ข อสอบว ชาพ ฒนาอาช พให ม ความม นคง ม.ปลาย กศน
- 1. สํานักงาน กศน. สํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ หามจําหนาย เอกสารทางวิชาการลําดับที่ 30/2554
- 2. กศน. สํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เอกสารทางวิชาการลําดับที่ 30/2554
- 3. เพื่อสําหรับใชในการเรียนการสอนตามหลักสูตรการศึกษานอกระบบ ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ที่มีวัตถุประสงคในการพัฒนาผูเรียนใหมีคุณธรรม จริยธรรม มีสติปญญาและศักยภาพในการประกอบอาชีพ การศึกษาตอ และสามารถดํารงชีวิตอยูใน ครอบครัว ชุมชน สังคมไดอยางมีความสุข โดยผูเรียนสามารถนําหนังสือเรียนไปใช ดวยวิธีการศึกษา คนควาดวยตนเอง ปฏิบัติกิจกรรมรวมทั้งแบบฝกหัดเพื่อทดสอบความรูความเขาใจในสาระเนื้อหา โดยเมื่อศึกษาแลวยังไมเขาใจ สามารถกลับไปศึกษาใหมได ผูเรียนอาจจะสามารถเพิ่มพูนความรูหลังจาก ศึกษาหนังสือเรียนนี้ โดยนําความรูไปแลกเปลี่ยนกับเพื่อนในชั้นเรียน ศึกษาจากภูมิปญญาทองถิ่น จากแหลงเรียนรูและจากสื่ออื่นๆ ในการดําเนินการจัดทําหนังสือเรียนตามหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ไดรับความรวมมือที่ดีจากผูทรงคุณวุฒิและผูเกี่ยวของหลายทานที่คนควา และเรียบเรียงเนื้อหาสาระจากสื่อตางๆ เพื่อใหไดสื่อที่สอดคลองกับหลักสูตร และเปนประโยชน ตอผูเรียนที่อยูนอกระบบอยางแทจริง สํานักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ขอขอบคุณคณะที่ปรึกษา คณะผูเรียบเรียง ตลอดจนคณะผูจัดทําทุกทานที่ไดใหความรวมมือดวยดี ไว ณ โอกาสนี้ สํานักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย หวังวาหนังสือเรียน ชุดนี้จะเปนประโยชนในการจัดการเรียนการสอนตามสมควร หากมีขอเสนอแนะประการใด สํานักงาน สงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ขอนอมรับไวดวยความขอบคุณยิ่ง สํานักงาน กศน.
- 4. 5 บทที่ 1 ศักยภาพธุรกิจ 6 บทที่ 2 การจัดทําแผนพัฒนาการตลาด 18 บทที่ 3 การจัดทําแผนพัฒนาการผลิตหรือการบริการ 28 บทที่ 4 การพัฒนาธุรกิจเชิงรุก 40 บทที่ 5 โครงการพัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคง 53
- 5. รายวิชา การพัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคง ระดับ มัธยมศึกษาตอนปลายเปนแบบเรียนที่จัดทําขึ้นสําหรับผูเรียนที่เปนนักศึกษานอกระบบ ในการศึกษาหนังสือเรียนสาระการประกอบอาชีพ รายวิชาการพัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคง 1. ศึกษาโครงสรางรายวิชาใหเขาในในหัวขอและสาระสําคัญ ผลการเรียนรูที่คาดหวัง และ ขอบขายเนื้อหาของรายวิชานั้น ๆ โดยละเอียด 2. ศึกษารายละเอียดเนื้อหาของแตละบทอยางละเอียด และทํากิจกรรมตามที่กําหนด แลว ตรวจสอบกับครูหรือผูรูในเรื่องนั้น ๆ ถายังไมเขาใจใหกลับไปศึกษาและทําความเขาใจในเนื้อหานั้น ใหมใหเขาใจ กอนที่จะศึกษาเรื่องตอ ๆ ไป 3. หนังสือเรียนเลมนี้มี 4 บทเรียน ประกอบดวย บทที่ 1 ศักยภาพธุรกิจ บทที่ 2 การจัดทําแผนพัฒนาการตลาด บทที่ 3 การจัดทําแผนพัฒนาการผลิตหรือการบริการ บทที่ 4 การพัฒนาธุรกิจเชิงรุก บทที่ 5 โครงการพัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคง
- 6. จําเปนตองศึกษา วิเคราะหศักยภาพของธุรกิจแลวจัดทํา แผนพัฒนากระบวนการตลาด กระบวนการการผลิตหรือการบริการ กําหนดระบบกํากับดูแลเพื่อให อาชีพสูความมั่นคง ผลการเรียนรูที่คาดหวัง 1. อธิบายความหมาย ความสําคัญ ความเขาใจในการพัฒนาอาชีพใหมีผลิตภัณฑหรืองานบริการ สรางรายไดพอเพียงตอการดํารงชีวิต มีเงินออมและมีทุนในการขยายอาชีพ 2. วิเคราะหศักยภาพธุรกิจ การตลาด การผลิตหรือการบริการ แผนธุรกิจ เพื่อสรางธุรกิจใหมี ความมั่นคง 3. อธิบายวิธีการตรวจสอบการพัฒนาอาชีพใหเขาสูความมั่นคง 4. ปฏิบัติการจัดทําแผนโครงการพัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคง ขอบขายเนื้อหาวิชา บทที่ 1 ศักยภาพธุรกิจ บทที่ 2 การจัดทําแผนพัฒนาการตลาด บทที่ 3 การจัดทําแผนพัฒนาการผลิตหรือการบริการ บทที่ 4 การพัฒนาธุรกิจเชิงรุก บทที่ 5 โครงการพัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคง
- 7. ๆ และ วิเคราะหศักยภาพของธุรกิจบนเสนทางของเวลา เพื่อสรางธุรกิจใหมีความมั่นคง ลักษณะบงชี้ความสําเร็จของการเรียนรู 1. อธิบายความหมาย ความสําคัญและความจําเปนของการพัฒนาอาชีพเพื่อความมั่นคง 2. อธิบายความจําเปนของการวิเคราะหศักยภาพธุรกิจ 3. วิเคราะหตําแหนงธุรกิจในระยะตาง ๆ 4. วิเคราะหศักยภาพของธุรกิจบนเสนทางของเวลา ขอบขายเนื้อหา เรื่องที่ 1 ความหมาย ความสําคัญและความจําเปนของการพัฒนาอาชีพเพื่อความมั่นคง เรื่องที่ 2 ความจําเปนของการวิเคราะหศักยภาพธุรกิจ เรื่องที่ 3 การวิเคราะหตําแหนงธุรกิจ เรื่องที่ 4 การวิเคราะหศักยภาพธุรกิจบนเสนทางของเวลา
- 8. ความสําคัญและความจําเปนของการพัฒนาอาชีพเพื่อความมั่นคง ความหมาย ความสําคัญและความจําเปนของการพัฒนาอาชีพ การพัฒนาอาชีพ หมายถึง การประกอบอาชีพที่มีการพัฒนาสินคาหรือผลิตภัณฑใหตรงกับ ความตองการของลูกคาอยูตลอดเวลา โดยมีสวนครองตลาดไดตามความตองการของผูผลิต แสดงถึง ความมั่นคงในอาชีพ ความมั่นคง หมายถึง การเกิดความแนนและทนทานไมกลับ เปนอื่น ความสําคัญและความจําเปนของการพัฒนาอาชีพ ผูประกอบอาชีพจะตองมีวิสัยทัศนกวางไกล เพื่อพิจารณาแนวโนมของตลาด ความตองการของ ผูบริโภคเขาสูการแขงขันในตลาดใหได จึงจําเปนตองมีการพัฒนาอาชีพ ซึ่งถือวา ลูกคามีความสําคัญ ดังนั้น การพัฒนาอาชีพจึงมีความสําคัญและความจําเปน ดังนี้ 1. เพื่อใหมีสินคาที่ดีตรงตามความตองการของผูบริโภค 2. เพื่อใหผูผลิตไดมีการคิดคนผลิตภัณฑหรือสินคาไดตลอดเวลา 3. มีการนํานวัตกรรมและเทคโนโลยีเขามาใชในกระบวนการผลิต เพื่อใหสินคามีคุณภาพ ยิ่งขึ้น 4. ทําใหเศรษฐกิจชุมชนและของประเทศดีขึ้น ขอควรพิจารณาในการพัฒนาอาชีพ ในการพัฒนาอาชีพจะชวยใหสามารถแขงขันกับผูอื่นได ขึ้นอยูกับสิ่งตอไปนี้ 1. ผูประกอบอาชีพ ซึ่งอาจจะเปนเจาของธุรกิจ ผูจัดการ ทีมงาน จะตองมีความรูเกี่ยวกับการ พัฒนาอาชีพนั้น ๆ รวมถึงทักษะในอาชีพและประสบการณที่เปนประโยชนตอการพัฒนา อาชีพของตน นอกจากนี้ยังเปนผูรักความกาวหนา ไมหยุดยิ่ง กาวทันกระแสโลก กลาคิด กลาทํา ทันสมัย มองโลกในแงดี 2. ปจจัยการผลิต ไดแก เงินทุน วัตถุดิบ แรงงาน สถานที่ ยอมตองพัฒนาใหมีคุณภาพมากกวา เดิม แตกตางและโดดเดนไปจากคูแขงอื่น ๆ ในตลาดขณะนั้น 3. โอกาสและสภาพแวดลอมทางธุรกิจ เชน มีตลาดรองรับนโยบายของรัฐบาลสงเสริมที่จะทํา ใหธุรกิจเจริญกาวหนา 4. ผลกระทบตอชุมชน สังคม และสิ่งแวดลอม ตองคํานึงถึงผลดีกับทุกฝาย
- 9. หมายถึง ธุรกิจที่ทุกบุคคลที่มีความสามารถพัฒนาสินคานั้น ๆ ใหอยูใน ตลาดไดอยางมั่นคง ความจําเปนที่จะตองวิเคราะหศักยภาพของธุรกิจ 1. ทําใหสามารถขยายตลาดไดกวางขวางกวาเดิม 2. ทําใหลดความเสี่ยงในการดําเนินธุรกิจ 3. มีแนวทางในการดําเนินงานอยางรอบคอบ ปลอดภัยจากการขาดทุน 4. เปนการสื่อสารเกี่ยวกับทิศทางของธุรกิจใหแกผูเกี่ยวของหรือองคกรที่สนับสนุนเงินให ทราบ เพื่อใหเกิดความมั่นใจ 5. ในการขยายธุรกิจมีความเปนไปได ความคิดรวบยอด องคประกอบที่มีความสัมพันธกับความมั่นคงของอาชีพ จะตองมีความตรงกันกับปจจัย ที่สงผลตอศักยภาพในอาชีพ หากมีองคประกอบที่ไมตรง จําเปนที่จะตองจัดการใหตรงกันหรือสัมพันธ กันก็จะทําใหศักยภาพของอาชีพสูงขึ้น ศักยภาพของอาชีพสามารถบอกเปนตัวเลขและอธิบายสภาพที่ปรากฏไดจะทําใหเรา มองเห็นขอบกพรองและสามารถแกไขขอบกพรองพัฒนาอาชีพสูความมั่นคงได ความหมายของศักยภาพในอาชีพ ศักยภาพในอาชีพ หมายถึง ภาวะแฝงหรืออํานาจแฝงที่มีอยูในปจจัยดําเนินการอาชีพ ไดแก ทุน บุคลากร วัสดุอุปกรณ และระบบการจัดการนํามาจัดการใหตรงกับองคประกอบความมั่นคง ในอาชีพ จะสามารถทําใหอาชีพมั่นคงและปรากฏใหประจักษได ลักษณะโครงสรางของศักยภาพในอาชีพ โครงสรางของศักยภาพในอาชีพ เปนความสัมพันธระหวางการจัดปจจัยดําเนินการของ อาชีพกับองคประกอบของการพัฒนาอาชีพใหมั่นคง มีลักษณะโครงสรางของความสัมพันธ ดังนี้
- 10. 1. ทุน 1. การจัดการลดความเสี่ยง 2. บุคลากร ผลผลิต 3. วัสดุอุปกรณ 2. ขอตกลง/มาตรฐาน 4. การจัดการ พัฒนาอาชีพ จากแผนภูมิแสดงโครงสรางศักยภาพการขยายอาชีพสูความมั่นคง มีรายละเอียด ดังนี้ 1. ปจจัยนําเขาเพื่อการขยายอาชีพในแตละปจจัย จะมีตัวแปรรวม ดังนี้ 1.1 ทุน (1) เงินทุน (2) ที่ดิน/อาคารสถานที่ (3) ทุนทางปญญา - การสรางความสัมพันธกับลูกคา - องคความรูที่สรางขึ้น - ภาพลักษณของผลผลิตและสถานประกอบการที่จะสรางความพอใจกับลูกคา 1.2 บุคลากร (1) หุนสวน (2) แรงงาน 1.3 วัสดุอุปกรณ (1) วัตถุดิบ (2) อุปกรณเครื่องมือ 1.4 การจัดการ (1) การจัดการการผลิต (2) การจัดการการตลาด 2. การจัดองคประกอบพัฒนาอาชีพ มีปจจัยและตัวแปร ดังนี้ 1.1 องคประกอบดานการจัดการลดความเสี่ยงผลผลิต (1) ความหลากหลายทางชีวภาพ (2) การเพิ่มผลผลิต (3) การจัดการหมุนเวียนเปลี่ยนรูป (4) การจัดการรายไดใหเวียนกลับมาสูการขยายอาชีพ การจัดองคประกอบ พัฒนาอาชีพ ตรงกัน สัมพันธกัน =
- 11. การลดตนทุน (3) การสงมอบ (4) ความปลอดภัย 3. ศักยภาพการขยายอาชีพ เปนตัวเลขบงชี้ความตรงกันหรือความสัมพันธระหวาง ปจจัยนําเขา กับ การจัดองคประกอบพัฒนาอาชีพ ดังนี้ 3.1 ประสิทธิภาพรวมของการดําเนินการขยายอาชีพ ซึ่งเปนตัวเลขผันแปร ระหวาง -1 ถึง 1 โดยมีเกณฑการประเมินดังนี้ ต่ํากวา 0.5 = การขยายอาชีพ มีศักยภาพต่ําตองแกไข สูงกวา 0.5 – 0.75 = การขยายอาชีพมีศักยภาพ สูงกวา 0.75 = การขยายอาชีพมีศักยภาพสูง 3.2 ประสิทธิภาพแตละปจจัย ตองมีคา 0.5 ขึ้นไปถึงจะยอมรับได แตถาหากต่ํากวา ก็ควรดําเนินการแกไขพัฒนา
- 12. 3 – 5 คน ดําเนินการวิเคราะหแลวนํามาประมวลผล สรุปผล ดังนี้ 1. จัดทําตารางวิเคราะห ดังตัวอยางนี้ ปจจัยนําเขา ขยายอาชีพ องคประกอบ พัฒนาอาชีพ ทุนดําเนินการ บุคลากร วัดสุอุปกรณ การจัดการ ศักยภาพ รายขอ 1 0 -1 1 0 -1 1 0 -1 1 0 -1 1. ความหลากหลาย ทางชีวภาพ 2. การเพิ่มของผลิต 3. การหมุนเวียน เปลี่ยนรูป 4. การจัดการ รายได 5. คุณภาพ ผลผลิต 6. การลดตนทุน 7. การสงมอบ ผลผลิต 8. ความปลอดภัย ศักยภาพรวม
- 13. – 5 คน ตรวจสอบพิจารณาความตรงกันระหวางองคประกอบพัฒนาอาชีพในแตละขอกับปจจัยนําเขา ขยายอาชีพ โดยมีเกณฑพิจารณาดังนี้ ใหคะแนน 1 หมายถึง มีความตรงกัน สัมพันธกัน ใหคะแนน 0 หมายถึง เฉย ๆ ไมมีความเห็น ใหคะแนน – 1 หมายถึง ไมตรงกัน 3. ดําเนินการประมวลผล เพื่อสรุปผลและอภิปรายผลศักยภาพการขยายอาชีพดวยการ นําผลการวิเคราะหของทุกคนมาคิดหาคาเฉลี่ย ดังตัวอยาง ปจจัยนําเขา ขยายอาชีพ องคประกอบ พัฒนาอาชีพ ทุนดําเนินการ บุคลากร วัดสุอุปกรณ การจัดการ ศักยภาพ รายขอ 1 0 -1 1 0 -1 1 0 -1 1 0 -1 1. ความหลากหลาย ทางชีวภาพ 4 - 1 3 - 2 2 3 - 4 1 - 0.50 2. การเพิ่มของผลิต 5 - - 2 3 - 2 3 - 4 1 - 0.65 3. การหมุนเวียน เปลี่ยนรูป 5 - - 2 3 - 1 4 - 4 1 - 0.60 4. การจัดการ รายได 1 4 - 2 3 - 2 3 - 4 - 1 0.40 5. คุณภาพ ผลผลิต 4 1 - 3 2 - 3 2 - 4 1 - 0.70 6. การลดตนทุน 5 - - 5 - - - 1 4 3 - 2 0.35 7. การสงมอบ ผลผลิต 1 - 4 2 - 3 1 - 4 2 - 3 -0.40 8. ความปลอดภัย 2 3 - 5 - - 3 2 - 5 - - 0.75 0.55 0.45 0.225 0.60 0.365
- 14. 0.365 อาจบอกไดวา การขยายอาชีพมีศักยภาพไม ถึงเกณฑ (2) เมื่อพิจารณาดานปจจัยนําเขา พบวา ปจจัยดานบุคลากรและวัสดุอุปกรณมีศักยภาพ ไมถึงเกณฑ (3) เมื่อพิจารณาดานองคประกอบพัฒนาอาชีพ พบวา องคประกอบดานการจัดการ รายได การลดตนทุนและการสงมอบผลผลิตมีศักยภาพไมถึงเกณฑ (4) ผลการวิเคราะหอาจสรุปไดวา การขยายอาชีพของผูประกอบการรายนี้ มีศักยภาพ ต่ํากวาเกณฑที่กําหนดจําเปนตองทบทวนพัฒนาใหม การระบุปจจัยและองคประกอบที่มีและไมมีศักยภาพ การระบุปจจัยและองคประกอบที่มีและไมมีศักยภาพได จากการนําผลการวิเคราะหและ ประเมินศักยภาพในธุรกิจมาพิจารณาอภิปรายเหตุและผลที่นําไปสูการพัฒนา ดังขั้นตอนตอไปนี้ 1. ตรวจสอบผลการวิเคราะหองคประกอบที่มีคะแนนต่ํากวาเกณฑที่มีองคประกอบ อะไรบาง 2. พิจารณาองคประกอบที่พบวาต่ํากวาเกณฑแลวนํามาพิจารณาสภาพภายในวา ความ ตรงกับกับปจจัยนําเขาขยายอาชีพมีสภาพเปนอยางไรแลวคิดทบทวนหาเหตุ หาผล วามาจากอะไร ตัวอยางการพิจารณา ปจจัยนําเขา ขยายอาชีพ องคประกอบ พัฒนาอาชีพ ทุนดําเนินการ บุคลากร วัดสุอุปกรณ การจัดการ ศักยภาพ รายขอ 1 0 -1 1 0 -1 1 0 -1 1 0 -1 4. การจัดการรายได 1 4 - 2 3 - 2 3 - 4 - 1 0.40 จากตัวอยาง เราพบวา องคประกอบของการพัฒนาอาชีพในรายการที่ 4 เรื่อง การจัดการ รายได มีคะแนนศักยภาพ 0.40 ต่ํากวาเกณฑที่ยอมรับได จึงจําเปนที่เราตองพัฒนา ดังนั้นจึงหันมาพิจารณา ดานปจจัยนําเขาซึ่งเปนตัวที่มีภาวะแฝงสามารถทําใหอาชีพพัฒนาและปรากฏใหประจักษไดดังนี้ 1. ดานทุนดําเนินการ ที่จะใชขับเคลื่อนการจัดการรายได ขาดความชัดเจน 2. บุคลากรดําเนินการ ผูเชี่ยวชาญมองเห็นวา ไมชัดเจน 3. วัสดุอุปกรณ ผูเชี่ยวชาญมองเห็นวา ไมชัดเจน ทั้ง 3 ปจจัยสงผลตอศักยภาพการจัดการรายได จึงจําเปนตองมีการทบทวนกําหนด แนวทางพัฒนา
- 15. และประเมินผลดังนี้ 1. ภาพรวมของศักยภาพธุรกิจอยูระดับใด 2. ศักยภาพใดบางที่ถึงเกณฑ และศักยภาพใดบางที่ไมถึงเกณฑ 3. ศักยภาพที่ไมถึงเกณฑทานมีแนวทางในการพัฒนาอยางไร
- 16. มักจะถูกจับตามองทําตามกัน มาก สวนแบงการตลาดจึงมีขนาดเล็กลงโดยลําดับ จนถึงวันหนึ่งจะเกิดวิกฤติจึงมีความจําเปนที่จะตอง พัฒนาหรือขยายขอบขายอาชีพออกไปหรือเรียนรูทําในสิ่งที่คนอื่นทําไมได เพื่อใหอยูไดอยางมั่นคง ยั่งยืน การพัฒนาหรือขยายอาชีพ จะตองวิเคราะหและประเมินศักยภาพของธุรกิจวาอยูในตําแหนงธุรกิจ ระดับใด ดังนี้ 4 ธุรกิจตกต่ําหรือสูงขึ้นถาไมมี การพัฒนาธุรกิจจะเปนขาลง จําเปนตองขยายขอบขาย จึงมีความตองการใชนวตกรรม/ เทคโนโลยีเขามาใชงาน 3 ธุรกิจทรงตัวจะมีผูคนเขามาเรียนรูทําตาม ทําใหเกิดวิกฤติสวนแบงตลาด 2 ธุรกิจอยูในระยะสรางตัว จะมีคนจับตามองพรอมทําตาม 1 ธุรกิจระยะเริ่มตน การพัฒนา แผนภูมิการวิเคราะหตําแหนงธุรกิจ 1. ระยะเริ่มตน เปนระยะเริ่มตนของการทําธุรกิจ จึงตองมีการพัฒนาใหธุรกิจอยูได เปน ระยะที่ผูประกอบการจะตองประชาสัมพันธสินคาและบริการใหลูกคารูจัก 2. ระยะสรางตัว เปนระยะที่ธุรกิจเติบโตมาดวยดี มักจะมีคนจับตามองพรอมคําถาม 3. ระยะทรงตัว เปนระยะที่ธุรกิจอยูนิ่ง ไมมีการขยายตลาด ไมมีการพัฒนา สืบ เนื่องมาจากระยะที่ 3 ที่มีผูประกอบการอื่น ๆ ทําตาม จึงทําใหมีสวนแบงของตลาด 4. ระยะตกต่ําหรือสูงขึ้น เปนระยะที่ถาไมมีการพัฒนาธุรกิจก็จะอยูในขาลง ถามีการ พัฒนาธุรกิจจากระยะทรงตัวก็จะทําใหธุรกิจอยูในขาขึ้น การวิเคราะหศักยภาพธุรกิจบนเสนทางของเวลา เปนการวิเคราะหศักยภาพธุรกิจตามระยะเวลา กับขั้นตอนการทํางานในอาชีพ
- 17. หมายถึง วงจรของการประกอบอาชีพ ธุรกิจ สินคาหรือบริการ ในชวงระยะเวลาหนึ่งของการดําเนินการ การวิเคราะหศักยภาพบนเสนทางของเวลา คือ การแยกแยะกระบวนการทางธุรกิจ หรือ การดําเนินการดานอาชีพหรือการประกอบอาชีพ โดยแบงตามชวงระยะเวลาดําเนินกิจกรรม และมี เปาหมาย คือ ผลการประกอบการในชวงเวลานั้น เมื่อเปรียบเทียบชวงกอนหนานี้ จัดอยูประเภทขาขึ้น หรือขาลงในตําแหนงธุรกิจ การวิเคราะหศักยภาพบนเสนทางของเวลา ใหมองเห็นความกาวหนา ความสําเร็จในแต ละภารกิจ ดวยการกําหนดกิจกรรมพรอมกํากับเวลาที่ตองใชจริง เขียนเปนผังการไหลของงานใชเฝาระวัง การดําเนินงาน การจัดทําผังการไหลของงานในแตละภารกิจ ใหกําหนดดังนี้ 1. กําหนดงาน/อาชีพออกเปนเรื่องสําคัญ 2. นํากิจกรรมออกมาจัดลําดับขั้นตอนกอนหลัง 3. นําลักษณะบงชี้ความสําเร็จออกมากําหนดเปนผลการดําเนินงาน จัดทําผังของงานในรูปแบบใดก็ไดที่ผูประกอบอาชีพมีความเขาใจดี ดังตัวอยางการปลูกมะละกอ ชวงเวลา (สัปดาห) 1 2 3 4-14 15 16-24 25 26 การบริหาร จัดการ วางแผน การผลิต เตรียม ปจจัยปลูก จัดจําหนาย สรุป ยอดขาย ขยายอาชีพ ปลูกมะละกอ การผลิต มะละกอ ทํา ปุยหมัก บํารุง ดิน ปลูก มะละกอ บํารุง รักษา เก็บเกี่ยว ปลูก มะละกอ 5 ไร
- 18. การทํางาน มี 2 ลักษณะ คือ การบริหารจัดการและ การปลูกผัก ตองจัดผังใหเห็นการทํางานกอนหลังตั้งแตเริ่มตนจนจบ เพื่อใหมองเห็นเสนทางของการปลูก พืช เราสามารถใชผังการไหล กํากับ ดูแลการขยายอาชีพดวยการ 1. นําผังการไหลของงานติดผนังใหมองเห็น 2. ติดตามระยะเวลาตามผังการไหลของงานวา วันที่กําหนดกิจกรรมดําเนินการเสร็จ หรือไม ถาเสร็จก็ทําเครื่องหมายบอกใหรูวาเสร็จ 3. ถาไมเสร็จผูประกอบการจะตองติดตาม คนหาสาเหตุแลวปฏิบัติการแกไข ขอบกพรอง 4. ดําเนินการปรับระยะเวลาในผังการไหลของงานใหเปนความจริง ประเมินผลการกํากับ ดูแลวา มีสวนใดประสบผลสําเร็จบาง และสําเร็จไดเพราะอะไร เปนเหตุ จากนั้นดูวา สวนใดที่ไมประสบผลสําเร็จและมีอะไรเปนเหตุ นําผลทั้งความสําเร็จและความ เสียหายมาสรุปผล เพื่อนําผลกลับมาแกไขแผนกลยุทธและแผนปฏิบัติการใหมีประสิทธิภาพได กิจกรรมที่ 2 ใหผูเรียนทดลองจัดทําผังการไหลของงานการขยายอาชีพของตนเอง หรืออาชีพของผู ประสบความสําเร็จจากการประกอบอาชีพ
- 19. เพื่อใหบรรลุเปาหมายทางการตลาดที่กําหนดไว ลักษณะบงชี้ความสําเร็จของการเรียนรู 1. กําหนดทิศทางและเปาหมายการตลาดของสินคาหรือบริการได 2. กําหนดและวิเคราะหกลยุทธสูเปาหมายการตลาดได 3. กําหนดกิจกรรมและแผนการพัฒนาการตลาดได ขอบขายเนื้อหา เรื่องที่ 1 การกําหนดทิศทางการตลาด เปาหมาย กลยุทธในการขยายอาชีพ เรื่องที่ 2 การวิเคราะหกลยุทธ เรื่องที่ 3 การกําหนดกิจกรรมและแผนการพัฒนาการตลาด
- 20. เปาหมาย กลยุทธในการขยายอาชีพ ความคิดรวบยอด การทําธุรกิจไมวาจะทําระดับใด จําเปนตองมีทิศทางใหมองเห็นผลสําเร็จ ภาระงานที่ จะตองทําและกลยุทธสูความสําเร็จใชเปนความคิดสูการปฏิบัติจริง จะทําใหเราวางธุรกิจอยูในความพอดี อยางมีภูมิคุมกัน ไมใชทําไป คิดไป ลงทุนไป อยางไรทิศทาง ขั้นตอนการดําเนินงาน จากแผนภูมิ ทําใหมองเห็นวาการกําหนดทิศทาง กลยุทธ การขยายอาชีพ ประกอบดวย 1. การคิดเขียนทิศทางธุรกิจ ประกอบดวยวิสัยทัศนที่ตองการใหเกิดอยางมีความพอดี และ พันธกิจสําคัญที่จะนําไปสูความสําเร็จ 2. การคิดเขียนกลยุทธหรือวิธีการสรางความสําเร็จตามพันธกิจ ซึ่งจะมีเปาหมายอยางชัดเจน 3. การคิดเขียนแผนกลยุทธดวยการนําเปาหมายกลยุทธมาวิเคราะหใหมองเห็นตัวบงชี้ ความสําเร็จ ปจจัยนําเขาที่สําคัญ และกิจกรรมที่จําเปนตองทําเปนแผนทิศทางไปสูความสําเร็จของการ ดําเนินธุรกิจ 1. ทิศทางธุรกิจ 2. เปาหมาย 3. แผน วิสัยทัศน พันธกิจ กลยุทธ แผนกลยุทธ 1 2 3
- 21. อยางไร ซึ่งประกอบดวย ขอความวิสัยทัศนวาจะไปถึงไหน และ ขอความพันธกิจวาจะไปอยางไร โดยมีวิธีการคิดและเขียนดังนี้ 1.1 การเขียนขอความวิสัยทัศน การขยายอาชีพ มีลักษณะโครงสรางการเขียนที่ประกอบดวย ก. ชวงระยะเวลาที่เราไปสุดทางของการขยายอาชีพในชวงนี้ จะเปนระยะเวลากี่ปพ.ศ.อะไร ข. ความคิด เปาหมาย ลักษณะความสําเร็จที่เราจะไปถึงอยางมีความพอดี และทาทาย ความสามารถของเรา คืออะไร จากขอความวิสัยทัศน ตัวอยางขางตน สามารถจําแนกใหมองเห็นโครงสรางการเขียนไดดังนี้ ก. ชวงระยะเวลาที่จะไปสุดทาง คือ ป พ.ศ. 2551 ข. ขอความ ความคิดลักษณะความสําเร็จที่จะไปถึงอยางมีความพอดีและทาทาย คือไรทน เหนื่อยสามารถผลิตผักสด ผลไม เกษตรอินทรียเขาสูตลาดคุณภาพประเทศสิงคโปรได จึงอาจสรุปไดวาการกําหนดวิสัยทัศนไมใชเปนการกําหนดเพื่อความนาสนใจแตเปนการ กําหนดใหมองเห็นทิศทางของธุรกิจที่เราจะตองฝาฟนอุปสรรคตางๆ ไปใหถึงได 1.2 การเขียนพันธกิจ การเขียนขอความพันธกิจเปนการดําเนินการตอเนื่องจากการกําหนด วิสัยทัศน วา เราจะตองมีภารกิจที่สําคัญ อะไรบาง ที่เราทําใหการขยายอาชีพบรรลุผลสําเร็จ ไดตามวิสัยทัศน โดยมีแนวทางการคิดและเขียนดังนี้ 1.2.1 การวิเคราะหวา หากจะใหเกิดความสําเร็จตามวิสัยทัศน จะตองมีพันธกิจอะไรบาง ในทางธุรกิจมีภาระที่สําคัญ 4 ประการ คือ ก. ภารกิจดานทุนดําเนินการ ข. ภารกิจดานลูกคา ค. ภารกิจดานผลผลิต ง. ภารกิจดานการเรียนรูพัฒนาตนเองและองคกร ดังนั้น การดําเนินการขยายอาชีพอาจใชพันธกิจทั้ง 4กรณีมาคิดเขียนพันธกิจนําไปสูความสําเร็จได 1.2.2 โครงสรางการเขียนพันธกิจมีองคประกอบรวม 3 ดาน คือ ก. ทําอะไร (บอกภาระสําคัญที่กระทบตอความสําเร็จ) ข. ทําไมตองทํา (บอกเหตุผลหรือจุดประสงค) ค. ทําอยางไร (บอกวิธีดําเนินการที่สําคัญ และสงผลตอความสําเร็จจริง) ตัวอยางขอความวิสัยทัศน “ พ.ศ. 2551 ไรทนเหนื่อยผลิตผักสดผลไมเกษตรอินทรียเขาสูตลาดคุณภาพประเทศสิงคโปร
- 22. ทําอยางไร 1. ขยายพื้นที่การผลิต 20 ไร เพื่อใชผลิตผักสดอินทรีย โดยการพัฒนาคุณภาพดินดวยปุย พืชสด เพิ่มแรงงาน 10 คน จัดหา น้ําวันละ 300 ลูกบาศกเมตร 2. สรางความเชื่อถือใหกับลูกคา เพื่อใหลูกคามั่นใจวาไดบริโภค อาหารคุณภาพ สะอาด ปลอดภัย ดวยการจัดทําเว็บไซดของตนเอง จัดทําสารคดีเผยแพรสัปดาหละ 1 เรื่อง และเว็บบอรดแลกเปลี่ยน เรียนรูกับลูกคา 3. ยกระดับคุณภาพผลผลิตให เปนไปตามมาตรฐานเกษตร อินทรียยุโรป เพื่อใหสามารถสงออกไปสู ประเทศสิงคโปรได ดวยการพัฒนาดินไมใหปนเปอน โลหะหนักตามมาตรฐานพัฒนา ระบบนิเวศแปลงเกษตรใหเปน ระบบนิเวศธรรมชาติ 4. พัฒนาคนงานใหทํางานตาม ขั้นตอนได เพื่อใหสามารถติดตามหา ขอบกพรองและปฏิบัติการแกไข ขอบกพรองได ดวยการสรางความตระหนักให เห็นความสําคัญของมาตรฐาน คุณภาพผลผลิตและรวมเขียน เอกสารขั้นตอนการทํางาน ตัวอยางขอความภารกิจของไรทนเหนื่อย 1. ขยายพื้นที่การผลิต 20 ไร เพื่อใชผลิตผักสดอินทรีย ดวยการพัฒนาคุณภาพดินดวยปุยพืชสด เพิ่มแรงงาน 10 คน จัดหาน้ําใหไดวันละ 300 ลูกบาศกเมตร 2. สรางความเชื่อถือใหกับลูกคา เพื่อขยายการตลาดดวยการจัดทําเว็บไซดของตนเอง จัดทําสารคดี เผยแพร สัปดาหละ 1 เรื่อง และเว็บบอรดแลกเปลี่ยนเรียนรูกับลูกคาและผูสนใจ 3. ยกระดับคุณภาพผลผลิตใหเปนไปตามมาตรฐานเกษตรอินทรียยุโรป เพื่อใหสามารถสงออก ตางประเทศได ดวยการพัฒนาคุณภาพดินไมใหปนเปอนโลหะหนัก และจัดการแปลงเกษตรให เปนระบบนิเวศธรรมชาติ 4. พัฒนาคนงานใหทํางานตามขั้นตอน เพื่อติดตามหาขอบกพรองและปฏิบัติการแกไข ขอบกพรองไดดวยการสรางความตระหนักใหเห็นความสําคัญของมาตรฐานคุณภาพ และรวม เขียนเอกสารขั้นตอนการทํางาน
- 23. ตอง ทําอยางไรใหมองเห็นรูปธรรมของการขยายอาชีพที่กาวออกไปขางหนา 2. การกําหนดเปาหมายการตลาด เปาหมายการตลาดเพื่อการขยายอาชีพ คือ การบอกใหทราบวา สถานประกอบการนั้น สามารถทําอะไรไดภายในระยะเวลาเทาใด ซึ่งอาจจะกําหนดไวเปนระยะสั้น หรือระยะยาว 3 ป หรือ 5 ป ก็ได การกําหนดเปาหมายของการขยายอาชีพตองมีความชัดเจนสามารถวัดและประเมินผลได การ กําหนดเปาหมายหากสามารถกําหนดเปนจํานวนตัวเลขไดก็จะยิ่งดี เพราะทําใหมีความชัดเจนจะชวยให การวางแผนมีคุณภาพยิ่งขึ้น และจะสงผลในทางปฏิบัติไดดียิ่งขึ้น 3. การกําหนดกลยุทธ การที่จะขยายอาชีพใหบรรลุตามวิสัยทัศน ตองมีแนวทางปฏิบัติสูความสําเร็จ เพื่อชัย ชนะเราเรียกวา กลยุทธ ดังนั้นการกําหนดกลยุทธเพื่อใหการขยายอาชีพสูความสําเร็จจึงกําหนดกลยุทธ จากภารกิจที่จะทําทั้ง 4 ดานตามแนวคิดดังนี้ นําขอความพันธกิจในสวนทําอยางไรมาพิจารณาวามีกิจกรรมที่จะตองทําอะไรบาง 3.1 คิดพิจารณาวา กิจกรรมใดเปนกิจกรรมที่ยุงยากและเปนแกนหลักสําคัญของความสําเร็จใน ภารกิจนี้ จะตองใชเทคนิควิธีอะไรเขามาเปนกลยุทธในการทํางานดังตัวอยาง กิจกรรม สรุปผลการพิจารณา ลําดับ ความสําคัญ เทคนิควิธีการที่จะใช เปนกลยุทธ 1. พัฒนาคุณภาพดิน ดวยปุยพืชสด เปนกิจกรรมที่ตองทํากรอบการ ผลิตเปนระยะๆ อยางตอเนื่อง 1 ใชจอบหมุนฟนดินและ วัชพืชเขาดวยกัน 2. เพิ่มแรงงาน 10 คน เพียงประกาศรับสมัครแลวชี้แจงให ทํางานตามขั้นตอน 3 - 3. จัดน้ําเพิ่มวันละ 300 ลูกบาศกเมตร วาจางผูรับเหมา สํารวจ เจาะหาน้ํา ทําเสร็จแลวก็ใชไดเลย 2 - ตัวอยาง การพิจารณาในสวน ทําอยางไรของพันธกิจที่ 1 มีกิจกรรมที่ตองทําดังนี้ 1. พัฒนาคุณภาพดินดวยปุยพืชสด 2. เพิ่มแรงงาน 10 คน 3. จัดใหมีน้ําใชเพิ่มวันละ 300 ลูกบาศกเมตร
- 24. และเปาหมายกลยุทธดวยการนําผลการวิเคราะหกําหนดเทคนิควิธีการมา เปนกลยุทธ และนําขอความสวนที่บอกวาทําอะไรมาเปนเปาหมายกลยุทธ ดังตัวอยางนี้ 3.2.1 กลยุทธดําเนินการคือ การใชจอบหมุนพัฒนาคุณภาพดิน 3.2.2 เปาหมายกลยุทธคือ การพัฒนาคุณภาพดิน 20 ไร ตัวอยางผลการพิจารณากําหนดกลยุทธขยายอาชีพเกษตรอินทรียของไรทนเหนื่อยดังนี้ ผลการพิจารณาขอความทํา อยางไร และกําหนดเทคนิควิธีใน กิจกรรมที่สําคัญสงผลตอ ความสําเร็จของภารกิจ ขอความภารกิจในสวน ทํา อยางไร นํามาใชกําหนด เปาหมายกลยุทธ ขอความกลยุทธสูความสําเร็จ ของการขยายอาชีพ 1. ใชจอบหมุนพัฒนาคุณภาพ ดิน ขยายพื้นที่การผลิต 20 ไร ใชจอบหมุนพัฒนาคุณภาพดิน ในการขยายพื้นที่การผลิตจํานวน 20 ไร 2. ใชเว็บไซดเผยแพร สรางความเชื่อถือใหกับลูกคา ใชเว็บไซดเผยแพรความรูเกษตร อินทรีย ความเขาใจทาง อินเตอรเน็ต 3. ใชองคความรูระบบนิเวศ ธรรมชาติ พัฒนาระบบนิเวศ แปลงเกษตร ยกระดับคุณภาพผลผลิตใหได ตามมาตรฐานคุณภาพเกษตร อินทรียยุโรป ใชองคความรูระบบนิเวศ ธรรมชาติยกระดับคุณภาพ ผลผลิตเขาสูมาตรฐานเกษตร อินทรียยุโรป 4. พัฒนาคณะทํางานใหรูเทากัน พัฒนาคนงานใหทํางานตาม ขั้นตอนได ใชเทคนิคการบริหารคุณภาพให คณะทํางานรูเทาทันกัน รวมกัน ทํางานตามขั้นตอนได
- 25. 16 ตาราง บรรจุเงื่อนไขสูความสําเร็จไวสําหรับจัดทําแผนปฏิบัติการ และควบคุมภาพรวมของ การดําเนินงาน ก. องคประกอบดานเหตุผลสูความสําเร็จของการขยายอาชีพประกอบดวย (1) ดานการลงทุน (2) ดานลูกคา (3) ดานผลผลิต (4) ดานการเรียนรูพัฒนาตนเอง ข. องคประกอบดานการควบคุมเชิงกลยุทธประกอบดวย (1) เปาหมายกลยุทธ (2) ตัวบงชี้ความสําเร็จ (3) ปจจัยนําเขาดําเนินงาน (4) กิจกรรม / โครงการที่ตองทํา 3.1 การเขียนแผนกลยุทธทั้งหมดจะตองบรรจุอยูในเอกสารหนาเดียว เพื่อใหมองเห็น ความสัมพันธรวมระหวางตารางทั้ง 16 ตารางดังตัวอยาง ตัวอยางแผนกลยุทธ วิสัยทัศน “ป พ.ศ. 2551 ไรทนเหนื่อยผลิตผักสด ผลไมเกษตรอินทรียเขาสูตลาดอาหารคุณภาพ ประเทศสิงคโปรได
- 26. ภารกิจดานผลผลิต ภารกิจดานการ พัฒนาตนเอง เปาหมายกลยุทธ ขยายพื้นที่การผลิต 20 ไร สรางความเชื่อถือใหกับ ลูกคา ยกระดับคุณภาพ ผลผลิตใหไดตาม มาตรฐานการเกษตร อินทรียยุโรป พัฒนาคนงานใหทํางาน ตามขั้นตอนได ตัวบงชี้ความสําเร็จ - พัฒนาคุณภาพเปนดิน อินทรียครบ 20ไร - โครงสรางดินเปนเมล็ดกลม สีน้ําตาล - ยอดสั่งซื้อเพิ่มขึ้นจนเต็ม ปริมาณการผลิต - ลูกคาเขามาแลกเปลี่ยน ความเขาใจเกษตรอินทรีย ในเว็บเพจ - ผลการวิเคราะห ผลผลิตไมพบธาตุ โลหะหนักที่ระบุใน มาตรฐาน - ปราศจาก จุลินทรียบูดเนา - คนงานยึดการทําตาม เอกสารคูมือดําเนินงาน - คนงานรูเทาทันกัน ปจจัยนําเขา ดําเนินงาน - จอบหมุนขนาดหนากวาง 120 ซม. - เมล็ดพันธุปุยพืชสด - จุลินทรีย พด.1 พด.2 และ พด.3 - สารคดีการผลิตเกษตร อินทรียไรทนเหนื่อยภาค ภาษาอังกฤษและไทย เมล็ดพันธุ ออกานิค - เอกสารขั้นตอนการ ทํางาน - เอกสารตรวจติดตาม คุณภาพ กิจกรรมโครงการ - กิจกรรมการพัฒนาดินดานปุย พืชสด - สํารวจขุดเจาะบอน้ําบาดาล ขนาด 300 ม3 /วัน - จัดทําสารคดีความรูและ แสดงผลงานเกษตรอินทรีย เดือนละ 1 เรื่อง - ติดตั้งเว็บไซด - จายแจก DVD ความรู เกษตรอินทรียไรทนเหนื่อย - ผลิตเมล็ดพันธุพืชผัก ตัวที่สามารถทําได - ฝกอบรมการทํางาน รวมกัน เพื่อใหมี ความสามารถเทาทันกัน - จัดทําเอกสารขั้นตอน การทํางานในแตละ กิจกรรม - ฝกการใชเอกสาร ขั้นตอนการทํางาน จากตัวอยาง ทําใหมองเห็นสาระสําคัญที่เปนเหตุเปนผลตอความสําเร็จของการขยาย อาชีพเกษตรอินทรียไรทนเหนื่อย
- 27. ธุรกิจ ตองเริ่มดวยการศึกษาความตองการที่แทจริงของลูกคา จากนั้นจึงทําการสรางสินคาหรือบริการที่ทําให ลูกคาเกิดความพอใจสูงสุดดวยการคํานึงถึงในเรื่องตอไปนี้ 1. กิจกรรมการพัฒนาสินคาใหตรงกับความตองการของลูกคา 2. กิจกรรมดานราคาผูผลิตตองกําหนดราคาที่เหมาะสมกับกําลังซื้อของผูบริโภค และ เหมาะสมกับคุณภาพของสินคา 3. กิจกรรมดานสถานที่ ตองคิดวาจะสงของสินคาใหกับผูบริโภคไดอยางไร หรือตองมี การปรับสถานที่ขาย ทําเลที่ตั้งขายสินคา 4. กิจกรรมสงเสริมการขาย จะใชวิธีการใดที่ทําใหลูกคารูจักสินคาของเรา การวางแผนพัฒนาการตลาด ผูผลิตตองนํากิจกรรมตาง ๆ มาวางแผนเพื่อพัฒนาตลาด เพื่อนําสูการปฏิบัติ ดังตัวอยาง แผนพัฒนาการตลาดสินคาผงซักฟอก ที่ กิจกรรมที่ตองดําเนินการ แผนการพัฒนาการตลาด ป 2554 ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. 1 2 3 4 5 กําหนดทิศทางการพัฒนา การตลาด - วิสัยทัศน - พันธกิจ กําหนดเปาหมายการตลาด กําหนดกลยุทธสูเปาหมาย วิเคราะหกลยุทธ ดําเนินการ - การโฆษณา - การประชาสัมพันธ - การทําฐานขอมูลลูกคา - การสงเสริมการขาย - การกระจายสินคา ฯลฯ
- 28. กลยุทธในการขยายอาชีพ และกําหนดกิจกรรม และวางแผนการพัฒนาตลาดสินคาของผูเรียนหรือสินคาที่สนใจ ลงในตารางที่กําหนดขึ้น 1. ทิศทางธุรกิจในการขยายอาชีพ.................................................................................... ..................................................................................................................................................................... 2. เปาหมายธุรกิจในการขยายอาชีพ................................................................................ ..................................................................................................................................................................... 3. กลยุทธในการขยายอาชีพ............................................................................................. ..................................................................................................................................................................... กิจกรรมและแผนการพัฒนาการตลาด อาชีพ/สินคา.......................................................................... ที่ กิจกรรมที่ตองดําเนินการ แผนการพัฒนาการตลาด ป 2554 ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.
- 29. กําหนดแผนกิจกรรม เปนการพัฒนาระบบการผลิตหรือการบริการ ลักษณะบงชี้ความสําเร็จของการเรียนรู 1. อธิบายการกําหนดคุณภาพผลผลิตหรือการบริการ 2. สามารถวิเคราะห ทุนปจจัยการผลิตหรือการบริการ 3. กําหนดเปาหมายการผลิตหรือการบริการ 4. กําหนดแผนกิจกรรมการผลิต 5. พัฒนาระบบการผลิตหรือการบริการ ขอบขายเนื้อหา 3.1 การกําหนดคุณภาพผลผลิตหรือการบริการ 3.2 การวิเคราะหทุนปจจัยการผลิตหรือการบริการ 3.3 การกําหนดเปาหมายการผลิตหรือการบริการ 3.4 การกําหนดแผนกิจกรรมการผลิต 3.5 การพัฒนาระบบการผลิตหรือการบริการ
- 30. 2 ซึ่งมีการกําหนดทิศทาง เปาหมาย กล ยุทธทางการตลาดแลว ดังนั้นในหนวยนี้จะเปนการกําหนดคุณภาพผลผลิตหรือการบริการใหสอดคลอง กับความตองการของตลาดขึ้นอยูกับเปาหมาย คือ ลูกคา เปนกลุมใด วัยใด เพศใด อาชีพใด มีระดับ การศึกษาใด การกําหนดคุณภาพผลผลิต ความหมายของคุณภาพ ความหมายของคุณภาพ ถูกกําหนดขึ้นตามการใชงานหรือตามความคาดหวังของผู กําหนด เชน มีความเหมาะสมกับการใชงาน มีความทนทาน ใหผลตอบแทนสูงสุด บริการดีและ ประทับใจหรือเปนไปตามมาตรฐานที่ตั้งใจไว แบงเปน 2 ลักษณะ ดังนี้ 1. คุณภาพตามหนาที่ หมายถึง ประสิทธิภาพการทํางาน ความเหมาะสมในการใชงาน ความทนทาน เชน พัดลมเครื่องนี้มีมอเตอรที่สามารถใชไดอยางตอเนื่องถึง 24 ชั่วโมง 2. คุณภาพตามลักษณะภายนอก หมายถึง รูปรางสวยงาม สีสันสดใส เรียบรอย เหมาะ กับการใชงาน โครงสรางแข็งแรง ผลิตภัณฑสวนใหญมักเนนคุณภาพภายนอก โดยเนนที่สีสันสดใส หรือรูปลักษณใหโดดเดนเพื่อดึงดูดความสนใจของผูซื้อ ในอดีตคุณภาพมักจะถูกกําหนดขึ้นจากความตองการของผูผลิต แตปจจุบันสภาพการ แขงขันในตลาด มีมาก หากคุณภาพไมตรงกับความตองการของผูซื้อ การผลิตสินคาและบริการก็อาจจะ ตองลมเลิกกิจการไป ดังที่ไดเกิดขึ้นมาในปจจุบัน สินคาบางประเภทแขงขันกันที่คุณภาพ บางประเภท แขงขันกันที่ราคาแตบางประเภทแขงขันกันที่ความแปลกใหม ดังนั้นการผลิตหรือใหบริการใดๆ จะตองมี การศึกษาสภาพตลาดอยางรอบคอบ เพื่อกําหนดคุณภาพ ขั้นตอนการกําหนดคุณภาพ การกําหนดคุณภาพมีความสําคัญอยางยิ่ง เพราะการกําหนดคุณภาพไมไดกําหนดจาก บุคคลใด บุคคลหนึ่ง หรือกลุมคน หรือสถาบันเทานั้น แตการกําหนดคุณภาพตองคํานึงถึงคนหลายกลุม หลายสถาบัน การกําหนดคุณภาพสินคาและบริการ มีขั้นตอนดําเนินการ 3 ขั้นตอน ไดแก 1. การศึกษาความตองการของผูใชสินคาและบริการอยางกวางขวางและครอบคลุมผูซื้อ หรือผูใชบริการที่มีความหลากหลาย 2. การออกแบบผลิตภัณฑหรือพัฒนาผลิตภัณฑใหสอดคลองกับความตองการที่ศึกษา มาอยางจริงจัง 3. จัดระบบการผลิตและควบคุมระบบการผลิตใหไดผลผลิตที่มีคุณภาพ
- 31. หรือการดําเนินการเพื่อประโยชนของผูอื่น การบริการที่ดี ผูรับบริการก็จะไดรับความประทับใจ และชื่นชมองคกร ซึ่งเปนสิ่งดีสิ่งหนึ่งอันเปนผลดี กับองคกรของเรา เบื้องหลังความสําเร็จเกือบทุกงาน มักพบวางานบริการเปนเครื่องมือสนับสนุนงาน ดานตาง ๆ เชน งานประชาสัมพันธ งานบริการวิชาการ เปนตน ดังนั้น ถาบริการดี ผูรับบริการเกิดความ ประทับใจ เกิดภาพลักษณที่ดีตอองคกร (อาศยา โชติพานิช. ออนไลน, 2533) คุณภาพของงานบริการ (Service Quality) ปจจัยที่บงชี้คุณภาพของการบริการ ไดแก 1. สามารถจับตองได โดยปกติบริการเปนสิ่งที่จับตองไมได ทําใหการรับรูในคุณภาพ คอนขางไมชัดเจน ดังนั้น บริการที่ดีควรสรางหลักฐานใหเห็นชัดเจนวา บริการนั้นมีคุณภาพหลักฐานที่ จะสรางนั้น ไดแก อาคาร อุปกรณ เครื่องอํานวยความสะดวก และบุคลากร เชน การจัดที่นั่งคอยการ บริการ การบริการอยางดี 2. นาเชื่อถือ ในที่นี้หมายถึง ความถูกตองในการคิดคาบริการ รานอาหารที่คิดราคาตรง กับจํานวนอาหารที่ลูกคาสั่ง ลูกคายอมใหความเชื่อถือ และจะกลับไปรับประทานอาหารที่รานนั้นอีก ตรงกันขามกับรานอาหารที่คิดเงินเกินกวาความเปนจริง ยอมทําใหลูกคาหมดความเชื่อถือ และไม กลับไปใชบริการที่รานอาหารนั้นอีก เปนตน 3. มีความรู ผูใหบริการที่มีคุณภาพตองเปนผูมีความรูในเรื่องนั้น เชน ชางซอมรองเทา ตองมีความรูในเรื่องการซอมรองเทา ทาทางขณะซอมรองเทา ตองดูวามีความสามารถ มีความ กระฉับกระเฉง คลองแคลว ซึ่งทําใหผูเอารองเทาไปซอมเกิดความมั่นใจ เปนตน 4. มีความรับผิดชอบ ตัวอยางเชน อูซอมรถยนตสัญญากับลูกคาวา จะซอมรถยนตให เสร็จภายใน 3 วัน อูแหงนั้นจะตองทําใหเสร็จภายในเวลา 3 วัน ชางซอมทีวีที่ซอมผิด ทําใหทีวีเสีย ตอง รับผิดชอบใหอยูในสภาพที่ดี โดยไมปดความผิดใหเจาของทีวี 5. มีจิตใจงาม ผูใหบริการที่มีคุณภาพตองเปนผูมีจิตใจงาม จึงจะเปนผูกระตือรือรนใน การใหบริการผูอื่น เต็มใจชวยเหลือโดยไมรังเกียจ กิจกรรมที่ 1 ใหผูเรียนกําหนดคุณภาพผลผลิตหรือการบริการที่สอดคลองกับความตองการของกลุมลูกคาของ อาชีพที่ผูเรียนดําเนินการหรืออาชีพที่สนใจลงในแบบบันทึก
- 32. หมายถึง เงินลงทุนในการดําเนินงานธุรกิจ(ผลิตหรือบริการ) ทุนถือวาเปนปจจัยสําคัญในการประกอบกิจการอาชีพใหดําเนินงานไปอยางมีประสิทธิภาพ และมีความเจริญเติบโตอยางตอเนื่อง ตนทุนการผลิต หมายถึง ทุน ในการดําเนินกิจการ แบงได 2 ประเภท คือ 1. ทุนคงที่ คือการที่ผูประกอบการจัดหาทุน เพื่อใชในการจัดหาสินทรัพยถาวร เชน ดอกเบี้ยเงินกู ที่ดิน อาคาร เครื่องจักร เปนตน ทุนคงที่ สามารถแบงได 2 ลักษณะ คือ 1.1 ทุนคงที่ที่เปนเงินสด เปนจํานวนเงินที่ตองจายเปนคาดอกเบี้ยเงินกู เพื่อนํามาใช ในการดําเนินงานธุรกิจ 1.2 ทุนคงที่ที่ไมเปนเงินสด ไดแก พื้นที่ อาคารสถานที่ โรงเรือน รวมถึงคาเสื่อม ของเครื่องจักร 2. ทุนหมุนเวียน คือ การที่ผูประกอบการจัดหาทุน เพื่อใชในการดําเนินการจัดหา สินทรัพยหมุนเวียนเชนวัตถุดิบในการผลิตผลผลิตหรือการบริการวัสดุสิ้นเปลืองคาแรงงานคาขนสงคา ไฟฟาคาโทรศัพท เปนตน ทุนหมุนเวียนแบงออกเปน 2 ลักษณะ คือ 2.1 ทุนหมุนเวียนที่เปนเงินสด ไดแก 2.1.1 คาวัสดุอุปกรณในการประกอบอาชีพ ดังนี้ 1) วัสดุอุปกรณอาชีพในกลุมผลิตผลผลิต เชน งานอาชีพเกษตรกรรม เชน คา ปุย พันธุพืช พันธุสัตว คาน้ํามัน เปนตน 2) วัสดุอุปกรณอาชีพในกลุมบริการ เชน อาชีพรับจางซักรีดเสื้อผา เชน คา ผงซักฟอก คาน้ํายาซักผา เปนตน 2.1.2 คาจางแรงงาน เปนคาจางแรงงานในการผลิตหรือบริการ เชน คาแรงงานใน การไถดิน คาจางลูกจางในรานอาหาร 2.1.3 คาเชาที่ดิน/สถานที่ เปนคาเชาที่ดิน/สถานที่ในการประกอบธุรกิจ 2.1.4 คาใชจายอื่นๆ เปนคาใชจายในกรณีอื่นที่นอกเหนือจากรายการตาง ๆ 2.2 ทุนหมุนเวียนที่ไมเปนเงินสด ไดแก คาใชจายในครัวเรือน เปนแรงงานในครัวเรือนสวนใหญ ในการประกอบการ ธุรกิจจะไมนํามาคิดเปนตนทุน จึงไมทราบขอมูลการลงทุนที่ชัดเจน โดยการคิดคาแรงในครัวเรือน กําหนดคิดในอัตราคาแรงขั้นต่ําของทองถิ่นนั้นๆ
- 33. การบริหารเงินทุนหรือดานการเงินนั้น เปนสิ่งที่ ผูประกอบการตองใหความสําคัญเปนอยางมาก เพราะมีผลตอความมั่นคงของอาชีพวาจะกาวหนาหรือ ลมเหลวได ดังนั้น การใชทุนแตละชนิดตองผานการวิเคราะหวา จะตองใชชนิดใด คุณภาพอยางไร ปริมาณเทาไร จึงจะเหมาะสมกับอาชีพ กิจกรรมที่ 2 ใหผูเรียนกําหนดปจจัยการผลิต พรอมวิเคราะหถึงเหตุผลในการใชปจจัยแตละชนิดในงานอาชีพ ที่ผูเรียนดําเนินการเองหรืออาชีพที่สนใจ ปจจัยการผลิต เหตุผลในการใชปจจัยนั้น ๆ รายการ จํานวน