554). หนังสือเรียน รายวิชาเพิ่มเติม ชีววิทยา เล่ม 5 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4-6. กรุงเทพฯ: สกสค. ลาดพร้าว.
สุเทพ ดุษฎีวณิชยา. (2546). คู่มือเตรียมสอบเข้ามหาวิทยาลัย ชีววิทยา. กรุงเทพฯ: จิรรัชการพิมพ์.
Campbell, Neil A. & Reece, Jane B. (2002). Biology. 6th ed. San Fancisco: Pearson Education.
Reece, Jane B. Urry, Lisa A. Cain, Michael L. Wasserman,Steven A. & Minorsky, Peter V. (2017).Campbell Biology. 11th ed. New York: Pearson Education.