ต อมทอนซ ลอ กเสบ ม หนอง ภาษาอ งกฤษ

ทอนซิลอักเสบ หรือ ต่อมทอนซิลอักเสบ (Tonsillitis) คือ โรคที่เกิดจากการอักเสบติดเชื้อของทอนซิลซึ่งเป็นต่อมคู่ข้างซ้ายและขวา (เป็นต่อมน้ำเหลืองในลำคอที่อยู่ด้านข้างใกล้กับโคนลิ้น มีหน้าที่ช่วยกำจัดเชื้อโรคที่เข้าสู่ลำคอ เช่น จากอาหาร น้ำดื่ม และการหายใจ จัดเป็นเนื้อเยื่อที่ไม่สำคัญ สามารถตัดออกได้เมื่อมีข้อบ่งชี้ที่ถูกต้องและเหมาะสม

อาการทอนซิลอักเสบ

ทอนซิลอักเสบจากเชื้อไวรัส ผู้ป่วยจะมีอาการเจ็บคอในระดับเล็กน้อยถึงปานกลาง แต่จะไม่เจ็บมากขึ้นตอนกลืน อาจมีอาการหวัด ไอ คัดจมูก มีน้ำมูกใสแต่ไม่มาก เสียงแหบ มีไข้ไม่สูงมาก ปวดศีรษะเล็กน้อย ตาแดง (เยื่อตาขาวอักเสบ) และบางรายอาจมีอาการท้องเดินหรือถ่ายเหลวร่วมด้วย ผู้ป่วยกลุ่มนี้อาจมีไข้หรือไม่ก็ได้ ทอนซิลทั้งสองข้างอาจโตเล็กน้อย ซึ่งมักจะมีลักษณะแดงเพียงเล็กน้อยหรือไม่ชัดเจน ทอนซิลอักเสบจากเชื้อแบคทีเรียเบต้า-ฮีโมไลติกสเตรปโตค็อกคัสกลุ่มเอ ผู้ป่วยจะมีอาการเจ็บคอมากจนกลืนน้ำและอาหารได้ลำบาก ร่วมกับมีอาการไข้สูงมากกว่า 38.3 องศาเซลเซียสเกิดขึ้นอย่างฉับพลัน หนาวสั่น ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตามตัว อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร มีกลิ่นปาก และอาจมีอาการปวดร้าวไปที่หู (เพราะการอักเสบของคอมักส่งผลถึงการอักเสบของหู เนื่องจากเป็นอวัยวะที่ติดต่อถึงกันได้จากหูชั้นกลางซึ่งมีท่อเชื่อมต่อกับลำคอ) บางรายอาจมีอาการปวดท้องหรืออาเจียนร่วมด้วย ผู้ป่วยกลุ่มนี้มักจะไม่มีอาการน้ำมูกไหล ไอ หรือตาแดงแบบการติดเชื้อจากเชื้อไวรัส ทอนซิลทั้งสองข้างมีลักษณะบวมโต สีแดงจัด และมักมีแผ่นหรือจุดหนองขาว ๆ เหลือง ๆ ติดอยู่บนทอนซิล ซึ่งเขี่ยออกง่าย นอกจากนี้ยังอาจตรวจพบต่อมน้ำเหลืองที่ข้างคอด้านหน้าหรือใต้ขากรรไกรบวมโตและเจ็บ

การรักษาเมื่อเกิดอาการทอนซิลอักเสบ

ทอนซิลอักเสบจากเชื้อไวรัส ส่วนใหญ่มักจะหายได้เองภายใน 1 สัปดาห์ มีผู้ป่วยเพียงส่วนน้อยที่อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนตามมา (ซึ่งมักไม่ร้ายแรง) ส่วนผู้ที่เป็นไข้หวัดหรือไข้หวัดใหญ่ก็อาจมีภาวะแทรกซ้อนได้ เช่น ไซนัสอักเสบ หูชั้นกลางอักเสบ หลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ เป็นต้น การดูแลตัวเองในเบื้องต้นดังนี้ ควรหยุดงาน หยุดเรียน จนกว่าไข้จะลดลงอย่างน้อย 1 วัน เพื่อการพักผ่อนอย่างเต็มที่ และป้องกันการแพร่เชื้อไปสู่ผู้อื่น ควรพักผ่อนนอนหลับให้เพียงพอและดื่มน้ำสะอาดให้มาก ๆ อย่างน้อยวันละ 8-10 แก้วและรับประทานอาหารอ่อน ๆ เช่น ข้าวต้ม โจ๊ก น้ำซุป นม น้ำหวาน และอาจดื่มน้ำเย็นหรือเครื่องดื่มเย็น ๆ หรืออมก้อนน้ำแข็งเพื่อช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอ ทำความสะอาดคอบ่อย ๆ โดยเฉพาะหลังรับประทานอาหาร ด้วยการแปรงฟัน หรือกลั้วคอด้วยน้ำเปล่าหรือน้ำเกลือหลังอาหารทุกมื้อ ทั้งนี้เพื่อป้องกันไม่ให้มีเศษอาหารไปตกค้างในช่องปากและลำคอ จนทำให้ทอนซิลอักเสบมากขึ้น ทอนซิลอักเสบที่เกิดจากเชื้อไวรัสส่วนใหญ่จะไม่รุนแรงและหายได้เอง แต่หากเกิดอาการอย่างใดอย่างหนึ่งดังต่อไปนี้ควรปรึกษาแพทย์ ได้แก่ มีไข้เกิน 4 วัน, มีอาการมากกว่า 4 วัน โดยที่อาการยังไม่ดีขึ้นเลยแม้จะให้การดูแลตนเองในเบื้องต้นแล้ว, มีอาการรุนแรง (เช่น รับประทานอาหารหรือดื่มน้ำไม่ได้เนื่องจากอาการปวดหรือหายใจลำบาก), มีไข้สูง, มีจุดหนองที่ทอนซิล, ต่อมน้ำเหลืองโตและกดเจ็บ หรือเมื่อมีความวิตกกังวลในอาการที่เป็นอยู่หรือไม่มั่นใจในการดูแลตนเอง ควรรีบไปพบแพทย์

วิธีป้องกันทอนซิลอักเสบ

รักษาสุขภาพทั่วไปให้แข็งแรง ด้วยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ให้ครบ 5 หมู่ หมั่นออกกำลังกายเป็นประจำ และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ไม่อยู่ใกล้ชิดกับผู้ป่วยที่เป็นทอนซิลอักเสบหรือคออักเสบ (หรือผู้ป่วยที่มีไข้ เจ็บคอ) ระวังอย่าให้ผู้ป่วยไอหรือจามรด และไม่ใช้ของใช้ร่วมกับผู้ป่วย ส่วนผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงการไอหรือจามรดใส่ผู้อื่น หมั่นล้างมือให้สะอาดด้วยน้ำกับสบู่อยู่เสมอ (โดยเฉพาะก่อนรับประทานอาหารและหลังเข้าห้องน้ำ) เพื่อชะล้างเชื้อโรคที่อาจติดมากับมือ

เจ็บคอ ภาษาอังกฤษ คือ sore throat เจ็บคอเป็นอาการเบื้องต้นของโควิด-19 แต่การเจ็บคอทุกแบบไม่ได้หมายความว่าคุณจะติดเชื้อโควิด มาดูวิธีการแยกอาการเจ็บคอเบื้องต้น พร้อมวิธีสังเกตตัวเอง เพื่อลดความกังวล และเข้าสู่การรักษาที่ถูกต้อง

กลืนน้ำลายแล้วเจ็บคอ ไม่ได้เป็นโควิดเสมอไป

อาการเบื้องต้นของผู้ติดเชื้อโควิด-19 คือ อาการกลืนน้ำลายแล้วเจ็บคอ โควิดเป็นเชื้อไวรัส ดังนั้นอาการที่ร่วมกันอย่างน้อยคือ มีไข้ต่ำ ถึงไข้สูง รวมถึงอาการครั่นเนื้อครั่นตัว ปวดกล้ามเนื้อแบบคนไม่สบาย และมีอาการคัดจมูก น้ำมูกใส ภายในคอแดงเล็กน้อย บางคนเจ็บคอตลอดเวลา 2-3 วันกว่าจะหาย

สิ่งที่สามารถยืนยันว่าเป็นอาการเจ็บคอเพราะโควิด คือการสัมผัสผู้ติดเชื้อยืนยันและได้รับการตรวจ ATK เบื้องต้นหากขึ้น 2 ขีดจางๆ แต่อาการอื่นไม่มาก ก็เข้าสู่ระบบ Home Isolation กับสถานพยาบาลตามสิทธิ์ สปสช.ได้

เจ็บคอแบบไหนไม่ใช่โควิด

• เจ็บคอจากภูมิแพ้ หายเองได้ในไม่กี่วัน และไม่มีอาการอื่นร่วมด้วย
• เจ็บคอจากสิ่งระคายเคือง ไอ จาม มีน้ำมูกใส แต่หายเองได้ หรือเจ็บต่อมทอนซิลเพิ่มเติมตามกลไกขับเชื้อโรคของร่างกาย เกิดจากฝุ่น ควัน สารเคมีเป็นตัวกระตุ้น
• เจ็บคอจากการใช้เสียงมาก เสียงแหบ เกิดจากกล่องเสียง
• เจ็บคอจากกรดไหลย้อน ทำให้เยื่อบุหลอดอาหารอักเสบ
• เจ็บคอจากการรักษา การฉายแสง หรือรับเคมีบำบัด

เจ็บคอข้างซ้าย เจ็บคอข้างขวา = ต่อมทอนซิลอักเสบ

อาการเจ็บคอข้างซ้าย หรือ เจ็บคอข้างขวา กดแล้วเจ็บ เจ็บตลอดทั้งวัน อาจมาจากต่อมทอนซิลอักเสบ ต่อมทอนซิลจะอยู่บริเวณโคนลิ้น การมีสิ่งแปลกปลอม หรือเชื้อที่เข้าไปทำให้ทอนซิลอักเสบ จะทำให้ระคายเคืองเจ็บปวดบริเวณคอข้างซ้าย หรือข้างขวา หากไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง จะเจ็บคอได้นาน 7-10 วัน

เจ็บคอกลืนลำบาก เจ็บคอเป็นๆ หายๆ = กรดไหลย้อน

อีกอาการเจ็บคอที่เป็นกันบ่อย เป็นๆ หายๆ ทำให้คุณมีเสียงแหบและมีเสมหะ อาจมาจากกรดไหลย้อนที่ขึ้นมาบริเวณผนังลำคอ ทำให้เยื่อบุกล้ามเนื้อคออักเสบ ทำให้ระคายคอ

วิธีรักษาอาการเจ็บคอ

หากเริ่มมีอาการเจ็บคอ หรือเจ็บคอมาก ให้รีบหาสาเหตุและดูแลตัวเองเป็นขั้นตอน ดังนี้

1. หาสาเหตุอาการเจ็บคอ เจ็บคอ แบ่งออกเป็นการเจ็บคอจากสิ่งที่ทำให้ระคายเคือง กับการเจ็บคอจากอาการติดเชื้อ แต่ถ้าเจ็บคอมากจนไม่ทราบสาเหตุแล้ว ควรรีบไปพบแพทย์ 2. ยาอมใช้บรรเทาอาการได้เบื้องต้น แต่ไม่รักษาอาการเจ็บคอ อาการเจ็บคอเบื้องต้นใช้ยาอมบรรเทาได้ แต่ไม่ใช่การรักษาที่ถูกต้อง หากไม่หายและมีอาการอื่นร่วมด้วย ควรพบแพทย์ 3. ไม่ซื้อยาฆ่าเชื้อมากินเอง ไม่ควรซื้อยาฆ่าเชื้อแก้เจ็บคอมารับประทานเอง เพราะอาจดื้อยาปฏิชีวนะ 4. พบแพทย์เมื่อมีอาการอื่นร่วมด้วย อาการเจ็บคอที่มีไข้สูง เจ็บคอมาก หรือสัมผัสผู้ติดเชื้อโควิดยืนยันมา ควรตรวจ ATK ก่อน แล้วเข้าระบบรักษาตามสิทธิ์

ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับอาการเจ็บคอ

หากเจ็บคอมากจนไม่รู้จะทำอย่างไรดี อย่างแรกคือต้องหาสาเหตุของการเจ็บคอนั้นให้พบก่อน หากแก้ไขอาการเจ็บคอด้วยตัวเองแล้วไม่หาย ควรเข้ารับการรักษา อย่าปล่อยให้เจ็บคอเรื้อรัง

1. ผลไม้รสเปรี้ยวแก้เจ็บคอ แต่ถ้าไม่หายต้องหยุด น้ำผึ้งและน้ำมะนาว ช่วยลดอาการไอ ช่วยขับเสมหะ แต่ไม่ได้ช่วยฆ่าเชื้อแบคทีเรีย หรือไวรัสที่เป็นสาเหตุของอาการเจ็บคอ ด้วยฤทธิ์เป็นกรดของมะนาวทำให้ร่างกายขับน้ำลายมากขึ้น แต่หากดื่มแล้วยิ่งมีเสมหะมากขึ้น เจ็บคอ แสบคอมากขึ้น ควรหยุด และหาสาเหตุที่ถูกต้อง

2. ยาแก้อักเสบเจ็บคอ Amoxy ไม่ได้รักษาแก้เจ็บคอเสมอไป การใช้ยาแก้อักเสบเจ็บคอ Amoxy ที่ถูกต้อง ยา Amoxicillin เป็นยาฆ่าเชื้อแบคทีเรีย แต่หากเจ็บคอเพราะติดเชื้อไวรัส ก็จะไม่หาย และร่างกายเกิดอาการดื้อยา Amoxicillin

เจ็บคอกินอะไรหายเร็ว

น้ำอุ่น น้ำอุ่น ช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอ ลดการระคายเคือง ลดอาการไอ

น้ำขิง น้ำขิง ช่วยลดอาการไอ เจ็บคอ ลดการหดตัวของกล้ามเนื้อหลอดลม ทำให้ไอน้อยลง

ชาเขียวร้อนๆ ชาเขียว ช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอ ช่วยให้ชุ่มคอ ควรดื่มเป็นชาเขียวชงร้อนๆ จิบตอนอุ่นๆ

ซุปร้อนๆ ซุปร้อนๆ รับประทานเป็นของว่าง ช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอ

งดอาหารแสลง ของทอด ของมัน ของทอด ของมัน จะทำให้เกิดอาการเจ็บคอมากขึ้น ควรงดไปก่อน

หวัดลงคอเจ็บคอกินยาอะไร

หวัดลงคอ คือ อาการเจ็บคอ ไอ จาม น้ำมูกไหล เป็นการติดเชื้อระบบทางเดินหายใจตอนต้น หรือเกิดจากอาการภูมิแพ้ บางคนหายเองได้ รับประทานยาทั่วไปตามอาการได้ แต่หากมีน้ำมูกเขียว เหลือง ที่แสดงว่าร่างกายติดเชื้อแล้ว ควรพบแพทย์เพื่อรับประทานยาฆ่าเชื้อที่ถูกกับโรค

วิธีแก้เจ็บคอ โควิด

ขณะป่วยเป็นโควิดเมื่อมีอาการเจ็บคอ ก็จะได้รับยาฆ่าเชื้อ และยาแก้เจ็บคอรักษาตามอาการมาด้วย สามารถรับประทานยาบรรเทาแก้เจ็บคอได้ในการดูแลของแพทย์ และดื่มน้ำอุ่น เพื่อลดการระคายเคือง