อำเภอพนมสารคาม ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของจังหวัดฉะเชิงเทรา ตามทางหลวงหมายเลข 304 (ฉะเชิงเทรา-กบินทร์บุรี) ตั้งอยู่ในพื้นที่หมู่ที่ 1 ตำบลพนมสารคาม ระยะทางห่างจากจังหวัดฉะเชิงเทราประมาณ 34 กิโลเมตร และห่างจากกรุงเทพมหานคร 100 กิโลเมตร
อำเภอพนมสารคามมีพื้นที่รวมทั้งสิ้น 572 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 357,500 ไร่ และมีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับ อ.บ้านสร้าง และ อ.ศรีมโหสถ จ.ปราจีนบุรี
- ทิศใต้ ติดต่อกับ อ.แปลงยาว จ.ฉะเชิงเทรา
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับ อ.สนามชัยเขต จ.ฉะเชิงเทรา และ อ.ศรีมหาโพธิ จ.ปราจีนบุรี
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อ.ราชสาส์น จ.ฉะเชิงเทรา
สภาพพื้นที่ลักษณะสภาพพื้นที่อำเภอพนมสารคามส่วนใหญ่จะเป็นที่ราบลุ่มสลับกับที่ราบสูง
- ภูเขา มีภูเขาที่สำคัญคือ เขาดงยาง อยู่ในตำบลหนองแหน
- แม่น้า มีคลองเพียงสายเดียวที่ไหลผ่านอำเภอ คือ คลองท่าลาด (เดิมชื่อแม่น้ำพนมสารคาม)
ลักษณะภูมิอากาศเป็นแบบมรสุมมี 3 ฤดู คือ
- ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือน มีนาคม ถึงเดือน มิถุนายน
- ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือน กรกฎาคม ถึงเดือน ตุลาคม
- ฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่เดือน พฤศจิกายน ถึงเดือน กุมภาพันธ์
แบ่งเขตการปกครองตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พระพุทธศักราช 2457 ออกเป็น 8 ตำบล 87 หมู่บ้าน
- ตำบลเกาะขนุน 15 หมู่บ้าน
- ตำบลบ้านซ่อง 14 หมู่บ้าน
- ตำบลพนมสารคาม 3 หมู่บ้าน
- ตำบลเมืองเก่า 7 หมู่บ้าน
- ตำบลหนองยาว 12 หมู่บ้าน
- ตำบลท่าถ่าน 7 หมู่บ้าน
- ตำบลหนองแหน 15 หมู่บ้าน
- ตำบลเขาหินซ้อน 14 หมู่บ้าน
แบ่งการบริหารราชการส่วนท้องถิ่น 11 แห่ง ดังนี้
- เทศบาลตำบล 5 แห่ง
- เทศบาลตำบลพนมสารคาม
- เทศบาลตำบลเกาะขนุน
- เทศบาลตำบลเขาหินซ้อน
- เทศบาลตำบลบ้านซ่อง
- เทศบาลตำบลท่าถ่าน
- องค์การบริหารส่วนตำบล 6 แห่ง
- องค์การบริหารส่วนตำบลพนมสารคาม
- องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะขนุน
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองยาว
- องค์การบริหารส่วนตำบลเมืองเก่า
- องค์การบริหารส่วนตำบลเขาหินซ้อน
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองแหน
สถิติจำนวนประชากรจากฐานข้อมูลทะเบียนราษฎร
ณ วันที่ 31 พฤษภาคม 2561 มีประชากรทั้งสิ้น 81,981 คน
- เพศชาย 39,826 คน
- เพศหญิง 52,155 คน
จำนวนบ้าน ทั้งสิ้น 35,239 หลังคาเรือน ความหนาแน่นเฉลี่ยต่อพื้นที่ประมาณ 143 คน/ตารางกิโลเมตร
พื้นที่ส่วนใหญ่ของอำเภอพนมสารคามจะใช้ประโยชน์ในการประกอบอาชีพทางด้านเกษตรกรรม
- สำหรับที่ลุ่ม ได้แก่ การทำนาสลับกับการเพาะปลูกพืชไร่ โดยเฉพาะการปลูกพืชผักสวนครัวสามารถทำรายได้ให้กับเกษตรกรอยู่ในระดับที่น่าพอใจ ได้แก่ ในพื้นที่ตำบลพนมสารคาม ตำบลหนองยาว ตำบลเมืองเก่า ตำบลท่าถาน
สำหรับที่ราบสูง ส่วนใหญ่เกษตรกรจะเพาะปลูกมันสำปะหลัง ยูคาลิปตัส ในพื้นที่ตำบลเกาะขนุน ตำบลบ้านซ่องและตำบลเขาหินซ้อน
วัดสุวรรณคีรี เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่บริเวณเชิงเขาดงยาง บนเขาดงยางมีความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 100 เมตร ในตำบลหนองแหน อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา มีเนื้อที่ประมาณ 14 ไร่ 1 งาน 76 ตารางวา วัดสุวรรณคีรี หรือ วัดเขาดงยาง สร้างเมื่อ พ.ศ. 2500 ตั้งเป็นวัดเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม พ.ศ. 2531